مباحثه بر سر تولید نفت‌های مرزی
گروه انرژی- «با نفتی که بخشی از آن برای همسایه است، چه کار می‌کنیم؟» این پرسشی است که رابطه مجلس و وزارت را وارد دور جدیدی کرده است.
عکس:شانا - میدان سلمان
گروه انرژی- «با نفتی که بخشی از آن برای همسایه است، چه کار می‌کنیم؟» این پرسشی است که رابطه مجلس و وزارت را وارد دور جدیدی کرده است. اخیرا موضوع تاخیر در توسعه میادین نفتی و گازی به خصوص در حوزه‌های مشترک، واکنش‌های زیادی را در پی داشته و به موضوع روز محافل نفتی به خصوص کمیسیون انرژی مجلس تبدیل شده است. مجلسی‌ها دائما می‌گویند: «وقت کشی در حوزه میادین مشترک، ممنوع!»
به گزارش خبرنگار ما، موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و وجود میادین مشترک نفتی و گازی در دریا و خشکی با کشورهای همسایه از جمله عراق، ترکمنستان، کویت، عربستان، قطر، امارات و عمان نشان می‌دهد که برنامه ریزی برای شتاب در توسعه این میادین، بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.
وجود ۵ مخزن نفتی «نفت شهر»، «دهلران»، «پایدار غرب»، «آزادگان» و «یادآوران» با کشور عراق، میدان گازی «گنبدلی» با ترکمنستان، میدان گازی «آرش» با کشور کویت، میادین «اسفندیار»، «فروزان»، «فرزاد A و B» با کشور عربستان، میدان گازی «پارس جنوبی» با کشور قطر، میادین «سلمان» و «فرزام»، «نصرت» با کشور امارات متحده عربی، میدان «هنگام» با کشور عمان از جمله میادین مشترک که باعث شد مجلس بر سر توسعه سریع آن دغدغه‌های جدیدی از خود نشان دهد.
نباید ببازیم
برخی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس با انتقاد از روند توسعه این میادین مشترک اعلام کرده اند که صنعت نفت ایران در توسعه بیشتر میدان‌های مشترک خود، به کشورهای عربی شریک در این میدان‌ها باخته است. موضوعی که از سوی مقامات وزارت نفت رد می‌شود و استدلال آن را نمی پذیرند.
از درون مجلس، «حمیدرضا کاتوزیان»، رییس کمیسیون انرژی مجلس اولین کسی بود که طی روزهای گذشته با اعلام اینکه کشورهای عربی همچون عربستان، امارات، قطر و عراق با همکاری شرکت‌های خارجی با شتاب چشمگیری میدان‌های مشترک نفتی خود را توسعه می‌دهند، گفته بود: «مسوولان نفتی ایران بر این باور هستند که این کشورها وطن و منابع خود را به کشورهای دیگر می‌فروشند، اما حقیقت این است که این کشورها، افزون بر فروش وطن و منابع خود، منابع نفتی ایران را هم می‌فروشند.»
شتاب دهید
نماینده منتقد سیاست‌های نفتی تاکید می‌کند: «اگر صنعت نفت ایران با مشارکت و سرمایه‌گذاری خارجی در میدان‌های مشترک نفتی و گازی خود با کشورهای همسایه بهره می‌گرفت، به‌طور قطع وضعیت توسعه میدان‌های مشترک ما بهتر از شرایط کنونی و به سود منافع ملی بود.» وی در گفت‌وگو با سایت «خانه ملت» با انتقاد از وضعیت توسعه میدان‌های مشترک نفتی و گازی افزود: «تاکنون با وزیر نفت مذاکره‌هایی داشته ایم و ایشان نیز معتقدند که باید به فرآیند توسعه میدان‌های مشترک شتاب داد، اما کمیسیون انرژی افزون بر هم‌سویی دیدگاه‌ها و نظرها، به کار عملیاتی پرشتاب در این بخش معتقد است.»
به گفته وی، متاسفانه وضعیت توسعه میدان‌های مشترک نفتی و گازی ایران با کشورهای همسایه به گونه‌ای است که می‌توان اظهار کرد که حتی اگر این میدان‌ها در چارچوب قراردادهای «مشارکت در تولید» توسعه می‌یافت هم بسیار بیش از این، منافع ملی کشور را تامین می‌کرد تا این که هیچ کاری نکنیم.
انحصار چینی‌ها هرگز!
