مهرماهِ گران
بازار کم رونق لوازم‌التحریر
تکاپو برای خرید فرم مدارس ، کیف و کفش و لوازم‌التحریر موردنیاز دانش آموزان از ویژگی‌های همیشگی نیمه پایانی شهریورماه بوده است .
که وجود چند سال متوالی کرونایی و مجازی شدن آموزش‌ها این هیاهو و رونق را از بازارها گرفته بود. اما با فروکش کردن تقریبی این ویروس از سال گذشته شرایط تقریباً به حالت عادی بازگشت و امسال هم ظاهراً همه آموزش‌ها به‌طور حضوری برگزار خواهد شد.موضوعی که ارتباطی مستقیم با بازارهای دانش‌آموزی دارد.
حال‌آنکه گرانی و قیمت‌های عجیبی که برخی از اجناس پیداکرده‌اند شور و شوق این ایام را به چالشی بزرگ برای اغلب خانواده‌ها تبدیل کرده است.
موضوعی که با گذری در بازارها مشخص و به‌طور آشکارا با تنوع ، فراوانی و گرانی اجناس موردنیاز دانش آموزان روبرو می‌شویم.
ظاهراً ایرانی و خارجی بودن آن‌ها هم چندان تفاوتی در قیمت ندارد. همگی اجناسی خوش‌رنگ و لعابی هستند که در میان آن‌ها وارداتی‌های گران‌قیمت هم بسیار مشاهده می‌شود.
این‌چنین که به‌طور متوسط شاهد تورم
۴۰ الی ۵۰ درصدی در اقلام مختلف لوازم‌التحریر هستیم و البته پای کاغذ که در میان باشد، وضعیت قدری متفاوت می‌شود. قیمت کاغذ طی چند سال اخیر افزایش قیمت بسیار زیادی را تجربه کرده و همین یک‌قلم جنس، تأثیر بسزایی بر کل بازار داشته است. گرانی در بخش لوازم‌التحریر تا جایی پیشروی داشته که برخی از فعالانش از افزایش دو تا سه برابری نرخ اجناس به‌ویژه وارداتی‌ها خبر می‌دهند و به همین دلیل از میزان خریداران هم کاسته شده است. درواقع بسیاری از خانواده‌ها با اکتفا به وسایل ضروری از خرید دیگر اقلام خودداری کرده و معمولا با دست‌خالی از فروشگاه‌ها بیرون می‌آیند.
مخارج یک دانش‌آموز برای آغاز سال تحصیلی
لباس فرم مدرسه، کفش، کوله‌پشتی، کتاب تحصیلی، دفتر، مداد و خودکار، پاک‌کن و تراش و جامدادی از اقلامی است که هر دانش‌آموز به آن نیاز دارد و تهیه آن‌ها تقریباً یک‌سوم و حتی سهم بیشتری از حقوق یک دستمزد بگیر را به خود اختصاص می‌دهد. با توجه به گرانی کالاهای اشاره‌شده برای شروع سال تحصیلی ، و حالا باوجود گرانی افسارگسیخته کالاهای بخش نوشت‌افزار پرسش آن است هر خانواده‌ای چه میزان شروع سال تحصیلی یک فرزند دانش‌آموز می‌بایست هزینه کند؟
قابل‌تأمل آنکه جدای بازخریدهای مرتبط با آغاز سال تحصیلی ، شهریه مدرسه و سرویس ایاب‌وذهاب ،عمده‌ترین سهم را در سبد هزینه‌های دانش‌آموزی دارد. هرچند در مدارس دولتی مبلغی به اسم شهریه وجود ندارد وبر اساس اعلام وزارت آموزش‌وپرورش و ادارات آموزش‌وپرورش در استان‌ها دریافت شهریه در هنگام ثبت‌نام ممنوع است اما مدارس چه به‌صورت رسمی و یا در هنگام تحویل کارنامه و پرونده تحصیلی دانش آموزان اقدام به تقاضای دریافت وجه می‌کنند.
از طرفی آن عده دانش‌آموزانی هم که در مدارس غیرانتفاعی ثبت‌نام می‌شوند خانواده‌ها با هزینه مضاعف شهریه‌ها و افزایش سالانه نرخ آن مواجه هستند. پس از مشخص شدن محل مدرسه ، پای سرویس در میان است که آن‌هم هزینه ضروری دیگر، برای برخی از محصلان بشمار می‌آید.
اما آنچه مرتبط با همه دانش آموزان می‌شود اعم‌از مدارس دولتی و غیردولتی در وهله نخست، لباس فرم است که اولویت اول را به خود اختصاص می‌دهد.این‌چنین که قیمت‌ها از ۴۰۰ هزار تومان آغاز و تا بالاتر از یک‌میلیون هم می‌رسد و اگر لباس ورزش هم افزوده شود نرخ بالاتر می‌رود .قطعاً بسته به نوع و کیفیت، قیمت‌ها هم‌تغییر می‌کند.
و حالا اگر از مخارج گزاف ثبت‌نام در مدرسه و هزینه سرویس و فرم بگذریم، نوبت به خرید نوشت‌افزار و کیف و کفش می‌رسد که به‌ظاهر چندان هزینه‌ای در برندارد اما با قرارگیری در بازار و بررسی قیمت‌ها مشخص می‌شود که این اقلام هم‌فشار سنگینی را بر خانواده‌ها وارد می‌کند.
