خشم پکن از پلوسی

چین با آنکه هرگز تایوان را تحت کنترل خود نداشته؛ اما این جزیره را جزئی از خاک خود می‌‌داند و مقامات پکن با سفر پلوسی به تایوان به‌شدت مخالف بودند. سفر پلوسی به تایوان نخستین سفر یک رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در دوران تصدی این مقام به این جزیره از ۲۵ سال پیش است. پس از خروج پلوسی از تایوان، پکن فشار بر این جزیره را شدت بخشیده و این اقدام شامل مجازات‌‌های اقتصادی، شلیک موشک بر فراز تایوان برای نخستین‌بار و برگزاری مانورهایی است که به باور تایوان با هدف شبیه‌سازی حمله به این جزیره و نیروی دریایی آن انجام شده است. مانور ارتش چین کمی بیشتر ادامه پیدا کرد؛ اما درحالی که بسیاری از کشورها نگران شروع درگیری نظامی بین چین و تایوان بودند، در تایوان آرامش حاکم بود و مردم به زندگی عادی خود ادامه می‌دادند.

برای مثال رستوران‌ها و سیستم حمل و نقل مثل همیشه مملو از مردم بود. از دید وو، تهدید چین علیه تایوان سبب شده است تا برقراری ارتباطات بین‌المللی برای تایوان ضروری‌تر شود. همچنین این جزیره باید نشان دهد که از تهدیدهای چین نمی‌‌ترسد. وو در بخشی از مصاحبه خود گفت: «من واقعا نگران آن هستم که پکن جنگ علیه تایوان را آغاز کند؛ اما آنچه اکنون پکن در حال انجام آن است، تلاش برای ترساندن ماست و بهترین راه برای مقابله با این تلاش‌ها این است که به چین نشان دهیم از اقدامات این کشور نمی‌ترسیم.» از آنجا که سفر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا موضوعی بسیار مهم بود و باید ملاحظات گوناگونی از جمله ملاحظات امنیتی در نظر گرفته می‌شد، مقامات تایوان تا آخرین لحظه از جزئیات این سفر بی‌خبر بودند. تایپه از چند روز پیش از سفر می‌‌دانست که سفر انجام خواهد شد؛ اما زمان دقیق آن مشخص نبود.

پلوسی و هیات همراه او که از برخی اعضای کنگره تشکیل شده بود، در سفر به تایوان، در مجلس و دفتر رئیس‌جمهور نشست‌هایی برگزار کردند و پلوسی اعلام کرد به تایوان آمده است تا پیامی مشخص را بدهد و آن پیام این است که آمریکا در کنار تایوان می‌ایستد. وو در پاسخ به این سوال که آیا پس از سفر پلوسی، آمریکا بر حمایت‌های خود از تایوان می‌افزاید، گفت: «آمریکا همواره حامی بزرگ تایوان بوده؛ اما حمایت کنونی بی‌سابقه است.» اکتبر سال گذشته رئیس‌جمهور تایوان در مصاحبه اختصاصی با خبرگزاری سی‌ان‌ان تایید کرد که تعدادی از نیروهای نظامی آمریکا برای اهداف آموزشی در تایوان حضور دارند. این نخستین‌بار از سال ۱۹۷۹ بود که یک رهبر تایوان حضور چنین افرادی از ارتش آمریکا در تایوان را تایید می‌کرد.

دیدگاه‌های چین درباره حمایت واشنگتن از تایوان سبب شد تا پکن از سفر پلوسی به این جزیره به‌شدت خشمگین شود. وزارت خارجه چین روز سه‌شنبه هفته قبل بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن آمده بود: «سفر پلوسی به تایوان اثرات جدی بر بنیان سیاسی روابط آمریکا و چین خواهد داشت و صلح و ثبات را در تنگه تایوان به‌شدت به خطر می‌‌اندازد.» چین سفر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان را نقض حق حاکمیت خود می‌داند و در واکنش به این سفر مانور نظامی در شش‌منطقه اطراف تایوان برگزار کرد. اگرچه آمریکا و برخی از هم‌‌پیمان‌های این کشور برگزاری مانور را محکوم کردند؛ اما پکن اقدام خود را مشروع و موجه توصیف و اعلام کرد که آمریکا و نه چین، بزرگ‌ترین تضعیف‌کننده صلح در تنگه تایوان بوده است.

با توجه به تحولات اخیر به نظر می‌رسد، در آینده تغییراتی در وضعیت تایوان به وجود خواهد آمد. چین و تایوان از زمان پایان جنگ داخلی یعنی بیش از هفت‌دهه قبل تاکنون حاکمیت مستقل داشته‌اند. در آن جنگ ملی‌‌گراهای شکست‌خورده به تایپه گریختند. در دهه ۱۹۹۰ سیستم حکومتی تایوان از حالت استبدادی به دموکراسی تغییر کرد و این سیستم اکنون یکی از آزادترین سیستم‌ها در آسیا محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر، همزمان با توسعه قدرت شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، از قصد خود یعنی الحاق مجدد تایوان به چین، صورت لزوم با استفاده از زور، خبر داده است. وزیر خارجه تایوان، چین را به تلاش برای تغییردادن وضعیت کنونی تنگه تایوان به ویژه با برگزاری مانورهای نظامی متهم کرده است. این مانور در روزهای گذشته در راستای «خط میانه»  که بین تایوان و چین قرار دارد، برگزار شد. قبلا این مرز غیررسمی اما مورد احترام بین پکن و تایپه بود؛ اما تعداد زیادی از هواپیماهای جنگی چین طی مانور اخیر از این خط عبور کردند؛ این یعنی اکنون چین وجود چنین خطی را انکار می‌کند.

وزیر خارجه تایوان می‌گوید: «این نوع اقدامات، صلح و ثبات را در این منطقه به خطر می‌اندازد. چین قبل از سفر پلوسی به تایوان مدت‌ها قصد داشت تنگه تایوان را جزو آب‌های داخلی خود اعلام کند. این اقدامات صرفا بر تایوان اثر ندارد؛ زیرا چین به دنبال گسترش نفوذ خود به حوزه پاسیفیک است. البته من درباره آینده خوش‌بین هستم. دموکراسی پیروز خواهد شد. تاریخ نشان می‌دهد که حکومت‌های استبدادی پایدار نیستند. شاید در ظاهر قدرتمند و رو به رشد به نظر برسند؛ اما در واقع چنین نیست و زمانی فرا می‌‌رسد که این سیستم‌ها از میان می‌روند.»

از وو سوال شد که آیا وضعیت کنونی را می‌توان یک بحران توصیف کرد. او در پاسخ گفت: «در نهایت همه‌چیز به رفتار و اهداف رهبران چین بستگی دارد. آنها باید در این زمینه تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند به روابط با تایوان به شکل صلح‌آمیز و باثبات ادامه دهند یا نه. ما نمی‌دانیم آیا رهبران چین درباره استفاده از زور برای به کنترل درآوردن تایوان تصمیم خود را گرفته‌اند یا نه، اما مقامات تایوان سناریوهای مختلف را بررسی کرده‌اند؛ به ویژه این نگرانی وجود دارد که رهبران چین بخواهند برای منحرف کردن توجهات از مشکلات داخلی کشورشان، بحرانی را در خارج و با تایوان به وجود آورند. ما باید آماده باشیم. می‌خواهیم از آزادی و دموکراسی دفاع کنیم. هیچ‌کس نمی‌تواند اینها را از ما بگیرد.»