رییس کمیسیون انرژی مجلس همچنین اذعان داشت: «با توجه به اعمال تحریم کشورهای غربی علیه ایران، مشارکت شرکت‌های آفریقایی، اروپای شرقی و کشورهای شرق آسیا در صنعت نفت ایران به ویژه چین رو به افزایش است.» وی با بیان اینکه متاسفانه صنعت نفت ایران منوپل شرکت‌های چینی شده است، اظهار کرد: «کمیسیون انرژی مجلس با انحصاری و منوپل شدن صنعت نفت ایران از سوی چینی‌ها مخالف است و درباره این موضوع بی‌تفاوت نیست و این مورد را با جدیت پیگیری می‌کند.»
وی ادامه داد: «باید این پروژه‌ها به همه شرکت‌های توانمند داخلی و خارجی واگذار شود؛ البته باید در نظر داشت که به علت وجود شرایط تحریمی، شرکت‌های نفتی غربی که صاحب دانش، تکنولوژی و سرمایه روز هستند، امکان فعالیت در صنعت نفت ایران را ندارند؛ با این حال باید از ایجاد انحصار در این حوزه جلوگیری کرد. به گفته وی، به طور طبیعی چنین شرایطی انتظار شرکت خارجی در قراردادها را بالا می‌برد و شرایطی را برای سوء استفاده فراهم می‌کند.
از سوی دیگر، پس از اظهارات رییس کمیسیون انرژی «عماد حسینی»، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز به وضع میادین مشترک نفتی و گازی اشاره کرده و گفته بود: «اگر در این زمینه برنامه‌ریزی نشود، نه تنها چشم‌انداز خوبی نخواهیم داشت، بلکه شاهد هدر روی منابع غنی انرژی در کشور به ضرر نسل آینده خواهیم بود.»
اعتبارمی دهیم عملکرد می‌خواهیم
وی با اشاره به برنامه پنجم توسعه گفت: «ما در برنامه پنجم توسعه در ماده ۲۲۹ یک اعتبار ۱۰ درصدی را برای اولویت بخشی به این طرح در اختیار دولت قرار دادیم به این ترتیب که ۱۰ درصد از درآمد حاصل از تولید نفت خام را به پارس جنوبی اختصاص دادیم.» این عضو کمیسیون انرژی مجلس افزود: «این اختصاص‌ها به این دلیل است که ما باید نیازهای اولیه خود را از میادین مشترک برطرف کنیم تا توسعه سرمایه‌گذاری را در سال‌های آینده داشته باشیم و چون این موضوع تاکنون انجام نگرفته به یک مساله پیچیده تبدیل شده است و روز به روز ما را با چالش مواجه می‌کند.»
تعیین تکلیف همه میادین مشترک
در شرایطی که اعضای کمیسیون انرژی مجلس انتقاداتی را از روند توسعه میادین مشترک نفت و گاز مطرح کرده‌اند، معاون وزیر نفت اعلام می‌کنند که کلیه میادین مشترک ایران چه در خشکی و چه در دریا تعیین تکلیف شده است.
نیاز ۴۰ میلیارد دلاری در سال ۹۰
«محسن خجسته مهر» روز گذشته در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» در مورد برنامه وزارت نفت برای توسعه میادین نفتی و گازی در سال ۹۰ می‌گوید: «به طور کلی در سال ۹۰ در بخش بالادستی نفت به ۴۰ میلیارد دلار منابع مالی نیاز داریم که از این میزان قرار است ۱۶.۶ میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی (مشترک با قطر) سرمایه‌گذاری شود.»
معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری گفت: «مخزن مشترک پارس جنوبی یکی از بزرگترین میادین گازی جهان است که ۸ درصد ذخایر گازی کشور را در خود جای داده است. به همین منظور روند توسعه این میدان در اولویت وزارت نفت قرار دارد.»
وی ادامه داد: «همچنین قرار است که در سال جاری یک میلیارد دلار در سایر میادین دریایی مشترک کشور سرمایه‌گذاری انجام شود.»
«خجسته مهر» در خصوص میزان سرمایه‌گذاری برای میادین خشکی در سال ۹۰ نیز گفت: «در سال جاری ۴ میلیارد دلار نیز برای توسعه میادین خشکی مشترک سرمایه‌گذاری خواهد شد.»
به گفته وی، در مجموع در سال جاری ۵۰ درصد از سرمایه‌گذاری‌های نفتی، در حوزه میادین مشترک به خصوص میدان مشترک پارس جنوبی انجام خواهد شد.
