چرا اقتصاد ایران پرریسک است؟

هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی در گردهمایی سالانه اتاق تهران با موضوع مبارزه با فساد که همزمان با روز جهانی مبارزه با فساد برگزار شد با بیان اینکه بخش‌خصوصی، سالم‌ترین و شفاف‌ترین بخش اقتصادی کشور است، گفت: بخش‌خصوصی به‌دلیل وابستگی مستقیم به سرمایه و اعتبار خود، حساسیت بالایی نسبت به انحرافات مالی دارد و در مقایسه با سایر بخش‌ها، از سلامت اقتصادی بیشتری برخوردار است.

او افزود: با وجود تصویب قوانین متعدد و ایجاد دستگاه‌های نظارتی مختلف، نتیجه مورد انتظار حاصل نشده است؛ زیرا تمرکز اصلی بر کشف فرد فاسد و نه اصلاح فرآیند‌های فسادزا معطوف بوده است. این در حالی است که استاندارد‌های جهانی به اصلاح محیط و جریان پول گرایش دارند و صرفا روی برخورد با افراد متمرکز نیستند. خانی با اشاره به اینکه عملکرد بسیاری از دستگاه‌های نظارتی در مبارزه با فساد مبتنی برمیزان توقیف‌ها، بازداشت‌ها و تشکیل پرونده‌هاست، افزود: در دنیا ملاک پیشرفت در این حوزه، با کاهش پول‌های بی‌منشأ و افزایش شفافیت مالی سنجیده می‌شود.

معاون وزیر اقتصاد با بیان اینکه بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی، ایران را به‌دلیل ضعف در اجرای استاندارد‌های FATF پرریسک می‌دانند و ترجیح می‌دهند با بانک‌های ایرانی همکاری نکنند، افزود: شفافیت مالی یک الزام جهانی است و اگر ما نتوانیم منشأ پول‌ها را توضیح دهیم، نظام بانکی کشور از چرخه تعاملات بین‌المللی حذف خواهد شد. خانی در بخش دیگری از سخنانش، برای توضیح ملموس‌تر فرآیند‌های فسادزا چند نمونه را تشریح کرد و گفت: بانک‌ها باید هنگام افتتاح حساب، احراز هویت واقعی انجام دهند. چگونه ممکن است برای کودک ۸ساله حسابی افتتاح شود که گردش مالی هزاران‌میلیارد تومانی دارد؟ این نمونه‌ها نشان می‌دهد فرآیند‌ها دچار نقص جدی هستند.

معاون وزیر اقتصاد در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های اجرایی قانون مبارزه با پول‌شویی افزود: در قانون، اشخاص پرخطر تعریف شده‌اند و این افراد باید تحت مراقبت دائمی باشند؛ اما به این موضوع اهمیت کافی داده نشده است و همین غفلت، منشأ بسیاری از فسادهاست. درحالی‌که اگر قانون سال۱۳۹۷ به‌موقع و صحیح اجرا می‌شد، بسیاری از حواشی مربوط به فرزندان و بستگان مسوولان رخ نمی‌داد. رئیس مرکز اطلاعات مالی با تاکید بر اینکه پاک‌سازی فساد با شفافیت مالی امکان‌پذیر است، گفت: سطح فعالیت هر فرد چه کارمند و چه صاحب کسب‌وکار باید مشخص باشد. اگر درآمد فردی ماهانه ۵۰‌میلیون تومان است ولی ۱۰ آپارتمان دارد، این اختلاف باید توضیح داده شود یا اگر شرکتی ۲میلیارد تومان درآمد اظهار کرده اما گردش ارزی‌میلیاردی دارد، باید منشأ پول روشن شود.

او با تاکید بر اینکه ساختار‌های فعلی، مبارزه با فساد را بسیار پرهزینه کرده است، ادامه داد: با پرسیدن این سوال ساده که «از کجا آورده‌ای؟» و شفاف‌سازی منشأ پول، بدون بازداشت و پرونده‌سازی گسترده، می‌توان بخش مهمی از فساد را مهار کرد. خانی در پایان سخنان خود، بخش‌خصوصی را آخرین امید مردم برای حفظ و نجات اقتصاد ایران توصیف کرد و افزود: به‌دلیل سلامت، دلسوزی و تعهد فعالان بخش‌خصوصی، این بخش می‌تواند نقش اصلی را در عبور اقتصاد از شرایط سخت ایفا کند، ما نیز به‌عنوان دولت در کنار بخش خصوصی هستیم تا فرآیند‌ها را شفاف‌تر و سالم‌تر کنیم.