دنیای اقتصاد: یکی از مهم‌ترین دوران‌های تاریخ ایران که فرهنگ و هویت ایرانی به‌رغم استمرار در بستر آن تغییر و تحول قابل‌ملاحظه‌ای پیدا می‌کند و به لحاظ سیاسی نیز از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار بود، دوران پس از استقرار مغولان در ایران است. حاکمان جدید کمترین رابطه‌ای با بدنه اجتماعی سرزمینی که برآن حکمرانی می‌کردند، نداشتند، بنابراین ناگزیر بودند از مشاوران و دستیاران ایرانی به منظور پیشبرد اهداف خود بهره ببرند. یکی از شناخته شده‌ترین و تاثیرگذارترین این افراد خواجه نصیرالدین طوسی بود.

در هر کتابی که در مورد سیاست به رشته تحریر درآمده است اگر حتی قرار نباشد به‌طور مستقیم در مورد آرای خواجه نظام‌الملک صحبت کنند، نامی از او وجود دارد. چراکه در دوره بسیار مهم تاریخ میانه از شخصیت‌های بسیار مهم و جریان‌ساز است. من کوشیده‌ام نظریات او را در مناسبات بین حکومت و مردم نقد کنم؛ چرا که طرح‌ریزی او از مدل رابطه دولت و حکومت از مهم‌ترین طرحواره‌هایی است که در طول تاریخ ایران ترسیم شده و بسیاری دیگر از وی تبعیت کرده‌اند؛ البته تفاوت‌هایی نیز در هر دوره‌ای بنابر بستر تاریخی وجود دارد.

16 اردیبهشت سال ۶۳۸ ه. ش ساخت رصدخانه مراغه آغاز شد. این رصدخانه یکی از یادگارهای علمی و فلکی خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف، ریاضیدان و منجم بزرگ دوره ایلخانی و صاحب رساله مشهور اخلاق ناصری و زیج معروف ایلخانی است که به دست او و با همراهی عده‌ای از فضلا و دانشمندان بنا شده است. رصدخانه مراغه زمانی از مشهورترین رصدخانه‌های اسلامی بود که آوازه آن تمام جهان آن روز را فراگرفته بود و تاکنون با این همه تحولات و تغییراتی که در جهان پدید آمده است، هنوز هم نام آن رصدخانه و بانی آن بر سر زبان‌ها است.

15 فروردین ماه پس از تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی، به نام روز شیراز نامگذاری شده؛ شهری که فقط شهر حافظ و سعدی و دیگر بزرگان ادبیات نبوده است. در اسناد تاریخی از این شهر با عنوان «شیرازیس» و «تیرازیس» نام‌برده شده است. قدمت آن به دوران ساسانی و پیش از آن بر می‌گردد. در دوران بنی‌امیه این شهر به محل فعلی منتقل و به بهای اضمحلال استخر، پایتخت قدیمی استان فارس رونق می‌گیرد. شیراز در دوران صفاریان، آل‌بویه و زندیه پایتخت ایران بوده است. مورخانی مانند لیمبرت و آرتور آربری فهرستی از نشانه‌های متعددی از سکونت دائم در دشت شیراز و اطراف محل کنونی شیراز در دوران پیش از اسلام را ذکر کرده‌اند.

رابرت کخ، زیست‌شناس و دانشمند آلمانی ششم ماه مه سال 1882 اعلام کرد که میکروب عامل سل را کشف کرده است. این کشف یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای علمی و پزشکی انسان در دوران مدرن بود. رابرت کخ در هانوور و در میان خانواده‌ای که دوازده فرزند داشتند، چشم به جهان گشود. تحصیلات خود را در گوتینگن به پایان رسانید و در سال 1866 درجه دکترای خود را دریافت کرد. کخ در سال 1893 برای تشخیص و مطالعه طاعون و وبا به آسیا سفر کرد. او طی این سفرها در زمینه بیماری خواب مطالعاتی را انجام داد و به این نتیجه رسید که علت بیماری خواب مگس تسه تسه است.

مهم‌ترین پیامد نهضت مشروطیت در تاریخ معاصر ایران آن است که مشروطه با تاکید و اصرار بر مساله قانون و قانون‌گذاری حکومت را حق مردم و آن را به‌عنوان میثاقی که میان مردم و فرمانروایان و سردمداران بسته می‌شود، می‌دانست. از این‌رو حاکمان نمی‌توانند این میثاق را یک طرفه به سود خود فسخ کنند یا تغییر دهند. تاسیس مجلس شورا و حضور نمایندگان منتخب مردم در آن و رشد افکار آزادی‌خواهانه از تحولات بنیادین این انقلاب بود. ما عین همین تغییر و تحولات ژرف را در کشورهای همسایه و نزدیک ایران در همان زمان نیز می‌بینیم.

هفته گذشته انفجاری مهیب در معدن آزاد شهر گلستان منجر به کشته و زخمی شدن بیش از 100 تن از کارگران این معدن شد. در ایران استخراج معادن به شیوه مدرن سابقه‌ای صد ساله دارد. اگر چه به گفته مورخان، ایرانیان از حدود هفت هزار سال پیش به کشف معادن سرزمینی دست یافته‌اند. به گفته دیاکونوف از زمان هخامنشیان استخراج معادن با جدیت دنبال شده و در زمان ساسانیان صنایع معدنی و هنرهای وابسته مانند گوهرسازی و فلزکاری دارای رونق بسزایی بوده است. آرتورکریستن‌سن در کتاب «ایران در زمان ساسانیان» آورده است: هیوئن تسیانگ سیاح مشهور چینی که در آغاز قرن هفتم میلادی اوضاع ممالک مغرب آسیا را گزارش داده است محصولات صنعتی ایران را به‌طور خلاصه چنین بیان می‌کند: محصولات عمده این کشور طلا، نقره، مس، بلور کوهی و مروارید نادرالوجود و مواد…