جزئیات توسعه میادین مشترک ایران-عراق
معاون وزیر نفت در ادامه در خصوص جزئیات توسعه میادین مشترک ایران با کشور عراق گفت: «در حال حاضر کلیه میادین مشترک ایران با کشور عراق به جز یک میدان (آذر) در حال تولید هستند یا برنامه‌های افزایش ظرفیت تولید برای آنها وجود دارد.»
وی در خصوص روند توسعه میدان «آذر» نیز گفت: «قرارداد طرح توسعه این میدان در سال جاری امضا و انجام عملیات حفاری‌ها در این میدان در سال جاری محقق خواهد شد.»
«خجسته مهر» با اشاره به برگزاری ۷ جلسه مشترک بین «تهران-بغداد» اظهار کرد: «در این جلسات در خصوص همکاری‌ها و مشارکت‌های فنی بحث و بررسی شده است.»
تشکیل شرکت مشترک
وی افزود: «ما در حال حاضر درصدد اخذ مجوز برای تاسیس یک شرکت مشترک ایرانی- عراقی هستیم که بتوانیم فعالیت‌های نفتی و گازی بین دو کشور را در قالب این شرکت انجام دهیم.»
به گفته وی، تاکنون مقامات تهرانی در زمینه اکتشاف در نوار مرزی و خدمات فنی با مقامات عراقی به توافق رسیده اند. در حال حاضر نیز مشغول تهیه یک شکل قراردادی هستیم که ضمن اینکه مبتنی بر قوانین جمهوری اسلامی ایران است، روند توسعه میادین مشترک را نیز سرعت بدهد.
توسعه «آرش» در حوزه ایرانی
معاون وزیر نفت در ادامه در مورد آخرین وضعیت میدان «آرش» (مشترک بین ایران-کویت-عربستان) نیز گفت: «در حال حاضر MDP و طرح توسعه این میدان تهیه شده و در مرحله لرزه‌نگاری و حفاری قرار دارد.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا اختلاف ایران با کشور کویت برای توسعه این میدان مشترک حل شده است، گفت: «ما در حال حاضر در حوزه مرزی ایران توسعه این میدان را دنبال می‌کنیم.»
کویت: «آرش» از برنامه عقب است
در همین حال مقامات نفتی کویت می‌گویند: «عملیات توسعه میدان «آرش» مطابق برنامه پیش نرفته است.» به گزارش «فارس» به نقل از «رویترز» مدیر برنامه ریزی شرکت ملی نفت کویت، «هاشم الریفای» تصریح کرد: «ما کاملا از برنامه‌های تعیین شده برای توسعه میدان گازی الدوره (با نام آرش در بخش ایرانی) عقب تر هستیم. برنامه توسعه این میدان گازی به علت اختلاف کویت و عربستان بر سر مسیر خط لوله انتقال گاز تولیدی از این میدان گازی از برنامه‌های تعیین شده عقب تر است.»
براساس این گزارش، این میدان گازی از دهه ۱۹۶۰ میلادی مورد اختلاف ایران و کویت بوده و دو طرف هنوز در خصوص نحوه استخراج منابع گازی آن به توافق نرسیده‌اند.
تولید ۳۰ هزار بشکه نفت از «هنگام»
اما «خجسته مهر» در مورد توسعه میدان «هنگام» (مشترک با عمان) نیز گفت: «در حال حاضر روزانه ۱۶ هزار بشکه نفت از این میدان تولید می‌شود و قصد داریم تولید از این میدان را در سال ۹۰ به ۳۰ هزار بشکه در روز افزایش دهیم.»
معاون وزیر نفت با بیان اینکه در بین میادین گازی بیشترین توجه وزارت به میدان مشترک «پارس جنوبی» خواهد بود، اظهار کرد: «براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده قصد داریم که تا پایان برنامه پنجم توسعه میزان تولید گاز از این میدان را به ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز برسانیم.»
وضعیت تولید میادین در برنامه پنجم
وی در ادامه با بیان اینکه تولید نفت و گاز از میادین مشترک تا پایان برنامه پنجم توسعه افزایش خواهد یافت، گفت: «تولید نفت از میادین مشترک در انتهای برنامه پنجم توسعه نسبت به تولید فعلی ۱۲۵ درصد و تولید گاز از میادین مشترک نیز ۱۹۹ درصد رشد خواهد کرد.»
معاون وزیر نفت در ادامه گفت: «در مجموع تولید نفت از میادین مشترک تا پایان برنامه پنجم توسعه به یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید.»
