راهکارهایی برای آموزش کودکان اوتیستیک
طاهره رعیت، یک کارشناس اختلال یادگیری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اُتیسم یک اختلال عصبی، رشدی است و افراد اُتیستیک، با پنج چالش روبرو هستند، اولین آن مشکل در ارتباط است که می‌تواند از عدم درک مکالمه تا گفتن و انجام کارهایی که دیگران آن را نادرست یا کاملاً توهین‌آمیز می‌دانند، متغیر باشد.
وی افزود: مشکلات سازماندهی کارها و رفتار، دومین مشکل است که شامل تعیین هدف و برنامه‌ریزی است و می‌تواند برای کودکان اُتیستیک دشوار و طاقت‌فرسا باشد که این موضوع باید در مدرسه مورد توجه معلم و کادر آموزشی قرار بگیرد. این کارشناس اختلال یادگیری افزود: اجرای برنامه منظم که مهم‌ترین بخش آموزش مدرسه است، شامل به خاطر سپردن و انجام کارهای روزانه، مراقبت از خود و پیروی از یک برنامه بدون یادآوری می‌تواند به علت مشکلات حافظه، برای افراد مبتلا به اُتیسم کار دشواری باشد که کنترل تکانه و خود کنترلی پایین را باید به این مشکل‌ها اضافه کرد. رعیت تصریح کرد: افراد مبتلا به اختلال اُتیسم برای حفظ تمرکز بر کار خود مشکل دارند، در حالی که افراد دیگری با تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) هستند که می‌تواند به ناتوانی در تمرکز و تکمیل کارهایشان اضافه کند.
وی مشکل در سازگاری و انعطاف‌پذیری را پنجمین مشکل کودکان اُتیسم معرفی کرد و گفت: تفکر سفت و سختی که برخی از افراد مبتلا به اُتیسم دارند، با تغییر ناگهانی در برنامه یا سایر جنبه‌های زندگی آنها را دچار چالش‌های جدی می‌کند که در رفتار با این گروه از کودکان باید به آن توجه کرد. رعیت تصریح کرد: مجموعه این مهارت‌های پنجگانه می‌تواند، انجام کارهای روزانه را برای فرد اُتیستیک سخت کرده و استرس بیشتری را تجربه کنند، اما راهبردهایی هست که کادر مدرسه و اعضای خانواده برای آموزش افراد مبتلا به اختلال طیف اُتیسم (ASD) می‌توانند از آنها استفاده کنند. این کارشناس اختلال یادگیری افزود: استراتژی‌ها و مکانیسم‌های مقابله‌ای مانند برنامه‌های بصری، تقسیم وظایف به چند مرحله، تابلوهای فعالیت‌های بصری، داستان‌های اجتماعی و ژتون می‌توانند به شکستن چالش‌هایی که فرد با آن روبرو است، کمک کنند. وی اظهار کرد: کودکان اُتیسم برای تعامل با دیگران و موفقیت در آموزش نیازمند برقراری تماس چشمی هستند که این مهارت باید قبل از پاسخگویی کلامی شروع به رشد کند و اگر کودک اُتیمسی نتواند تماس چشمی مناسب با معلم خود برقرار کند برای توجه به معلم و فرآیند آموزش دچار ضعف عملکرد می‌شود.
رعیت تصریح کرد: مبتلایان به اختلال اُتیسم، معمولاً از برقراری تماس چشمی خودداری می‌کنند ولی این کار آنها به منزله دروغگو بودن آنها نیست بلکه ناشی از نقص آنها در ایجاد مهارت ارتباطی است.
وی گفت: بررسی پژوهشگران، نشان می‌دهد که این رفتار شامل چهره آشنایان نیز می‌شود زیرا از جانب آنها احساس تهدید می‌کنند و از دیگر عوامل عدم برقراری تماس چشمی، درک محرک‌های حسی زیاد، از محیط پیرامون زندگی آنها است که سعی دارند تا دریافت این محرک‌ها را به حداقل برسانند. این کارشناس اختلال یادگیری، تأکید کرد: مهارت‌های زبان بیانی، از دیگر مواردی است که در آموزش کودکان اُتیسم باید به آن توجه داشت. آنها جملاتی را که شنیده‌اند مدام تکرار می‌کنند که به این پدیده اکولیلیا می‌گویند و این رفتار آنها را نباید نشانه بی‌نظمی تلقی کرد. رعیت افزود: خانواده‌ها و معلمان می‌توانند با فعالیت‌هایی ساده به عملکرد گفتاری کودک کمک کنند که بازی مرتب کردن حروف یکی از آنها است به این شیوه که حروف یا کلمات را روی کارت‌ها نوشته و از کودک خواسته شود با اشاره معلم یا درمانگر آنها را بگوید.
وی اظهار کرد: راهکار دوم این است که لیستی از درخواست‌های کودک تهیه کرده و هرکدام را در جایی که مقابل دیدگان کودک قرار دهید و برای به دست آوردن هر یک از این درخواست‌ها یک الگویی را به کودک آموزش دهید تا به مرور یاد بگیرد که برای هر درخواست از چه کلماتی استفاده کند.
رعیت گفت: استفاده از کلام آهنگین، یک راهکار برای آموزش مبتلایان اختلال اُتیسم است که برای آنها شادی بخش است. بنابراین سعی کنید فعالیت‌های روزانه مثل شستن دست‌ها قبل از غذا خوردن و نظیر آن را با کلمات آهنگین و موزون به آنها آموزش دهید.
وی با اشاره به اضطراب در کودکان اُتیستیک افزود: مغز کودکان اتیستیک، ورودی‌های حسی را به اشتباه تفسیر می‌کند و وارد مرحله محافظتی می‌شود و ممکن است پرخاش کند و یا از جمع دوری کرده و در تنهایی خودش فرو می‌رود و این شرایط زمانی بیشتر می‌شوند که باید در یک موقعیت تعاملی قرار بگیرند.
این کارشناس اختلال یادگیری تأکید کرد: فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن، بلند کردن، هل دادن، فعالیت‌های عضلانی، قرار گرفتن در آغوش فردی که در کنارش احساس امنیت می‌کند، حذف عوامل محیطی که باعث نگرانی کودک است، نگهداری اسباب‌بازی‌های مورد علاقه و تشویق آنها، راهکارهایی برای کاهش اضطراب کودک اُتیستیک است.
