ضربان کند تجارت ایران با اروپا

گزارشی که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران منتشر شده حاکی از آن است که علت افزایش کسری تجاری در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۸ نیز همین افت چشمگیر صادرات به کشورهای عضو اتحادیه است. البته افت واردات را هم نمی‌توان در این خصوص نادیده گرفت. این گزارش می‌افزاید: موثرترین عامل در کاهش صادرات ایران به اتحادیه اروپا، کاهش صادرات به کشورهای ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و یونان بوده است.

نمای تجارت با قاره سبز

براساس این گزارش، ارزش تجارت کالایی ایران و اتحادیه اروپا طی ۹ ماهه سال ۲۰۱۸ برابر با ۴/ ۱۵ میلیارد یورو بوده که این مقدار در سال جاری کاهش قابل توجهی یافته و علت آن، کاهش توام صادرات و واردات ایران از اتحادیه اروپا بوده است. تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا در سه فصل ۲۰۱۹ با کسری ۸/ ۲میلیارد یورویی همراه بوده؛ این درحالی است که تراز تجاری ایران در ۹ ماه نخست ۲۰۱۸ مثبت و برابر با ۷/ ۱ میلیارد یورو بوده است. علت منفی شدن تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا در ۹ ماهه ۲۰۱۹، کاهش ۹۴درصدی صادرات و کاهش بیش از ۵۱درصدی واردات نسبت به ۹ماه نخست ۲۰۱۸ بوده است.

صادرات ایران به اتحادیه اروپا

ایران در ۹ماه نخست سال ۲۰۱۹میلادی ۵۱۳ میلیون یورو کالا به اتحادیه اروپا صادر کرده که این رقم با کاهش حدود ۹۴ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته همراه بوده است. ارزش صادرات کالایی ایران در همه ماه‌های ۲۰۱۹ (از ژانویه تا سپتامبر) از مدت زمان مشابه سال گذشته به‌طور قابل ملاحظه‌ای پایین‌تر بوده و از ژوئن تا سپتامبر ۲۰۱۹ نیز روند نزولی را طی کرده است. علاوه بر کاهش شدید ارزش صادرات ایران به اتحادیه اروپا، مقدار وزنی صادرات ایران به این اتحادیه نیز با کاهش چشمگیری همراه بوده، به‌طوری‌که مقدار صادرات ایران به اتحادیه اروپا طی ۹ماهه ۲۰۱۹ حدود ۳/ ۵ هزارتن بوده که با افت حدود ۹۵ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال ۲۰۱۸ همراه بوده است.

صادرات ایران به تفکیک گروه کالایی: مقایسه گروه کالاهای صادراتی ایران به اتحادیه اروپا در ۹ماهه سال ۲۰۱۹ و مدت مشابه سال قبل حاکی از تغییر قابل توجه در گروه کالاهای صادراتی ایران به اتحادیه اروپا در سال جاری است؛ به‌طوری‌که سهم صادرات سوخت‌های معدنی، روان‌کننده‌ها و محصولات مرتبط از کل صادرات، از حدود ۸۹ درصد در ۹ ماهه سال ۲۰۱۸ به حدود ۵/ ۰ درصد در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ کاهش یافته که این امر موجب افزایش سهم صادرات در سایر گروه‌ها طی ۹ماهه سال ۲۰۱۹ شده است.

صادرات ایران به تفکیک مقاصد صادراتی: چهار مقصد عمده صادراتی ایران در ۹ماهه ۲۰۱۹ به ترتیب ارزش صادرات، کشورهای آلمان، ایتالیا، اسپانیا و رومانی هستند. نکته قابل توجه آن است که در ۹ماهه سال ۲۰۱۹ صادرات ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپا به جز چهار کشور کاهش یافته است. بیشترین کاهش صادرات ایران طی ۹ ماهه ۲۰۱۹ نسبت به ۹ ماهه سال ۲۰۱۸، متعلق به کشورهای فرانسه، یونان، اسپانیا و اتریش بوده است.  موثرترین عامل در کاهش صادرات ایران به اتحادیه اروپا، کاهش صادرات به کشورهای ایتالیا با سهم حدود منفی ۲۹ درصد، اسپانیا با سهم حدود منفی ۳/ ۲۱ درصد، فرانسه با سهم حدود منفی ۵/ ۱۷ درصد و یونان با سهم حدود منفی ۷/ ۱۲ درصد بوده است. در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۸، صادرات ایران به کشورهای دانمارک، استونی، لتونی و بلغارستان افزایش یافته است.

واردات ایران از اتحادیه اروپا

ایران در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ بیش از ۳/ ۳ میلیارد یورو کالا از اتحادیه اروپا وارد کرده که این رقم با کاهش حدود ۵۱ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته همراه بوده است. ارزش واردات کالایی ایران در همه ماه‌های ۲۰۱۹ (از ژانویه تا سپتامبر) در مقایسه با مقادیر مشابه سال ۲۰۱۸ به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر بوده و از ژوئیه تا سپتامبر ۲۰۱۹ نیز روندی نزولی را طی کرده است. روند مقداری واردات ایران از اتحادیه اروپا در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ با نوسان همراه بوده به‌گونه‌ای‌که در ماه‌های فوریه، مارس، ژوئن، ژوئیه و اوت این سال با افزایش نسبت به ماه مشابه سال قبل روبه‌رو بوده و در سایر ماه‌ها با کاهش نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل همراه بوده است.

واردات به تفکیک گروه کالایی: مقایسه گروه کالاهای واردات ایران از اتحادیه اروپا در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ و مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد سهم واردات گروه کالایی ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل و کالاهای گروه ساخته شده طبقه‌بندی شده برمبنای مواد، در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۸ کاهش یافته و سهم سایر گروه‌های کالایی درمدت مذکور افزایش یافته است.

واردات به تفکیک مبادی وارداتی: چهار مبدأ عمده وارداتی ایران از اتحادیه اروپا در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ به ترتیب ارزش واردات شامل آلمان، ایتالیا، هلند و فرانسه بوده است. نکته قابل توجه این است که در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ واردات ایران از اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا به جز پنج کشور بلغارستان، یونان، کرواسی، قبرس و مالت، کاهش یافته است. بیشترین کاهش واردات ایران در ۹ ماهه سال ۲۰۱۹ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۸ به ترتیب از کشورهای لوکزامبورگ، لتونی، سوئد، فنلاند، اسلواکی و رومانی بوده است. همچنین موثرین عامل در کاهش واردات ایران از اتحادیه اروپا، کاهش واردات از کشورهای آلمان با سهم حدود منفی ۱۴ درصد، ایتالیا با سهم حدود منفی ۵/ ۸ درصد، فرانسه با سهم حدود منفی ۵/ ۶ درصد و اسپانیا با سهم حدود منفی ۵ درصد بوده است.