درسهای «باغ ذن» برای پایداری کسب و‌کار
باغ‌‌‌های ذن که گاهی با عنوان باغ سنگی یا شنی ژاپنی نیز شناخته می‌‌‌شوند، ویژگی‌‌‌های برجسته‌‌‌ای چون تعادل عناصر طبیعت، تاب‌‌‌آوری، سادگی و هدفمندی را به رخ می‌‌‌کشند که تمام آنها می‌توانند الهام‌‌‌بخش رویکردی تحول‌‌‌آفرین در پایداری کسب‌و‌کار و فعالیت اقتصادی مسوولانه‌‌‌تر باشند.
طراحی هدفمند: ایجاد تاب‌‌‌آوری و انطباق‌‌‌پذیری
باغ‌‌‌های ذن با ریزبینی و دقت فراوان طراحی شده‌‌‌اند و هر مولفه‌‌‌ای در آن، با قصد و آگاهی خاص به منظور ایجاد توازن و کاهش تلاطم‌‌‌های طبیعت قرار گرفته‌‌‌اند. چنین توازنی از قدرت و انعطاف‌‌‌پذیری، برای استراتژی‌‌‌های سازمانی متمرکز بر پایداری حیاتی هستند؛ به‌‌‌ویژه زمانی که در مقابل روندهای بزرگ جهانی و اختلال‌‌‌های عظیم قرار می‌‌‌گیرند.
شرکت‌ها می‌توانند از این ذهنیت برای تقویت تاب‌‌‌آوری و همراستا کردن اقداماتشان با اهداف جهانی مانند اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد استفاده کنند.
توازن پویا: تعادل نوآوری با ارزش‌‌‌های محوری
در باغ‌‌‌های ذن، توازن و هماهنگی مفهومی پویاست؛ نه ایستا. به طور دائم تغییرات و اصلاحاتی در آن ایجاد می‌شود که ضمن حفظ زیبایی، فضای لازم برای رشد جدید ایجاد شود. به طور مشابه تحولات کسب‌و‌کار پایدار، شامل سرمایه‌گذاری روی حوزه‌‌‌های جدید رشد و حفاظت همزمان از نقاط قوت و توانمندی‌‌‌های اساسی می‌شود. شرکت‌هایی که نوآوری را با ارزش‌‌‌های محوری کسب‌و‌کار خود متوازن می‌کنند، وضع بهتری برای رسیدن به یک آینده پایدار دارند.
اقدام عامدانه: نماد نظم و ذهن‌‌‌آگاهی
الگوهای استفاده از شن و سنگ در باغ‌‌‌های ذن، بسیار دقیق و متناسب با فضاست که نشان‌‌‌دهنده انتخاب آگاهانه و عمدی آنهاست. چنین موضوعی برای اقدامات هدفمند سازمانی نیز بسیار حیاتی است. در پایداری شرکت‌ها، چنین رویه‌‌‌ای به معنای حاکمیت شرکتی شفاف، مسوولیت‌‌‌پذیری و اقدامات مسوولانه است.
پیوستگی و گذار: پل‌‌‌ها به عنوان نماد همکاری و پیشرفت
پل‌‌‌ها در باغ‌‌‌های ذن نشان‌‌‌دهنده ارتباط و غلبه بر موانع است؛ اصولی که در حرکت به سمت پایداری ضروری هستند. شرکت‌ها با تقویت پژوهش و توسعه پایدار و نوآوری‌‌‌های مشارکتی می‌توانند شکاف بین چالش‌‌‌ها و راهکارهای امروز را پل بزنند و ارزش‌‌‌آفرینی فراتر از سود داشته باشند.
رشد تاب‌‌‌آور: آموختن از بامبو و بونسای
گیاهانی مانند بامبو و بونسای، نماد تاب‌‌‌آوری، مدارا و توازن در باغ‌‌‌های ذن هستند. شرکت‌ها برای تضمین آینده‌‌‌ای پایدار، باید به طور مداوم روی رشد تاب‌‌‌آور سرمایه‌گذاری کنند و برای نسل‌‌‌های آینده (و نیازهای آنها) آماده شوند.
