راه‌هایی برای مقابله با مسمومیت غذایی

عاطفه چهره گشا

مسمومیت‌های غذایی در فصل تابستان بسیار شایع است. حالاتی چون سرگیجه و احساس تهوع و استفراغ از علائم مسمومیت‌های غذایی است. در اینجا به بررسی چند راه‌حل خانگی درمان مسمومیت می‌پردازیم.

مصرف مایعات

ممکن است غذایی که خورده اید، آلوده به نوعی باکتری سمی یا استافیلوکوک بوده است که باعث تحریک روده‌ها و از دست رفتن آب زیادی از آنها - احتمالا از هر دو انتهای روده‌ها- می‌شود. برای پیشگیری از بروز دهیدراسیون یا کاهش آب بدن، لازم است مقدار زیادی مایعات بنوشید. آب و سایر مایعات رقیق مانند آب سیب، غذاهای مرکب از گوشت و سبزیجات پخته و آبگوشت، به ترتیب به‌عنوان بهترین جایگزین مایعات از دست رفته برای بدن محسوب می‌شود. نوشابه‌های غیر‌الکلی نیز به شرط آنکه گاز آن گرفته شده باشد، برای این کار مناسب‌تر هستند. این نوشابه‌ها در صورت خارج نشدن حباب‌های گاز از آن ممکن است باعث تحریک بیشتر معده شوند. کوکاکولا به شرطی که گاز آن گرفته شده باشد به دلایلی که هنوز مشخص نیست به سایر نوشابه‌ها ارحجیت دارد (این نوشابه باعث آرام شدن معده می‌شود) گاز نوشابه‌های غیر‌الکلی را می‌توان با خالی کردن سریع نوشابه از یک لیوان به لیوان دیگر گرفت.

هشدار: نوشابه‌ها و مایعات را حتما جرعه جرعه بنوشید؛ چون لاجرعه نوشیدن ممکن است باعث استفراغ بیشتر شود.اسهال و استفراغ می‌توانند موجب از دست رفتن الکترولیت‌های حیاتی بدن نظیر سدیم، پتاسیم و گلوکز شود. این مواد از دست رفته را می‌توان با مصرف الکترولیت‌هایی نظیر Gatoradeکه در داروخانه‌ها به شکل پودر (O.R.S) موجود است، جایگزین کرد. در غیر‌این صورت برای جبران کمبود آب بدن از دستورالعمل زیر استفاده کنید: مقداری آب میوه (به علت دارا بودن پتاسیم) با نصف قاشق چای‌خوری عسل یا شیره ذرت (به علت گلوگز آن) به همراه کمی نمک (حاوی سدیم) مخلوط کنید. همچنین در صورت در دسترس نبودن این مواد می‌توانید از دوغ شور رقیق بدون گاز استفاده کنید. دارو‌های آنتی اسیدتان را برای وقتی که سوزش سر دل دارید نگه دارید. داروهای آنتی اسید، اسید معده را کاهش داده و دفاع بدن را در برابر باکتری‌ها تضعیف می‌کنند. با مصرف آنتی اسید احتمالا باکتری‌ها بیشتر و سریع‌تر تکثیر می‌شوند.

مانع دفاع بدن نشوید

هنگام مسمومیت، بدن سعی در بیرون راندن ارگانیسم‌های سمی و بیماری‌زا دارد. در بعضی موارد داروهای ضد اسهال نظیر ایمودیوم، لوموتیل یا دیفنوکسیلات، با قدرت دفاعی بدن در مبارزه با عفونت، تداخل می‌کند. پس از مصرف این قبیل داروها بپرهیزید و اجازه بدهید بیماری سیر طبیعی خود را طی کند. اگر فکر می‌کنید مصرف دارو برایتان ضروری است قبل از مصرف آن با پزشکتان مشورت کنید.

خود را وادار به استفراغ نکنید

اجازه ندهید واژه مسمومیت شما را چنان بترساند که با انگشت زدن به ته حلقتان خود را وادار به استفراغ کنید.

