آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد
-
روز پذیرش قطعنامه 598
قطعنامه ۵۹۸ یکی از قطعنامههای شورای امنیت است که در ۲۹ تیر ۱۳۶۶، برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر شد. این قطعنامه از نظر کمی و تعداد واژههای به کار گرفته شده مفصلترین و از نظر محتوا اساسیترین و از نظر ضمانت اجرایی قویترین قطعنامه شورای امنیت در مورد جنگ تحمیلی عراق و ایران بود. این قطعنامه بلافاصله ازسوی عراق پذیرفته شد، ولی بعد از گذشت یکسال و هفت روز از تاریخ صدور آن (و به فاصله پانزده روز بعد از سقوط هواپیمای مسافری پرواز IR655 به دست آمریکا) در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ از سوی ایران پذیرفته شد.
-
معادن مس در شیلی ملی شد
ترجمه: مهرناز زاوه
46 سال پیش در چنین روزی، معادن مس، ملی شد. ملی شدن معادن مس در شیلی، فرآیندی پیشرفته بود که دولت شیلی با آن کنترل بخش عمده صنعت استخراج مس شیلی متعلق به خارجیها را بهدست آورد. این شامل سه معدن بزرگ و سه عملیات کوچکتر میشد و معادن مس کوچکتر تحتتاثیر قرار نگرفتند. این فرآیند در زمان رئیسجمهوری کارلوس بنسز دلکامپو آغاز شد و در طول ریاستجمهوری سالوادور آلنده به اوج خود رسید. این عمل استقلالطلبانه اساس تحریم اقتصادی بینالمللی بود که بعدها صورت گرفت که شیلی را بیش از پیش از اقتصاد جهان جدا کرد، وضعیت دوقطبی سیاسی را بدتر کرد و منجر به کودتای 1973 در این کشور شد.
-
عاشق ریاضیات بود
مریم میرزاخانی، نابغه ریاضیات روز 24 تیرماه سالجاری به دلیل بیماری سرطان در آمریکا درگذشت. آنچه میخوانید بخشی از گزارشی است که به زندگی و کار علمی او از زبان پدرش میپردازد. 16-15 ساله که بوده، میدانست قطعا میخواهد ریاضی بخواند و در دبیرستان و دانشگاه ادامهاش بدهد. برای همین تصمیم گرفت در المپیاد ریاضی شرکت کند؛ «امتحان المپیاد بسیار مهم بود و در فضایی قرار گرفت که علاقهاش تخصصیتر شد. » المپیادی که قرار بود فقط 20 نفر از دهها هزار شرکتکننده انتخاب شوند. یادم میآید در امتحانی که ایشان برای المپیاد داشت، 60هزار نفر شرکت کردند.
-
قتل سرکنسول آمریکایی در تهران
میجر رابرت ایمبری روز جمعه ۲۷ تیر ۱۳۰۳ / ۱۸ ژوئیه ۱۹۲۴ در تهران به قتل رسید. ایمبری نایب کنسول سفارت آمریکا در تهران و دلال کمپانی آمریکایی سینکلر بود. در آن روزها شایعهای بر سر زبانها افتاده بود مبنی بر اینکه یکی از سقاخانههای تهران معجزه میکند. بر پایه این شایعات، مردی لنگ با نوشیدن آب این سقاخانه معروف به «آشیخ هادی» شفا یافته و فرد دیگری نیز به دلیل نپرداختن صدقه به یکی از گدایان آن محل، نابینا شده بود!
به زودی انبوهی از مردم، بهخصوص مردمان لنگ، نابینا و کلا «معلول» و «عاجز»، از چهار گوشه ایران روانه سقاخانه «آشیخ هادی» شدند.
-
نخستنامه
«نخستنامه» کتابی بود که ماطوس ملکیانس، معلم ارمنی در سال 1287 در تهران منتشر کرد؛ کتابی که برای دانشآموزان ابتدایی طراحی شده و در بخشی از آن حرَف و مشاغل مختلف به تصویر کشیده شده، تا دانشآموزان با این مشاغل آشنا شوند. یکی از این شغلها «کتابفروشی» بوده است. پس از تاسیس دارالفنون (1230 ﻫ. ش) و ورود استادان خارجی به ایران تالیف و ترجمه کتابهای درسی با محتوای علوم و فنون که در ایران پیش از آن رواج نداشت آغاز شد.
انتخاب اصطلاحات و واژههای علمی مناسب فارسی بهجای واژههای خارجی نامناسب نخستین نوآوری در این کتابها بود.
-
زنان و همسران
اغلب روایتهای موجود از زندگی زنان ایران در طول تاریخ حکایت از غلبه سلطه مردان، حضور زنان در اندرونی و ممانعت مردان از حضور اجتماعی آنان دارد. اگرچه این وضع تقریبا تا پیش از دوران مدرن و ورود مفاهیم جدید که زنان را صاحب حق میدانست، عمومیت داشت اما این مانع از آن نبود که زنانی که گستره بیشتری از توانایی داشتند، از وضع حاکم تبعیت کرده و بر آن گردن نهند. این وضعیت نیز از چشم تیزبین سیاحان فرنگی دور نمانده است. لیدیشیل همسر سفیر انگلستان در زمان ناصرالدین شاه که خاطرات خود در ایران را به رشته تحریر درآورده است و به خصوص توجه ویژهای به اوضاع زنان ایران داشته به این نکته توجه کرده و آن را اینچنین شرح میدهد:
«اگر زنی شعور و درایتی بیش از شوهر خود داشته باشد، معمولا در منزل، سمت فرماندهی پیدا…
-
گفتهها - ۲۷ تیر ۹۶
بخش بزرگی از آثار تاریخی مارکس در نوشتههای نظری و سیاسیاش ادغام شدهاند. تمامی این نوشتهها تکوین تاریخی را در چارچوبی کموبیش درازمدت درنظر میگیرند که شامل کل بازه زمانی تکوین انسان است. آنها را باید همراه با نوشتههای دیگرش که به دورههای کوتاهمدت یا مباحث و مسائل ویژه، یا به تاریخ جزئی رویدادها معطوف هستند، خواند. با این همه، هیچ ترکیب کاملی از فرآیند بالفعل تکوین تاریخی را نمیتوان نزد مارکس یافت: حتی نمیتوان به سرمایه همچون «تاریخ سرمایهداری تا 1867» پرداخت.
مارکس قصد داشت بهطور پیشبینی ثابت کند که یک نتیجه تاریخی معین، کمونیسم، محصول اجتنابناپذیر تکوین تاریخی است؛ اما بههیچوجه روشن نیست که این موضوع را بتوان با تحلیل تاریخی علمی نشان داد.