وی افزود: «در حال حاضر کلیه میادین نفتی و گازی کشور دارای طرح توسعه هستند یا برنامه‌ریزی برای افزایش تولید برای آنها انجام شده است.»
تقویت نظام پیمانکاری
به گزارش خبرنگار ما، وضعیت توسعه میادین نفتی به خصوص در حوزه‌های مشترک در حالی این روزها جدی شده که مدیر قرب قائم قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء در اظهارنظر جدیدی با بیان اینکه پیشنهاداتی برای حضور قرارگاه در حوزه بعضی میادین نفتی مشترک وجود دارد، گفت: «در پروژه‌هایی که روی زمین مانده‌اند هیچ لزومی ندارد که منتظر باشیم تا یک شرکت خارجی آن را برای ما انجام دهد؛ پیمانکاران می‌توانند در کنار هم یک هلدینگ بزرگ تشکیل دهند.»
«عباس ابوالحسنی» در گفت‌وگو با «فارس» تاکید کرد: «قرارگاه به طور خاص در پروژههای بزرگی که اجرای آن در توان یک پیمانکار نیست، مشارکت می‌کند.» مدیر قرب قائم قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء تصریح کرد: «ما تلاش می‌کنیم همین نقش را در مجموعه فعالیت‌های کشور بازی کنیم، وارد پروژههای کوچک نخواهیم شد و به سراغ پروژههای بزرگ می‌رویم.»
«ابوالحسنی» با بیان اینکه ما هم یک پیمانکار در کشور هستیم و حوزه کاری ما در کشور بسیار متنوع است، افزود: «کشور ما در حال توسعه است و بسترهای خوبی نیز برای توسعه کشور فراهم است؛ چنانکه هم در سند چشم‌انداز، هم برنامه پنجم و هم سیاست‌های دولت و اصل ۴۴ شرایطی را دیکته می‌کنند که بر اساس آن نظام پیمانکاری کشور تقویت شوند.»
وی ادامه داد: «یکی از پتانسیل‌های عظیمی که به غیر از قوانین، مقررات و سند چشم‌انداز داریم، سرمایه‌های ملی مانند نفت و گاز است که هر کشوری از نعمت آن برخوردار نیست.»
نفت و گاز اولویت اول
«ابوالحسنی» گفت: «ما از یک سو منابع نفت و گاز داریم و از سوی دیگر دشمنان ما را تحریم کرده‌اند که نشان می‌دهد باید صنعت داخلی و توان پیمانکاری داخلی در این حوزه تقویت شود. به همین دلیل به نظر می‌رسد اولویت کشور برای ورود به مباحث پیمانکاری موارد مربوط به صنعت نفت و گاز و پتروشیمی است.» وی اظهار کرد: «ما باید این منابع را اکتشاف و استخراج کنیم و سپس به پالایش و فروش آن بپردازیم؛ یعنی حوزه‌های نفت و گاز حوزه‌های مشترکی است که باید در اولویت قرار بگیرد و پیمانکاران داخلی در این خصوص فعال شوند.»
همکاری با ۳۰ هزار پیمانکار
«ابوالحسنی» با بیان اینکه در حال حاضر «قرارگاه» با بیش از ۳۰ هزار پیمانکار همکاری متقابل و دو جانبه دارد، در خصوص نحوه تامین مالی اجرای پروژه‌ها گفت: «بخش نفت و گاز فرآورده‌ای دارد که با استخراج آن، آورده سرمایه‌گذاری پروژه تامین می‌شود؛ اما حل مساله تامین مالی توسط متولیان کارفرما تعیین می‌شود.» وی اظهار کرد: «ما یک منشور تعامل و همکاری با سندیکاهای پیمانکاران و مشاورین تدوین کردیم و تلاش کردیم آن را مبنای کار قرار دهیم که برای این کار در منشور کاری خود قرارگاه تغییراتی را ایجاد کردیم.»
به گزارش خبرنگار ما، در شرایطی قرارگاه «خاتم» و سایر پیمانکاران توسعه میادین ایرانی را دنبال می‌کنند که اجرای این پروژه‌ها نیازمند تامین مالی ۲۰ میلیارد دلاری است که به نظر می‌رسد در صورت تداوم افزایش قیمت نفت‌خام، امکان تامین مالی این پروژه‌ها با پیشقراولی «قرارگاه» تا اندازه زیادی وجود دارد.
ارسال نظر