هشدار درباره مصرف بی رویه نمک در کشور

احمد اسماعیل ‌زاده، در نشست خبری پویش ملی سلامت با محوریت تغذیه سالم، گفت: از اول تا هفتم بهمن ماه پویش جدیدی در ادامه پویش ملی سلامت خواهیم داشت. در واقع این پویش جدید با موضوع نمک و شعار «انتخاب همه: نمک کم، اما تصفیه شده یددار» و سپس از هشتم تا پانزدهم بهمن ماه با موضوع لبنیات و شعار «از کودکی تا پیری، لبنیات دوست سلامتی»، برگزار خواهد شد.

مصرف نمک در کشور دو برابر حد استاندارد

وی با بیان اینکه یکی از عوامل خطر پرفشاری خون مصرف نمک زیاد است، افزود: طبق تحقیقات صورت گرفته مصرف نمک در کشور ما دو برابر حد استاندارد است.

نمکدان از سفره ها حذف شود

اسماعیل زاده خاطرنشان کرد: نمک طعام و نمک پنهان در مواد غذایی نقش عمده ای را در تامین نمک روزمره مردم دارند. توصیه ما این است که استفاده از نمک طعام در غذا و استفاده از نمک سر سفره غذا، کاهش یابد و همان میزان کم مصرف نیز از نوع نمک یُددار و تصفیه شده باشد.

وی افزود: خاک کشور ما یُد کمی دارد و در ۴۰ سال گذشته یکی از برنامه ‌های موفق وزارت بهداشت ریشه کنی اختلالات کمبود یُد در مردم به دنبال اجرای برنامه غنی کردن نمک با یُد بوده است و سازمان غذا و دارو بر اساس استانداردهای موجود به هیچ کارخانه ‌ای اجازه تولید نمک بدون فرآیند تصفیه کردن و اضافه کردن یُد را نمی‌ دهد.

وی خاطر نشان کرد: بر این اساس، مردم باید بدانند نمک‌ های موجود در بازار تحت عنوان نمک دریا، سنگ نمک، نمک صورتی، نمک هیمالیا و امثالهم، مجوز سازمان غذا و دارو را ندارند. این نمک‌ ها حاوی مقادیر زیادی فلزات سنگین هستند که سرطان ‌زا بوده و سنگ کلیه ایجاد می ‌کنند و اگر افراد از این نمک‌ ها استفاده کنند، دچار کمبود یُد شده و کمبود یُد عوارضی مانند سقط جنین و عقب ماندگی و اختلالات ذهنی جنین را به همراه خواهد داشت.

اسماعیل زاده با اشاره به اخبار و اطلاعات نادرست درخصوص مصرف لبنیات، گفت: در مورد لبنیات گاهی اطلاعات غلطی به مردم داده می ‌شود که باید اصلاح شود تا مصرف لبنیات کاهش پیدا نکند. مطالعات نشان می ‌دهد که اگر لبنیات به اندازه کافی مصرف شود، خطر سرطان روده بزرگ و پوکی استخوان کاهش یافته و در رشد قد و کنترل فشارخون نیز موثر خواهد بود.

تاکید بر مصرف روزانه دو تا سه واحد لبنیات

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با تاکید بر مصرف روزانه دو تا سه واحد لبنیات، تصریح کرد: مردم به هیچ وجه به اخبار کذب و نادرست توجه نکنند و لبنیات را به عنوان یکی از گروه های اصلی در سبد غذایی خود قرار دهند.

وی گفت: وزارت بهداشت و دولت با همکاری وزارت رفاه برنامه‌ های متعددی را برای ترویج تغذیه سالم در کشور انجام می دهند، مانند اختصاص یارانه‌ های معیشتی در گروه ‌های هدف و برنامه امنیت غذایی کودکان.

اسماعیل ‌زاده درخصوص اجرای برنامه شیر مدارس، بیان کرد: این برنامه به جز یک یا دو استان که وزارت آموزش و پرورش در حال رفع مشکل آنها است، در سایر استان‌ ها در حال اجرا است. این برنامه از آذرماه با بودجه ۴ هزار میلیارد تومانی آغاز شده است. در تمام مدارس ابتدایی دولتی، این طرح دو بار در هفته اجرا می ‌شود و ارزیابی اثربخشی آن انجام خواهد شد.

