«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
وضعیت سودآوری یک دارویی
محصولات شرکت
موضوع فعالیت اصلی شرکت عبارت است از تولید، واردات و صادرات دارو‌های انسانی، دامی و تجهیزات و لوازم آرایشی بهداشتی و غیره که با فروش آنها درآمد و سود کسب کند. در میان محصولات تولیدی شرکت، قرص، آمپول، سرم و ویال تزریقی نزدیک به 80درصد از درآمد شرکت را شامل می‌شوند. این 4 محصول به ترتیب 27درصد، 23درصد، 16درصد و 14درصد از مبلغ فروش شرکت را به خود اختصاص می‌دهند. در قسمت مواد مصرفی شرکت، بخش وارداتی و بخش داخلی به چشم می‌خورند. این شرکت 73درصد از مواد خود را از داخل کشور تامین و باقی آن را از کشور‌های خارج وارد می‌کند. مواد اولیه شرکت که از خارج تامین می‌شود عمدتا شامل سلکسیب، دیاتزوئیک اسید و نورتریپتیلن می‌شود که از دو کشور هند و چین تامین می‌شود. همچنین سفارشات بسته‌بندی نیز به طور عمده بابت خرید کپ بلانجر از چین است. اما تامین‌کنندگان داخلی شرکت شامل آرمان پیشرو، پارت سلامت اورامان و ایده‌آوران طب پیشتاز هستند.
بررسی آمار تولید، فروش و سودآوری شرکت می‌تواند نقشه‌ای از عملکرد شرکت در گذشته به تحلیلگران دهد. روند تولید شرکت از رشد خوبی برخوردار بوده که نکته مهم و مثبتی برای آن تلقی می‌شود. شرکت نامبرده در 3 سال اخیر توانسته است به ترتیب رشدی معادل 22درصد، 22درصد و 16درصد را در تولیدات خود به ثبت برساند.
یکی دیگر از آمار‌های مهم شرکت مبلغ فروش است. همانطور که گزارش تفسیری شرکت خبر می‌دهد، فروش شرکت هر سال رشد خوبی را نسبت به سال قبل از خود داشته است. شرکت کارخانجات داروپخش طی 3 سال گذشته به ترتیب در هر سال رشد 62درصدی، 2درصدی و 212درصدی را نسبت به دوره مالی قبل خود به ارمغان آورده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد مبلغ فروش در سال 1399 با وجود اینکه مقدار تولید و فروش شرکت روند صعودی را به خود دیده، اما رشد خوبی را تجربه نکرده است. دلیل آن ناشی از کاهش نرخ محصولات در آن سال بوده که کاهش رشد فروش را رقم زده است. قیمت فروش محصولات شرکت به طور میانگین افت 7درصدی را در سال 1399 داشته است.
یکی از مواردی که بسته به سیاست‌های هر شرکت متفاوت بوده، میزان فروش یا ذخیره محصولات در انبار کارخانه است. برخی از شرکت‌ها به دلیل انتظارات تورمی اقدام به انبار کردن تولیدات خود کرده که در آینده به سبب افزایش نرخ، بتوانند سود بیشتری را حاصل کنند. در این شرکت روند خالص ورود و خروج به انبار نشان می‌دهد در دو سال 1399 و 1398 شرکت هر آنچه تولید کرده، به فروش رسانده است. اما در سال 1399 بیش از 278میلیون واحد محصول را در انبار ذخیره کرده که در سال 1400 اقدام به فروش بخشی از این محصولات ذخیره‌شده کرده است.
آخرین موردی که باید به بررسی روند آن پرداخت، سود‌های ناخالص، عملیاتی و خالص شرکت است. این سه سود شرکت می‌توانند به تحلیلگران کمک کنند تا اوضاع سودآوری شرکت را به‌خوبی متوجه شوند. بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد طی 3 سال اخیر شرکت روند صعودی باتداومی را در حال طی کردن است. شرکت مذکور توانسته است رشد 91درصدی، 24درصدی و 127درصدی طی 3 سال اخیر در سود خالص تجربه کند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت فعالیت شرکت رو به رشد بوده و این آمار‌ها خبر از باثبات بودن فروش و سودآوری شرکت در بلند‌مدت می‌دهند.
نسبت سهامداران شرکت
سهامداران عمده شرکت کارخانجات داروپخش عبارتند از شرکت داروپخش، شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین، PRXسبد-شرک66041-شرک30630- و شرکت بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران که هرکدام به ترتیب مالکیت 8/ 82درصدی، 6/ 4درصدی، 2/ 2درصدی و 4/ 1درصدی از شرکت را در اختیار دارند.
