تعطیلی و ترافیک؛ چوبِ دو سر سیاه
ترافیک بیشتر،آلودگی شدیدتر
جی، میدان احمدآباد، پروین،میدان آزادی، شمس‌آبادی،آمادگاه و.. چند خیابان اصلی اصفهان است که بیشترین حجم ترافیک را در خود جای می‌دهد و دارای بیشترین میزان آلودگی هوا هم است.
ترافیک شهری از معضلات پیچیده‌ای است که پایتخت و بسیاری از شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران، ازجمله اصفهان با آن مواجه هستند. مشکلی که نه‌تنها افزایش مدت‌زمان سفر و اتلاف وقت شهروندان را به دنبال دارد بلکه به آلودگی هوا، مشکلات اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی شهری نیز دامن می‌زند.
به نظر می‌رسد عمده‌ترین خسارت و آسیب این چالش،نشر آلاینده‌هایی شامل اکسیدهای نیتروژن، منواکسید کربن، دی‌اکسید کربن، ترکیبات آلی فرار، ذرات و ازون است که اثرات زیان باری را بر روی سلامت انسان دارند.
یک معضل تهدید آوری که در اغلب کشورهای جهان به‌خصوص در کشورهای درحال‌توسعه رو به افزایش است.
به‌طوری‌که رشد سریع شهرها، افزایش روزافزون تعداد وسایل نقلیه و نیاز به تردد برای رفع نیازها، باعث آلودگی شهرهای بزرگ و متوسط در این کشورها شده، و این آلودگی اثرات نامطلوبی را بر شهروندان آن‌ها وارد می‌آورد.
حال ایران نیز به‌عنوان یکی از کشورهای درحال‌توسعه علاوه بر آنکه با آلاینده‌هایی ناشی از صنایع فراوانش روبروست با مشکل آلودگی زیست‌محیطی ناشی از ترافیک هم در جدال است.
رشد شهرهای آن در دو سه دهه اخیر، باعث افزایش تعداد وسایل نقلیه از موتورسیکلت گرفته تا اتومبیل‌ها، اتوبوس‌ها، و کامیون‌ها شده که ثمره آن آلودگی ترافیکی و در مخاطره قرارگیری سلامت شهروندان بوده است.
در این میان شهر اصفهان یکی از شهرهای مهم صنعتی کشور است که بنا به دلایل زیادی آلاینده‌های فراوانی را مهمان خودکرده ویکی از عمده‌ترین عواملش،همین معضل ترافیک است.
با بررسی‌های انجام‌گرفته مشخص‌شده است حمل‌ونقل شهری در اصفهان اگر اصلی‌ترین دلیل هم برای آلاینده‌ها نباشد اما نقش بالایی را در این زمینه دارد.
این‌چنین که در تحقیقی با استفاده از ۴ایستگاه سنجش آلودگی هوا در شهر اصفهان غلظت متوسط سالانه هر یک از آلاینده‌های ازن، اکسیدهای نیتروژن،ذرات معلق، منو کسید کربن با وضعیت هواشناسی و ترافیک شهری بررسی شد.که نتایج این بررسی نشان داد هرچه ترافیک در یک منطقه بیشتر باشد آن منطقه دچار آلودگی هوای بیشتری است.
ترافیک،یکی از اصلی‌ترین مشکلات مردم اصفهان
54 درصد از سفرهای کلان‌شهری،سهم خودروهای شخصی و موتورسیکلت و 16 درصد از سفرها هم سهم انواع وسایل نقلیه همگانی است.
روندی که نقش منابع متحرک در آلودگی هوای کلان‌شهری مانند اصفهان را انکارناپذیر،کرده است.
از سویی گسترش شهر و تمرکز بخش خدمات در مرکز آن و از طرفی هم تمرکز مراکز تاریخی،گردشگری و تجاری شهر اصفهان در همان حوالی باعث شده است ترافیک به یکی از اصلی‌ترین مشکلات مردم این شهر تبدیل شود.
گفتنی است که جدای از چالش ازدحام و شلوغی‌های سرسام‌آور در این مناطق،آلودگی هوای ناشی از این مسئله هم مزید بر علت است؛ به‌گونه‌ای که اصفهان در سال 1401 فقط 2 روز هوای پاک و سال گذشته هم 7 روز از هوای پاک برخوردار بود.
براین اساس است که کارشناسان و مسوولان حوزه‌های مربوطه راهکارهایی را ارائه می‌دهند تا توسط آن میزانی از بار ترافیک آلودگی این شهر کاسته شود.
بنا به گفته سرهنگ علی‌اصغر زارع رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان اصفهان بخشی از آلودگی هوا متعلق به وسایل نقلیه متحرک و ترافیک ناشی از آن‌هاست که راهکارهایی هم برای کنترل این وضعیت اجرا می‌شود.
