بی‌‌‌میلی کشاورزان گلستانی به کشت گیاهان دارویی
محصولاتی مانند سیاه‌دانه، زیره سبز، آویشن، گل گاوزبان و زعفران از گونه‌هایی هستند که هرچند در گلستان به صورت دیم کشت می‌شوند اما میزان برداشت آن قابل‌توجه است ضمن اینکه کیفیت آن هم از مزیت‌های دیگر این محصولات زراعی است. با وجود اینکه گیاهان دارویی محصولاتی به صرفه برای کشاورزان هستند و آب زیادی هم از سفره‌های زیرزمینی برای آنها استفاده نمی‌شود و به نوعی کمک‌کننده مدیریت بحران آب استان هم هستند اما نبود بازار فروش و جولان دلالان کشت این محصولات را برای کشاورزان از صرفه خارج کرده است.
«نسترن فرامرزی» مدیرعامل شرکت هماهنگ دشت گلستان که در این زمینه تجربه خوبی دارد معتقد است: برای رونق کشت گیاهان دارویی در استان باید واسطه‌ها حذف شده و بازار فروش گیاهان دارویی برای کشاورزان پیش‌بینی شود. مشروح این گفت وگو را در ادامه بخوانید.
اراضی گلستان برای کشت گیاهان دارویی مستعد است؟
گلستان به لحاظ کشت گیاهان دارویی بسیار مستعد است و به همین خاطر انواع گیاهان دارویی در این منطقه کشت می‌شود. به عنوان مثال در شمال شهرستان گنبدکاووس کشت زیره سبز از رونق خوبی برخوردار است و در سایر شهرستان‌ها سیاه‌دانه، گل‌محمدی، زعفران، اسطوخدوس، آویشن و سایر گیاهان دارویی کشت می‌شود یا اینکه این گونه‌ها به صورت خودرو می‌روید.
وجود پتانسیل در اراضی گلستان برای کشت گیاهان دارویی در کنار تامین آسان نهاده‌های این محصول باعث شده تا کشاورزان به زراعت آن روی بیاورند اما نبود بازار مناسب برای عرضه و فروش این محصولات به مرور زمان در سال‌های گذشته انگیزه کشت دوباره گیاهان دارویی را بسیار کم کرده است، چراکه معمولا کشاورزان نمی‌توانند این محصولات را با قیمتی که برای آنان صرفه اقتصادی داشته باشد به فروش برسانند بنابراین به نظر می‌رسد برای حل این خلأ، بین صاحبان صنایع و کشاورزان باید ارتباط مستقیم برقرار شود تا ضمن حذف واسطه‌ها و دلالان، این محصول با قیمتی به صرفه به فروش برسد.
مثالی برای این موضوع دارید؟
محصولی مانند سیاه‌دانه با وجود صرفه خوب برای کشاورز به واسطه هزینه‌های کم تولید و کم‌آب‌بر بودن آن در سال‌های گذشته در گلستان به میزان قابل‌توجهی کشت می‌شد اما به دلیل نبود بازار فروش مناسب، دیگر کشاورزان حاضر به زراعت آن نشدند. با وجود آنکه سیاه‌دانه در صنایع دارویی و غذایی و همچنین روغن‌کشی کاربرد دارد و روز به‌روز اهمیت آن آشکار‌تر می‌شود و از طرفی اراضی گلستان هم مستعد کشت این محصول است اما زارعی حاضر به کشت آن نیست.
مشکلاتی که کشاورزان در کشت سیاه‌دانه با آن مواجه شدند چه بود؟
زمان برداشت سیاه دانه، واردات این محصول از کشورهای دیگر مانند سوریه انجام شد و این موضوع سبب افت قیمت محصول داخلی شد. برای جلوگیری از واردات این محصول باید تولید و بهره‌برداری را افزایش دهیم تا نیاز داخل تامین شود و حتی در کنار آن اگر بتوانیم این محصول را صادر کنیم کمک بزرگی به اقتصاد کشور خواهد بود.
به جز سیاه‌دانه، زیره سبز هم از دیگر گیاهان دارویی است که میزان قابل‌توجهی از آن در استان کشت می‌شود اما با برند دیگر استان‌ها بسته‌بندی و به فروش می‌رسد که باز هم علت آن دلالی و نبود بازار فروش برای کشاورزان گلستانی است.
حجم تولید سیاه‌دانه در استان به چه میزان است؟
در گلستان میانگین برداشت سیاه دانه در اراضی دیم ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار و در اراضی آبی حدود یک تن و ۲۰۰ کیلوگرم تخمین زده می‌شود ضمن اینکه اگر مزرعه به خوبی مدیریت شود تناژ بالاتر خواهد رفت.
با افزایش قیمت جهانی گندم و تعیین قیمت خرید دولت به مبلغ ۱۳هزار تومان، احتمال قاچاق این محصول هست؟
گندم به استناد قانون بهره‌وری وزارت جهاد کشاورزی کشور به عنوان یک محصول استراتژیک معرفی شده است در نتیجه ما باید بتوانیم امنیت غذایی پایدار برای این محصول داشته باشیم. اما با توجه به افزایش ۴۶درصدی تورم و افزایش هزینه‌های تولید و همچنین خشکسالی که به‌ویژه در استان ما به وجود آمد، اگر نرخ تضمینی خرید گندم همان مبلغ ۱۳هزار تومان که در ابتدای فصل کشت مشخص شد باقی بماند، مطمئنا با چالش قاچاق و مصرف آن در بخش خوراک دام مواجه خواهیم شد.
دولت برای حمایت از تولیدکننده باید افزایش ۵۰درصدی را به قیمت مصوب این محصول اضافه کند تا اختلاف قیمتی که اکنون بین نرخ فعلی گندم در کشور و نرخ جهانی وجود دارد جبران شود. در صورت عدم تغییر این قیمت و با توجه به نرخ گندم در کشور عراق، قاچاق این محصول بسیار محتمل است یا حتی ممکن است از چرخه مصرف خوراک انسانی خارج و به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار بگیرد بنابراین باید تلاش کرد تا ثبات تولید این محصول استراتژیک در کشور تامین شود.
