شیراز از چشم مورخان

۱۵ فروردین ماه پس از تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی، به نام روز شیراز نامگذاری شده؛ شهری که فقط شهر حافظ و سعدی و دیگر بزرگان ادبیات نبوده است. در اسناد تاریخی از این شهر با عنوان «شیرازیس» و «تیرازیس» نام‌برده شده است. قدمت آن به دوران ساسانی و پیش از آن بر می‌گردد. در دوران بنی‌امیه این شهر به محل فعلی منتقل و به بهای اضمحلال استخر، پایتخت قدیمی استان فارس رونق می‌گیرد. شیراز در دوران صفاریان، آل‌بویه و زندیه پایتخت ایران بوده است. مورخانی مانند لیمبرت و آرتور آربری فهرستی از نشانه‌های متعددی از سکونت دائم در دشت شیراز و اطراف محل کنونی شیراز در دوران پیش از اسلام را ذکر کرده‌اند. مانند نگاره‌های سنگی مربوط به اوایل ساسانی، اشارت موجود به دو آتشکده به نام‌های «هرمزد» و «کارنیان» و قلعه‌ای باستانی به نام شاه موبد و آثار کشف شده در قلعه ساسانی در محل فعلی قصر ابونصر. بسیاری از تاریخ‌نویسان بعد از اسلام چون یعقوبی درکتاب البلدان وابن خرداد در کتاب ‌المسالک و الممالک و ابن حوقل در المسالک و الممالک و ابواسحاق محمد اصطخری و مسعودی در کتاب التنبیه و الاشراف و مقدسی در احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم و ابن بلخی در فارس‌نامه و صاحب مجمل التواریخ و القصص، احداث شیراز را به محمد بن یوسف ثقفی فرماندار پارس نسبت داده‌اند.