یکی از فعالان بازار لوازم‌التحریر دراین‌باره به دنیای اقتصاد می‌گوید: با توجه به افزایش تدریجی قیمت‌ها در همه حوزه‌ها نرخ لوازم‌التحریر هم گران شده است اما در مقایسه با دیگر کالاها ، شتاب کمتری داشته است. به گفته این فعال خوشبختانه کمبود در هیچ زمینه‌ای نداریم و انواع اجناس به‌طور فراوان عرضه می‌شود. اجناس خارجی و ایرانی که وارداتی‌ها گران‌تر و متنوع‌تر هم است و میزان بالایی از آن‌ها به‌صورت قاچاق از مرز‌ها وارد می‌شود.
وی تصریح می‌کند: اما لوازم‌التحریر ایرانی هم باکیفیت‌های بسیار خوبی عرضه می‌شود که باوجود وابستگی مواد اولیه به واردات و تأثیر این موضوع بر قیمت‌ها ، نسبت به خارجی‌ها ارزان‌تر هستند و البته ازلحاظ مرغوبیت با نمونه‌های خارجی برابری می‌کنند . و ادامه می‌دهد: در حال حاضر اگر قصد خرید لوازم‌التحریر برای یک دانش‌آموز دوره ابتدایی را داشته باشید به‌طور تقریبی برای آغاز سال ۸۰۰هزارتا یک‌میلیون تومان هزینه لازم است که شامل ۵ تا ۷ دفتر مشق و نقاشی ساده ، مداد رنگ ، پاک‌کن امداد تراش، خط کش ، کاغذ رنگی ، مداد سیاه و قرمز، جامدادی ، چسب و قیچی ،مقوا می‌شود و در طول سال هم به‌طور مکرر نیاز به همین اقلام است. کالای دیگر کوله‌پشتی است که با رصدی در سایت‌های فضای مجازی و همچنین در بازار مشخص شد قیمت این قلم نیز از ۵۰۰ هزار شروع و تا بالاتر از ۲ میلیون تومان می‌رسد.
بسته به کیفیت ، برند ، داخلی و یا خارجی بودن قیمت‌ها متفاوت می‌شود که در این گزارش نرخ هشت‌صد هزار تومان را برای یک کوله‌پشتی باکیفیت متوسط در نظر می‌گیریم و اگر کفش هم براین فهرست اقلام افزوده شود بازهم با احتساب نرخ میانگین شش‌صدتا هفت‌صد هزار تومان مشخص می‌شود که برای این چند قلم ،دو میلیون و پانصد هزار تومان هزینه در همین آغاز سال لازم است جدای از مخارج شهریه ، سرویس و فرم که اشاره شد. و قابل‌توجه آنکه به هر میزان پایه تحصیلی دانش‌آموز بالاتر می‌رود مخارج هم سنگین‌تر می‌شود این‌چنین که از مداد رنگی و مقوا به کتاب‌های کمک‌آموزشی اجناس گران‌تر می‌رسیم.
متولیان ، حمایت کنند
قابل‌ذکر است که هزینه‌های عنوان‌شده حدود مخارجی را بیان می‌کند که فقط برای یک دانش‌آموز لازم است .چه‌بسا والدینی که دارای چند، فرزند دانش‌آموز مختلف هستند و برای هرکدام هزینه‌ای جداگانه لازم است.
در این میان خانواده‌هایی هستند که به‌راستی تأمین این هزینه‌ها برای آن‌ها بسیار دشوار و حتی گاه شنیده می‌شود فرزندانشان از تحصیل بازمی‌مانند. با این اوصاف است که تأکید می‌شود دولت می‌بایست با تدابیر و راهکارهایی شرایط بهتری را برای تأمین چنین کالاهایی برای اقشار مردم فراهم کند. تا افراد بتوانند آنچه موردنیاز فرزندانشان در دوران تحصیل است را باقیمت مناسب‌تری تهیه کنند. برخی براین باورند که برگزاری نمایشگاه‌های فروش فوق‌العاده که در سال‌های قبل در آستانه مهرماه برگزار می‌شد در این راستا تأثیرات مثبتی داشت . در سال‌های گذشته که تورم تا این حد افسارگسیخته نشده بود باهدف کنترل بازار در اواخر شهریورماه، نمایشگاه عرضه محصولات فرهنگی، نوشت‌افزار، کیف و غیره برگزار می‌شد اما در این‌یکی دو سال اخیر از برگزاری چنین مراکزی هم غفلت شده است. عده‌ای دیگر نیز براین دیدگاه‌اند که فرهنگ‌سازی در میان مردم برای خرید جنس داخلی اجتناب از خرید کالای وارداتی سهم بسزایی در کاهش هزینه‌ها دارد.
از طرفی با انجام نظارت‌های پی‌درپی بر مراکز عرضه نوشت‌افزار، فروشگاه‌های کیف و کفش و فرم مدارس بازار، ساماندهی بهتری پیدا می‌کند.
درمجموع به نظر می‌رسد در آستانه سال تحصیلی جدید، با توجه به شرایط موجود اقتصادی کشور،بیش از هر موردی حمایت نهادها و متولیان از خانواده‌هایی که دارای فرزند دانش‌آموز هستند به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر جامعه امری بسیار ضروری است تا این‌گونه خانواده‌ها خاطری آسوده‌تر برای تحصیل فرزندان خود داشته باشند و هیچ دانش‌آموزی به دلیل ناتوانی خانواده‌اش محروم از تحصیل نشود.