تحلیل سود سال آینده
اگر بخواهیم برای سهم دارو تخمین سود سال 1401 را انجام دهیم، ابتدا باید مفروضات و متغیر‌های موثر در سودآوری شرکت را مشخص کنیم. مهم‌ترین فرض در این شرکت نرخ محصولات تولیدی شرکت است. طبق آخرین گزارش ماهانه شرکت، 4 نرخ مهم در این شرکت به ترتیب نرخ قرص، نرخ آمپول، نرخ سرم و نرخ ویال تزریقی است که هرکدام قیمتی معادل 349هزار تومان، 5میلیون و 300هزار تومان، 14میلیون و 600هزار تومان و 34میلیون و 600هزار تومان برای هر 1000 عدد محصول در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر نرخ‌های مهم دیگر عبارتند از نرخ افزایش حقوق، نرخ تورم و رشد نرخ حمل‌و‌نقل که هرکدام به ترتیب برابر با 50درصد، 40درصد و 35درصد برآورد شده است. درآخر نیز نرخ دلار به طور میانگین برابر با 27هزار تومان در نظر گرفته شده است.
با فرض این متغیر‌ها فروش شرکت در سال 1401 برابر با 3هزار میلیارد تومان خواهد بود. از این مقدار فروش در حدود هزار و 100میلیارد تومان سود ناخالص و بیش از 640میلیارد تومان سود خالص برآورد شده است. اگر سرمایه شرکت را ثابت فرض کنیم سود خالص هر سهم شرکت برابر با 247تومان خواهد شد که رشدی برابر با 4درصد را نسبت به سال 1400 دارد. با توجه به آخرین قیمت هر سهم شرکت که برابر با 1358تومان بوده، نسبت p/ e دارو برابر با عدد 5/ 5 خواهد شد. برای داشتن سنجش بهتر نسبت به این نسبت ابتدا باید نگاهی به تاریخچه این نسبت در گذشته آن داشته باشیم. بررسی آمار‌ها حاکی از آن است که میانه نسبت p/ e در این شرکت برابر با 7 واحد است. بنابراین هم‌اکنون این نسبت فاصله 28درصدی را نسبت به آن دارد. اما باید توجه داشت که لزوما این نشانه خرید یک سهم نبوده و ممکن است قیمت سهم و به تبع p/ e آن اعداد پایین‌تری را به خود ببینند. در آخر برای کاهش ریسک ناشی از تغییر نرخ محصولات که مستقیم بر فروش شرکت تاثیرگذار بوده، اقدام به ترسیم جدول تحلیل حساسیت می‌کنیم. دو مورد از مهم‌ترین نرخ‌های شرکت عبارتند از؛ نرخ قرص و نرخ آمپول که بیشترین بخش از فروش شرکت را شامل می‌شوند. در نتیجه با استفاده از این دو متغیر تغییرات سود شرکت را پیش‌بینی می‌کنیم.
ریسک و فرصت‌های شرکت
از فرصت‌های شرکت می‌توان به طرح‌های توسعه پیش روی آن اشاره کرد. یکی از این پروژه‌ها راه‌اندازی خط سرم ایتک بوده که ناشی از تمایل شرکت به ارتقای کیفیت محصولات و رعایت الزامات است. این شرکت سه پروژه دیگر نیز در دست احداث داشته که به ترتیب عبارتند از؛ پروژه قطره‌های چشمی، پروژه خط جدید کارتریج و پروژه سافت ژل که همگی سبب بهبود عملیات شرکت و افزایش فروش می‌شوند.
ریسک نوسانات ارز می‌تواند یکی از ریسک‌های موثر بر سودآوری شرکت تلقی شود، زیرا در حدود 30درصد از مواد اولیه مصرفی شرکت از خارج وارد می‌شود. این مواد اولیه شامل بسته‌بندی و مواد اولیه برای ساخت دارو می‌شوند. به دلیل اینکه تنها خرید مواد اولیه شرکت از دلار اثر می‌پذیرد و فروش شرکت در داخل صورت می‌گیرد، این شرکت از افزایش نرخ دلار ضرر کرده و از کاهش آن سود می‌برد.
ریسک دیگر ریسک تامین مالی است. یکی از مهم‌ترین ریسک های هر شرکت را می‌توان تامین وجوه نقد برشمرد. این وجوه نقد برای به‌راه‌انداختن چرخه عملیاتی شرکت استفاده می‌شود. یکی از محل‌هایی که شرکت دست به تامین وجه نقد مورد‌نیاز می‌زند، وام‌های بانکی است. از آنجایی که با نوسان نرخ بهره بانک‌ها، هزینه تامین مالی شرکت نیز تغییر می‌کند، بنابراین این نرخ نیز جزو ریسک‌های مهم شرکت به حساب می‌آید. بررسی‌ها نشان می‌دهد برای اکثر شرکت‌ها افزایش نرخ بهره بانکی یک آسیب تلقی شده و سبب کاهش سرمایه‌گذاری‌های آن برای توسعه می‌شود.
ریسک کیفیت محصول یکی دیگر از ریسک‌های مهم در شرکت‌های تولیدی است. این ریسک ناشی از وجود رقبای قوی در یک صنعت بوده که می‌تواند سبب افزایش رقابت نیز شود. با توجه به این موضوع، تولید محصولات تحت‌لیسانس و اصلاح GMP واحد‌های تولیدی راهکارهایی هستند که در صورت تحقق آنها شرکت می‌تواند محصولات خود را با کیفیت مناسب تولید و به بازار عرضه کند.
