گردشگری کشاورزی و تنوع‌بخشی درآمد کشاورزان
در تعریف گردشگری آمده است: «جهانگردی مجموعه مسافرت‌هایی را در بر می‌گیرد که به منظور استراحت و تفریح و تجارت یا دیگر فعالیت‌های شغلی یا اینکه به منظور شرکت در مراسم خاص انجام گیرد و غیبت شخص جهانگرد از محل سکونت دائم خود در این مسافرت موقتی و گذراست. بدیهی است کسانی‌که اقدام به مسافرت‌های شغلی منظمی بین محل کار و زندگی خود می‌کنند مشمول این تعریف نمی‌شوند.»
کار آفرینی و گردشگری
گردشگری یکی از بزرگ‌ترین صنایع جهان و مهم‌ترین منبع درآمد، اشتغال و ثروت در بسیاری از کشورهاست. اما گردشگری برای اینکه بتواند به نقش موثر خود در زمینه تولید درآمد ادامه داده و به نیازهای متنوع بازار پاسخ مناسب دهد، نیازمند تلفیق با نوآوری و کارآفرینی است.
گردشگری(توریسم) اشکال مختلفی دارد که اکنون شکلی نوین از گردشگری با عنوان توریسم روستایی و با هدف توسعه پایدار جوامع محلی در نواحی روستایی، به عنوان ابزاری جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی و یکی از مهم‌ترین مشاغل مدرن در مناطق روستایی تجلی یافته است که با تاثیر‌گذاری در سه بعد پایداری اقتصادی، اجتماعی و محیطی ضمن جلب مشارکت جامعه محلی در توسعه اقتصاد ملی و همسو با اقتصاد مقاومتی با پتانسیل حفظ و حمایت از منابع طبیعی و محیط‌زیست باعث پایداری محیطی می‌شود.
ماهیت صنعت گردشگری ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع‌سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است. از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی روستایی نیز به فقدان این وضعیت برمی‌گردد، گردشگری روستایی با حل مسائل و مشکلات فوق می‌تواند به توسعه روستایی کمک کند.
در کشورهای بسیاری این امر با خط‌مشی‌های کشاورزی در ارتباط است و غالبا به عنوان راهبردی برای حفظ محیط‌زیست و فرهنگ سنتی روستایی ارتقا داده می‌شود.
اگر چه مشاغل مربوط به گردشگری کشاورزی تخصصی و پر‌درآمد نیستند، ولی منافع بسیاری را نصیب روستاییان می‌کنند. گردشگران برای اقامت، خرید کالاهای محلی و خدمات پول پرداخت می‌کنند. این پول‌ها در فعالیت‌های محلی جریان می‌یابد و موجب تحرک روستاییان در برآوردن نیازهای بازدیدکنندگان می‌شود. گردشگری روستایی با ایجاد اشتغال، افزایش سطوح درآمد، متنوع‌سازی فعالیت‌های اقتصادی، افزایش سطح آگاهی‌های اجتماعی و ایجاد روابط گسترده بین جامعه میزبان و میهمان به حفاظت از میراث فرهنگی و محیط‌زیست طبیعی کمک کرده و با جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه و بهینه‌سازی بهره‌برداری از زمین به توسعه روستایی پایدار کمک می‌کند.
گردشگری کشاورزی
از آنجا که بیشتر مزارع و باغ‌ها در روستاها واقع هستند به نوعی گردشگری کشاورزی و گردشگری روستایی یکسان برداشت می‌شوند. در گردشگری کشاورزی، گردشگر از محصولات مزارع به‌صورت مستقیم خرید می‌کند، در چیدن و بسته‌بندی محصولات مانند پرتقال، کیوی، خیار، گوجه‌فرنگی، چای، گلاب و... به باغداران و زمین‌داران کمک می‌کند و در نهایت شب را هم در اقامتگاه‌های محلی یا کمپ‌های تدارک دیده اقامت می‌کند و با کوله‌باری از خاطره و میراثی از درآمد و کمک اقتصادی به جامعه محلی به دیار خود بازمی‌گردد.
تنوع اقلیمی و وسعت خاک ایران سبب شده تا هر گوشه‌ای از ایران، محصول خاص متناسب با آب و هوای خود را تولید کند و به عبارت دیگر در هر چهار فصل سال امکان کشاورزی وجود داشته باشد. این قابلیت لزوم متنوع‌سازی درآمدهای اقتصادی ایران در حوزه کشاورزی را دوچندان می‌کند. به عبارت دیگر ارزشیابی بخش کشاورزی بر اساس میزان تولید، درآمد و اشتغال‌زایی دیگر قابل قبول نیست و مسوولان کشور باید کشاورزی را افزون بر تولید محصول بر مبنای مفاهیمی چون تفریح، اوقات فراغت، حفاظت و آموزش نیز ارزش‌گذاری کنند که در رویکردهای نوین اقتصادی چند‌کارکردی به منظور افزایش تنوع درآمد، یکی از آنهاست.
در ایران تاکنون اقدام چشمگیری برای بهره‌مندی از توان بخش کشاورزی برای راه‌اندازی گردشگری کشاورزی و کسب‌و‌کار‌های کوچک مرتبط با این گونه از گردشگری صورت نگرفته است و عمده موانع و مشکلاتی که پیش روی این حوزه وجود دارد، فقدان مهارت‌های مدیریتی به وسیله کشاورزان، دولت، بازاریابی، بازار‌سنجی، ضعف زیرساختی و روساختی، عدم‌توزیع مناسب تعطیلات و اطلاعات و دانستنی‌های کم به دلیل عدم‌تبلیغات مناسب از سوی رسانه‌ها در شاخه کشاورزی است.
برخورداری از انواع گروه‌های مختلف محصولات باغی مانند میوه‌های دانه‌دار(سیب و گلابی)، میوه‌های هسته‌دار(زردآلو، گوجه سبز، گیلاس و آلبالو)، میوه‌های دانه ریز (انگور و کیوی)، میوه‌های خشک (پسته، بادام، فندق، گردو و خرما)، مرکبات(پرتقال، نارنگی، لیمو شیرین و...) و سایر محصولات مانند انار، توت، انجیر و... و دیگر محصولات باغی و زراعی مانند چای، زیره، زرشک، گندم، برنج، نیشکر، زعفران و میوه‌های مناطق گرمسیری، ایران را در جایگاه یکی از متنوع‌ترین کشورهای حوزه کشاورزی با رتبه دهم قرار داده است. مراسم آیینی و جشنواره‌های فرهنگی کشاورزی مانند آیین گلاب‌گیری در کاشان، جشن خرمن‌کوبی در استان‌های شمالی در زمان برداشت شالی، جشن برداشت گندم، جشن انار در بهشهر، جشنواره زردآلو در بسطام، جشنواره طلای سرخ (زعفران) در خراسان جنوبی و دیگر رویدادهای آیینی کشاورزی نیز از دیگر قابلیت‌هایی است که لزوم توجه به گردشگری را نشان می‌دهد. پس همین نشانه‌ها بهترین مدعا برای توسعه گردشگری کشاورزی در ایران است.