وی اظهار کرد: به جای نمک، جایگزین‌ های متعددی برای طعم دار کردن غذاها وجود دارد، مانند سرکه، آبغوره و آبلیمو، و لزومی ندارد به همه غذاها نمک اضافه کنیم. چنانچه قصد اضافه کردن نمک به غذا را داریم، نمک یُددار و تصفیه شده باشد و برای اینکه یُد به بدن برسد، باید نمک را اواخر پخت غذا به آن اضافه کنیم، چون حرارت زیاد و مداوم، یُد را از بین می ‌برد.

وی تاکید کرد: منشاء یُد آب دریا است و برخی که به مردم اطلاعات غلط می ‌دهند، همین موضوع را پررنگ‌ می‌ کنند که نمک دریا بهتر است؛ درحالی که موقع گرفتن نمک‌ دریا مدت زیادی در معرض تابش آفتاب قرار می ‌گیرد و یُد آن از بین می ‌رود، پس نمک دریا یُد خیلی کمی دارد. از طرفی روی جلد نمک ‌های دریا عناوینی مانند "غنی از کلسیم" یا "غنی از منیزیم و آهن" می‌نویسند! درحالیکه ما هیچ وقت نمک را برای تامین کلسیم و منیزیم مورد نیاز بدن مصرف نمی کنیم؛ چون نیاز بدن ما به کلسیم و آهن، فراتر از اینهاست، پس نمک وظیفه تامین املاح مورد نیاز بدن را ندارد.

اسماعیل‌ زاده ادامه داد: نمک باید در ظرف های تیره رنگ و در جای خشک و خنک نگهداری شود، زیرا ظرف های شفاف موجب ازبین رفتن یُد نمک می شود.

وی درباره مصرف روغن نیز بیان کرد: روغن ‌های مصرفی نسبت به چند سال قبل اصلا قابل مقایسه نیست، دهه‌ های قبل روغن‌ هایی مصرف می کردیم که غنی از اسید چرب ترانس بودند، اما اکنون روغن‌ های مایع گیاهی به وفور وجود دارد، در یارانه دولت در بسته سبد معیشتی نیز به مصرف روغن مایع گیاهی تاکید شده است. البته وزارت بهداشت پروژه‌ هایی در راستای حذف اسیدهای چرب ترانس از روغن‌ها دارد.

وی تاکید کرد: در مورد مصرف چیپس و پفک خوشبختانه صنعت تولید آنها به قدری پیشرفت کرده است که چیپس و پفک ‌های بسیار کم نمک تولید می ‌شود. نمی ‌توان جلوی صنعت را برای تولید گرفت، اما در لیست کالاهای آسیب‌ رسان به سلامت هر غذایی که ممکن است به سلامت آسیب برساند، قید می شود و طبق قانون مجلس، از آنها مالیات گرفته می ‌شود تا مردم کمتر به سراغ خرید آنها بروند. البته در علم تغذیه هیچ گاه ممنوعیت برای خوردن یک ماده غذایی وجود ندارد، چون مردم از غذا خوردن لذت می ‌برند. مشکل زمانی آغاز می ‌شود که مصرف تبدیل به عادت شود.

گفتنی است، روزشمار برگزاری پویش ملی اطلاع رسانی تغذیه سالم به شرح زیر است؛

یکشنبه ۱ بهمن ماه: "نمک کم بخورید، اما نمک مصرفی حتما تصفیه شده یددار باشد."

دوشنبه ۲ بهمن ماه: "نمک دریا و نمک‌های تصفیه نشده موجب سرطان می‌شود."

سه شنبه ۳ بهمن ماه: "نمک زیاد، سرطان معده، پوکی استخوان و پرفشاری خون را به شما هدیه می‌دهد."

چهارشنبه ۴ بهمن ماه: "نمک فقط نمک غذا نیست، مراقب نمک پنهان هم باشید."

پنجشنبه ۵ بهمن ماه: "نمک یددار تصفیه شده را به مقدار کم در آخر پخت به غذا اضافه کنید."

جمعه ۶ بهمن ماه: "نمکدان سر میز یا سفره نیاورید."

شنبه ۷ بهمن ماه: "نمک‌های رنگی (صورتی، آبی و بنفش) و سنگ نمک سلامتی شما را به خطر می‌اندازند."

یکشنبه ۸ بهمن ماه: "روزانه دو لیوان شیر بخورید. خواب بهتر با مصرف لبنیات بیشتر."

دوشنبه ۹ بهمن ماه: "لبنیات کم چرب خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می‌دهد."

سه شنبه ۱۰ بهمن ماه: "شیر یک میان وعده بسیار مغذی برای افزایش یادگیری و رشد بهتر دانش آموزان است."

چهارشنبه ۱۱ بهمن ماه: "مصرف لبنیات خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد."