عراقچی در مسکو و ساویف در تهران بر نهایی کردن کریدور شمال - جنوب تاکید کردند؛
پازل آخر در روابط ایران و روسیه
در سفر عراقچی به بلاروس دیدگاههای کشورمان درباره تحولات منطقهای و بینالمللی تشریح شد و اهمیت هماهنگی و همکاری بیش از پیش دو کشور در سطح سازمانهای بینالمللی و ترتیبات چندجانبه بهویژه در سازمان ملل متحد و سازمانهای بریکس و شانگهای، جهت صیانت از حاکمیت قانون و چندجانبهگرایی در سطح بینالمللی مورد تاکید قرار گرفت. همانطور که اشاره شد در آستانه این سفر وزارت امور خارجه روسیه در بیانیهای با اشاره به جزئیات رایزنیهای پیش روی وزرای امور خارجه روسیه و ایران در مسکو اعلام کرد که سطح روابط دوجانبه تهران-مسکو پس از اجرایی شدن پیمان مشارکت راهبردی جامع در ۲ اکتبر ۲۰۲۵ به سطح کیفی جدیدی رسیده است.
عراقچی به لاوروف چه خواهد گفت؟
وزارت امور خارجه روسیه روز سهشنبه و با توجه به سفر سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به مسکو که پیشتر تایید کرده بود ۲۶ آذر (۱۷دسامبر) با سرگئی لاوروف، همتای روس خود، در مسکو دیدار خواهد کرد، در بیانیهای با اعلام جزئیاتی درباره رایزنیهای طرفین نوشته «دو وزیر امور خارجه تبادل نظر منظم و محرمانه خود را درباره طیف گستردهای از مسائل در روابط روسیه و ایران ادامه خواهند داد که پس از اجرایی شدن پیمان مشارکت راهبردی جامع در ۱۰ مهر ۱۴۰۴ (۲ اکتبر ۲۰۲۵) به سطح کیفی جدیدی رسیده است.»
وزارت امور خارجه روسیه در این بیانیه که در وبگاه آن منتشر شده است، نوشت: «وزرای امور خارجه برنامه دوجانبه فعلی را مرور و بر اجرای توافقات حاصلشده در بالاترین سطح، از جمله دیدارهای ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه و مسعود پزشکیان رئیسجمهور ایران در ۱۲ دسامبر ۲۰۲۵در عشقآباد و یک سپتامبر ۲۰۲۵ در تیانجین تمرکز خواهند کرد.» در این بیانیه آمده است: «در آستانه نوزدهمین نشست کمیسیون دائم همکاریهای تجاری و اقتصادی روسیه و ایران که قرار است در فوریه ۲۰۲۶ در ایران برگزار شود، توجه ویژهای به افزایش تجارت دوجانبه و جنبههای عملی اجرای پروژههای مشترک بزرگ در حوزه انرژی و حملونقل خواهد شد.» طبق این بیانیه، «تبادل نظر درباره مسائل کلیدی بینالمللی، از جمله بحرانی که به تحریک غرب پیرامون برنامه هستهای ایران منجر شده و پیامدهای منفی برای ثبات و امنیت منطقه به همراه دارد، انجام خواهد شد.» همچنین «هماهنگی دیدگاهها» درباره فوریترین مسائل منطقهای از جمله وضعیت غرب آسیا، قفقاز جنوبی، دریای خزر و افغانستان برنامهریزی شده است.
وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد: «روسیه و ایران درباره بیشتر مسائل جهانی دیدگاه مشترکی داشته و متعهد به ایجاد یک نظم جهانی واقعا دموکراتیک و عادلانه براساس اصول بهرسمیتشناختهشده در حقوق بینالملل، چندجانبهگرایی، امنیت برابر و تفکیکناپذیر، همچنین همکاری متقابل سودمند و برابر بین کشورها هستند. انتخاب راهبردی به نفع دنبال کردن یک سیاست خارجی مستقل و عزم برای مقاومت در برابر فشارها و تحمیلهای خارجی، اساس همکاری نزدیک ما با دوستان ایرانی در چارچوب سازمانهای بینالمللی پیشگام مانند بریکس، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیاست.» دستگاه دیپلماسی روسیه با اعلام اینکه دو طرف «بهرغم اقدامات غیرقانونی غرب با هدف تشدید فشار تحریمها» علیه ایران و روسیه، همچنان به توسعه پیوسته همکاری در زمینههای عملی ادامه میدهند، بیان کرد: «گامهایی برای مقابله با اقدامات قهری یکجانبه و ایجاد زیرساخت تصفیه حساب متقابل که در برابر تاثیرات خارجی نفوذناپذیر است برداشته میشود.» وزارت امور خارجه روسیه تاکید کرد که «به تقویت بیشتر روابط دوستانه و حسن همجواری با ایران در روحیه مشارکت راهبردی جامع اهمیت ویژهای داده شده است».
همچنین کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، در آستانه سفر عراقچی به مسکو در رشته توییتی در شبکه ایکس نوشت: «روابط پایدار ایران و روسیه، با استمرار دیدارهای سطح عالی، قوام مییابد.» جلالی افزود: «اکنون، دستور کار روابط، طیف وسیعی از موضوعات سیاسی و پروژههای اقتصادی را در بر میگیرد و تعاملات منطقهای و بینالمللی نیز در راستای پیشبرد اهداف و رویکردهای مشترک در جریان است که سطح مناسبات را بیش از گذشته ارتقا خواهد داد.»
رویدادهای معنادار
ایران و روسیه طی یک سال گذشته رفتوآمد دوجانبه زیادی داشتند و شاهد تعداد بالای سفرها و رایزنیهای طرفین هستیم. رئیسجمهور روز ۲۱آذرماه در عشقآباد با همتای روس خود ولادیمیر پوتین رایزنی کرد. مسعود پزشکیان طی این دیدار با تاکید بر عزم تهران برای اجرای توافق جامع همکاریهای راهبردی میان دو کشور، تصریح کرد: «مصمم هستیم توافقی را که به امضا رساندهایم، اجرایی و عملیاتی کنیم. همکاریهای مشترک بهویژه در حوزه نیروگاهی، حملونقل و راهگذرها در حال پیگیری است.»
همچنین چندین بار طرفین در خزر رزمایش مشترک نظامی برگزار کردند که آخرین بار اواسط مهرماه سال جاری بود. درعینحال علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، ۲۴ مهرماه به مسکو رفت و با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، دیدار کرد. طی این دیدار پیام ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی به کرملین منتقل شد. این سفر تنها چند ماه پس از جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل و در اوج تنشها بر سر برنامه هستهای ایران صورت گرفت، لذا نمایانگر یک تحول عمیق و راهبردی در روابط تهران-مسکو و پویاییهای جدید منطقه خاورمیانه بود.
ویتالی ساویف، معاون نخستوزیر فدراسیون روسیه، نیز شامگاه دوشنبه ۲۴ آذرماه با علی لاریجانی در محل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتوگو کرد. این دیدار در ادامه تفاهمهای سطح عالی میان رؤسای جمهور دو کشور و با هدف رفع موانع موجود و ورود به فاز عملیاتی انجام شد. در این نشست، دو طرف کریدور شمال - جنوب را بهعنوان یک مؤلفه تعیینکننده در ژئوپلیتیک منطقه مورد بررسی قرار دادند. علی لاریجانی در این دیدار تاکید کرد که «جمهوری اسلامی ایران تصمیم خود را برای عملیاتیسازی این کریدور اتخاذ کرده است.» معاون نخستوزیر روسیه نیز با استقبال از رویکرد قاطع ایران، آمادگی مسکو برای سرعت دادن به پروژه و آغاز فرآیند عملیاتی را اعلام کرد.