این مسوول در گفتگو با دنیای اقتصاد بیان می‌کند :طبیعتاً طرح زوج و فرد که باهدف کاهش تردد در شهرهای مختلف اجرا می‌شود در میزان ترافیک مؤثر و در اصفهان هم به‌طور هوشمند در حال اجرا و به‌صورت کامل نیز اعمال نظارت می‌شود .به‌نحوی‌که با هر خودرویی که رعایت این قانون را نکند برخورد می‌گردد. وی می‌افزاید: مزایای این طرح، کاهش تردد و ایجاد انگیزه برای استفاده از حمل‌ونقل عمومی و درنتیجه کاهش آلودگی هوا است.
و یادآور می‌شود :در این میان بخشی از خودروهای دودزا هم متوقف‌شده و با پلاک‌های تعمیری برای رفع عیوب به تعمیرگاه فرستاده می‌شوند علاوه بر آنکه این خودروها می‌بایست معاینه فنی خود را به‌روز کنند.
درواقع کنترل معاینه فنی مانند ابزاری است که بر بخش فنی خودرو نظارت دارد چراکه اگر به همین مورد بی‌توجهی شود سهمی را در آلوده کردن هوا دارد.
زارع تصریح می‌کند :اما راهکار دیگر در شرایط آلوده تعطیل کردن مدارس، برای کاستن از حجم ترافیک و ترددها است .به‌طور بصری هم مشخص می‌شود که تعطیلی مدارس تا چه میزان در کاهش ترددها تأثیرپذیری است. هرچند در این شرایط، برخی خانواده‌ها برای گردش به بیرون از منزل می‌روند که نادرست است. اما درمجموع،سود تعطیلات مدارس در این زمان‌ها ازلحاظ ترافیکی بیشتر است.
وی ادامه می‌دهد :دلیل بخش دیگری از آلاینده‌ها موتورسیکلت‌ها هستند که حتی سهم پررنگ‌تری نسبت به خودرودارند. به‌خصوص موتورسیکلت‌هایی با عمر بالای 5 سال،درآلودگی نقش زیادی را ایفا می‌کنند.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان دراین‌ارتباط که مردم اصفهان تا چه میزان به رعایت اصول و قوانین اشاره‌شده پایبند هستند می‌گوید: تقریباً 80 درصد از مردم رعایت می‌کنند و مابقی هم بی‌توجه هستند.
به گفته این مسوول بیشترین ترافیک سطح شهر اصفهان در مناطقی ایجاد می‌شود که کاربری‌های پزشکی یا تجاری دارند به‌عنوان‌مثال شمس‌آبادی،توحید، آمادگاه به دلیل کاربری پزشکی و یا مناطقی مانند عبدالرزاق و چهارباغ بالا به دلایل وجود مراکز خرید از پرترافیک‌ترین مناطق شهر هستند که سهم بالایی از آلاینده‌های ترافیکی در این خیابان‌ها تولید می‌شود.
وی تاکید می‌کند :باوجود تأثیر عواملی مانند ترافیک و خودرو بر آلوده کردن هوا اما اگر درزمانی هیچ وسیله حمل‌ونقل هم در شهر تردد نکند دلایل دیگر مانند صنایع،بخش خانگی و... وجود دارد که آلودگی را ایجاد می‌کند.
به گام اصلی هم توجه شود
ارائه برنامه‌ریزی توسعه شهری اصولی و همه‌جانبه،آزادسازی قیمت بنزین،طرح‌های کنترل ترافیک،محدودیت عبور و مرور در مناطق خاص (طرح زوج و فرد ) وضع عوارض سنگین برای ورود خودروها به مناطق پرتردد و پارک آن‌ها و استفاده از سیستم حمل‌ونقل همگانی رایگان در این مناطق به‌طور هم‌زمان،ایجاد ایستگاه‌های متعدد و بهبود خدمات حمل‌ونقل عمومی و معاینه فنی و کنترل و جرائم معاینه فنی در صورت آلایندگی، ازجمله راهکارهایی است که به‌تدریج و در طول مدت‌زمان، امکان کاهش بار ترافیک و کمک به کاهش آلاینده‌ها را خواهد داشت.
در این حال یک راهکار اصلی هم وجود دارد که ازنظر غالب کارشناسان، بسیار تأثیر گذار و چیزی نیست جز افزایش کیفیت تولید خودروهای بنزینی و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده که بیش از ۱۸۶ هزار مورد آن‌ها فقط در اصفهان شناسایی‌شده است .قابل‌تأمل آنکه بر اساس برنامه هفتم توسعه، سالانه باید ۵۰۰ هزار خودرو فرسوده از رده خارج شود که این رقم با روند فعلی اسقاط خودروهای فرسوده قابل تحقق نیست.
قطعاً خروج آن‌ها از ناوگان حمل‌ونقل استان،در راستای کاهش مصرف سوخت و البته کنترل آلودگی هوا گام مؤثری است.