اکوسیستم متوازن: همبستگی عناصر پایداری
مولفه‌‌‌های مختلف باغ ذن در توازن و هماهنگی با یکدیگر به سر می‌‌‌برند که خود برگرفته از همبستگی متقابل مولفه‌‌‌ها در اکوسیستم بزرگ‌تر طبیعت است. شرکت‌ها نیز می‌توانند یک برنامه پایداری جامع و کل‌‌‌نگر طراحی کنند که همزمان کربن‌‌‌زدایی، مدیریت آب، تنوع زیستی و اقتصاد چرخشی را هدف گرفته است.
هدفمندی: الهام‌‌‌بخشی به کارکنان و جامعه
همان‌طور که باغ ذن، مهمانان خود را به تامل و تعمق دعوت می‌کند، یک فرهنگ سازمانی هدفمند نیز کارکنان را برای رسیدن به پتانسیل‌‌‌هایشان و دستیابی به نتایج پایدار توانمند می‌‌‌سازد. تقویت یک فرهنگ سازمانی مبتنی بر اهداف والا (اجتماعی و زیست‌‌‌محیطی) می‌تواند اثری موج‌‌‌وار ایجاد کند که تقویت‌‌‌کننده اثرگذاری سازمان و متحدسازی کارکنان حول یک چشم‌‌‌انداز مشترک است.
در حال حاضر، نگاهی که به مساله پایداری اقتصاد و کسب‌و‌کار می‌شود، شاید مانند شیوه کلی‌‌‌تر تفکیک و تخصصی‌‌‌سازی علم بشر، نگاهی بخشی و تفکیکی است. به عنوان مثال، یک بار به بحث فناوری پرداخته می‌شود و بار دیگر جایگاه نوآوری یا فرهنگ سازمانی مورد توجه قرار می‌گیرد. چنین طرز فکری متناقض با هدف پایدارسازی اقتصاد و کسب و کارهاست که به نوعی می‌توان آن را ایجاد توازن و همراستایی با طبیعت نامید. ما اگر به واقع به دنبال انطباق اقتصاد و شیوه‌‌‌های فعالیت کسب‌و‌کارها با طبیعت هستیم تا به تاب‌‌‌آوری و پایداری ذاتی آن دست یابیم، نمی‌توانیم مهم‌ترین کلیدواژه را فراموش کنیم: توازن و تعادل.
این همان درسی است که مشاهده و تامل بر باغ‌‌‌های ذن به ما گوشزد می‌کند. هیچ‌‌‌کدام از روندهای پیشنهادی برای پایداری کسب‌و‌کار به تنهایی کافی نیستند. اما همه آنها در کنار یکدیگر یک معجزه را رقم می‌‌‌زنند.
اما همین موضوع، بزرگ‌ترین چالش سازمان‌های امروز است؛ یعنی توان مدیریت همزمان همه چیز. ما نیاز داریم واقعیات مالی امروز را با انتظارات فردا متوازن کنیم؛ به مسائل زیست‌‌‌محیطی فردا بپردازیم و نیازهای امروز سهامداران و سرمایه‌گذاران را فدا نکنیم؛ شالوده‌‌‌های کسب و کار خود را تقویت کنیم و جایگاه جدیدی به عنوان نوآور بازارها و حوزه‌‌‌های جدید کسب کنیم. واقعیت آن است که امروز و فردا باید در کنار هم زیست کنند. هیچ‌‌‌یک ارزشمندتر یا دورتر از دیگری نیست. همه جوانب نیازمند راهکارهایی همزمان و متوازن هستند. سادگی، توازن، تاب‌‌‌آوری و هدفمندی، ارزش‌‌‌هایی فراتر از زمان و منسوخ‌‌‌نشدنی هستند. با نگاهی جامع، راهکاری برای پیاده‌سازی آنها بیابیم.
منبع: World Economic Forum