غذاهای ملایم و کم‌مزه مصرف کنید

معمولا ظرف چند ساعت پس از فروکش کردن اسهال و استفراغ، فرد برای خوردن یک غذای «خوب» آمادگی پیدا می‌کند. به خاطر داشته باشید که معده شما مورد حمله واقع شده است و در حال حاضر ضعیف و حساس است. از غذاهایی که راحت هضم می‌شود، استفاده کنید؛ مانند غلات کاملا پخته شده، پودینگ یا فرنی، آبگوشت و بیسکویت دارای نمک و جوش شیرین (نوعی بیسکویت که با پنیر مصرف می‌شود) استفاده کنید. یکی دو روز با این غذاها سر کنید تا معده آماده پذیرش غذاهای معمولی شود.

هشدار پزشکی

برخی از افراد به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارند، علائم یک مسمومیت معمولی یعنی گرفتگی عضلات، تهوع، استفراغ، اسهال و سرگیجه ظرف یک یا دو روز برطرف می‌شوند؛ اما در مورد کودکان، سالمندان و کسانی که دچار بیماری‌های مزمن یا اختلال سیستم ایمنی هستند، مسمومیت غذایی می‌تواند بسیار جدی و خطرناک باشد. این افراد لازم است با مشاهده اولین علائم به نزد پزشک بروند. حتی اگر جزو این گروه نیستید در صورت توام بودن مسمومیت با هر یک از علائم زیر با پزشک خود مشورت کنید.

  • دشواری در بلع، صحبت کردن یا تنفس، تغییر وضعیت بینایی، ضعف عضلانی یا فلج شدن نا گهانی، به‌ویژه بعد از خوردن قارچ، غذاهای کنسرو شده یا صدف دار.
  • تب بالای 5/ 37 درجه سانتیگراد
  • استفراغ شدید- عدم تحمل هر نوع مایع در معده
  • اسهال شدید و ادامه آن بیش از یک یا دو روز
  • دردهای پیوسته و موضعی شکمی
  • دهیدراسیون (کاهش آب بدن) احساس تشنگی شدید، خشکی دهان و ادرار و چروک خوردن و باقی ماندن پوست پشت دست به همان حالت در صورت گرفتن آن با انگشتان

اسهال خونی

  • نگذارید باز هم دچار مسمومیت غذایی شوید
  • همیشه نمی‌توان غذاهای بیرون را مسوول مشکلات گوارشی دانست. حقیقت آن است که احتمالا بسیاری از موارد ابتلا به مسمومیت غذایی ذر نتیجه بی‌توجهی در تهیه غذا در خانه ناشی می‌شوند. چنانچه دستورات منظقی زیر را به کار ببندید شانس ابتلا به مسمومیت غذایی به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
  • دست‌های خود را قبل از تهیه غذا بشویید تا از انتقال باکتری‌هایی نظیر استافیلوکوک (که معمولا روی پوست و در گلو یافت می‌شوند) یا شیگلا (که از طریق مدفوع منتقل می‌شود) جلوگیری کنید. پس از دست زدن به گوشت خام و تخم مرغ نیز مجددا دست‌ها را بشویید.
  • از خوردن غذاهای پروتئینی خام مثل ماهی، مرغ و ماکیان، گوشت، شیر یا تخم مرغ برهیزید. از خوردن سوشی، صدف‌های نصف شده و سالاد سزاری که با تخم مرغ خام تهیه می‌شود، خودداری کنید.
  • همین طور از مصرف تخم‌مرع‌های شکسته بپرهیزید. مواد عذایی خام محل خوب برای زیست باکتری‌ها هستند.
  • مواد غذایی خام را گرم یا سرد کنید. باکتری‌ها در دمای بیش از 5 / 65 درجه سانتیگراد (150درجه فارنهایت) و کمتر از 5/ 4 درجه سانتی گراد (40درچه فارنهایت) قادر به تکثیر نیستند.
  • از مصرف گوشت قرمز تا از بین بردن رفتن رنگ صورتی آن، گوشت مرغ و ماکیان تا از بین رفتن رنگ قرمز مفاصل آنها و گوشت ماهی تا زمانی که ورقه ورقه شود، بپرهیزید. پخت کامل گوشت تنها راهی است که از طریق آن می‌توان از کشته شدن باکتری‌های بالقوه مضر اطمینان حاصل کرد.
  • هنگام پخت قطعات بزرگ گوشت دام یا گوشت مرغ و ماکیان، به‌ویژه به وسیله مایکروفر، از دما سنج مخصوص گوشت استفاده کنید.از خوردن سوسیس خام، آبگوشت ماهی یا حتی خمیر شیرینی قبل از پخت دوری کنید.
  • نگذارید آب گوشت خام (قبل از پخت) بر روی مواد غذایی دیگر بچکد؛ زیرا ممکن است موجب آلوده شدن مواد غذایی سالم شود.
  • از تخته، چاقو و سایل جداگانه‌ای برای گوشت استفاده کنید و وسایل را پس از استفاده به روشی بهداشتی با آب و مواد شوینده بشویید یا پس از استفاده، آنها را با مواد سفید کننده تمیز کنید. به این ترتیب می‌توان از انتقال آلودگی جلوگیری کرد.
  • در بازکن‌ها و در ظروف را با برس بشویید و همواره درزها و شکاف‌های آن را به‌خوبی تمیز کنید.
  • اسفنج‌ها را زود به زود تعویض کنید و برای تمیز کردن پیشخوان از حوله‌های کاغذی استفاده کنید.
  • بیش از 2 ساعت مواد غذایی را در دمای اتاق نگهداری نکنید و از خوردن هر نوع غذایی که احتمال می‌دهید بیش از این مدت خارج از یخچال نگهداری شده بپرهیزید. باکتری‌ها در غذاهای پروتئینی گرم، حاوی گوشت و تخم مرغ، شیرینی‌های خامه‌ای، سس‌ها، سالاد سیب‌زمینی و امثال آن به سرعت رشد می‌کنند.
  • گوشت را داخل یخچال نگهداری کنید. باکتری‌ها قادرند در سطح غذاهایی که حتی وسط آنها هنوز منجمد است، تکثیر شوند.
  • باقیمانده غذا را حتی در صورت داغ بودن آن، سریع به یخچال منتقل کنید.
  • خورش‌ها و غذاهای آبکی با حجم زیاد را با ریختن در ظرف کوچک‌تر و قرار دادن در یخچال خنک کنید.
  • از کندن و خوردن قارچ‌های وحشی بپرهیزید. برخی از قارچ‌ها دارای سمی هستند که سیستم عصبی را مورد هجوم قرار می‌دهند و ممکن است کشنده باشد. کندن قارچ‌های وحشی را به عهده متخصص‌های این امر بگذارید و راسا در این زمینه اقدام نکنید.
  • هرگز از غذاهایی که به‌طور خانگی کنسرو شده‌اند قبل از 20 دقیقه جوشاندن آنها استفاده نکنید.مواد غذایی اگر به درستی کنسرو نشوند می‌توانند حاوی باکتری‌هایی باشند که مواد سمی خطرناکی تولید می‌کنند.
  • از خوردن هر نوع ماده غذایی که بو و شکل نامناسبی دارد، دوری کنید. از مصرف محتویات شیشه‌های ترک خورده یا با در متورم، قوطی‌هایی با در‌های فرو رفته، مایعاتی که تغییر رنگ یافته و کدر شده‌اند، قوطی‌ها و شیشه‌هایی که محتویات آنها حین باز کردن یک باره به بیرون پرتاب می‌شوند یا به محض باز شدن بوی بدی از آنها خارج می‌شود بپرهیزید؛ زیرا ممکن است حاوی باکتری‌های خطرناکی باشند.اطمینان یابید که مواد غذایی فاسد را طوری معدوم کرده‌اید که امکان تغذیه حیوانات خانگی از آنها وجود ندارد.

راه‌هایی برای مقابله با مسمومیت غذایی

راه‌هایی برای مقابله با مسمومیت غذایی