تولید و بومی‌سازی ورق‌های مورد نیاز صنایع نفت و گاز

عزیز قنواتی سابقه‌ای سی‌ودو ساله در صنایع فولاد دارد و اکنون مدیرعامل شرکت فولاد اکسین خوزستان است. او از نیمه دوم سال ۹۰ به فولاد اکسین آمد، شرکتی که با تولید ورق‌های عریض فولادی می‌تواند تمام نیازهای صنایع داخلی، به‌ویژه صنایع نفت و گاز را تأمین کند. تردیدی نیست که پویایی و رشد صنعت هر کشوری مدیون صنایع داخلی و رونق تولید آن است. ایران امروز نیز نه‌تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلکه با توجه به شرایط خاص اقتصادی و بیکاری گسترده جوانانش نیاز مبرمی به توسعه صنعتی و اشتغال‌زایی دارد. در چنین شرایطی، اقتصاددانان محدودیت در واردات و حمایت از تولیدکنندگان داخلی را پیشنهاد می‌کنند. امروز فولاد اکسین نشان داده است که می‌تواند نقشی مهم در صنعت و اقتصاد ایران بازی کند، شرکتی که در اوج تحریم‌ها کارش را آغاز کرد و به‌رغم دشواری‌های بسیار، بازارهای بسیاری را فتح کرد و رقبای بزرگی را کنار زد.

امروز فولاد اکسین به مرتبه‌ای از رشد و دانش رسیده است که صراحتاً برای تأمین نیازهای صنایع داخلی با کیفیت بالا و قیمت مناسب اعلام آمادگی می‌کند. شرکت‌های نفت و گاز داخلی نیز می‌دانند که با خرید از اکسین هم کیفیت بالای خریدشان تضمین‌شده است، هم به توسعه و اشتغال‌زایی داخلی کمک می‌کنند، پس دلیل ارادت‌شان به واردات چیست؟ عزیز قنواتی در گفت‌وگویی که پیش رو دارید از موانع و مشکلاتی می‌گوید که بر سر راه توسعه هرچه بیشتر فولاد اکسین وجود دارد.

ممکن است به اختصار تاریخچه‌ای از کارخانه فولاد اکسین و فعالیت‌های آن بیان کنید؟

شرکت فولاد اکسین از سال ۸۸ با هدف تولید ورق‌های عریض API راه اندازی شد. ورق API یک استاندارد امریکایی برای ساخت لوله‌های انتقال نفت و گاز است. این شرکت با سرمایه‌ی ارزی بالغ بر دویست‌وپنجاه میلیون دلار و سرمایه ریالی بیش از صدوشصت میلیارد تومان آغاز به کار کرد. پیش از آن، در ایران سه کارخانه لوله‌سازی وجود داشت که مواد اولیه آنها در ایران تولید نمی‌شد، و این شرکت‌ها برای تأمین نیازشان ناچار به واردات و خروج ارز بودند، و به همین خاطر فولاد اکسین احداث شد.

جایگاه اکسین در میان شرکت‌های فولادی ایران چیست؟ به عبارت دیگر این شرکت چه تمایزی با سایر فولادی‌ها دارد؟

ما یک صنعت استراتژیک و خاص هستیم، یعنی به لحاظ نوع، کیفیت، تنوع و ابعاد محصول خاص هستیم. در ایران ورق‌های عریض فقط تا ۳۰/۱ متر تولید می‌شد، اما فولاد اکسین توانایی تولید ورق‌هایی با عرض ۳۰/۴ متر را نیز دارد، به همین دلیل خاص و منحصربه‌فرد است. ورق‌های عریض برای ساخت لوله‌های ۵۶ اینچی انتقال لوله‌های نفت وگاز به کار می‌رود. تمام لوله‌های انتقال دنیا ۵۶ اینچ هستند. هدف از ساخت ورق‌هایی با عرض ۳۰/۴ متر ساخت لوله‌های انتقال گاز با ۵۶ اینچ قطر است، و تنها فولاد اکسین این کار را در ایران انجام می‌دهد.

در سال جدید با برداشته شدن تحریم ها فکر می‌کنید چه فرصتهای جدیدی برایتان ایجاد می‌شود و چه برنامه‌هایی برای استفاده ازاین فرصتها دارید؟

بعد از رفع تحریم‌ها وقتی پروژه‌های زیادی در کشور راه افتادند و بودجه لازم برای آنها تخصیص داده شد، و از پی این رونق اقتصادی ما نیز بالطبع فروشمان بیشتر می‌شود. اما مهم‌ترین موردی که ما بعد از برجام استفاده کردیم فروش محصولات‌مان به کشورهای خارجی و صادرات است. وقتی متاسفانه هنوز صنایع داخلی و خریداران داخلی، تولید داخلی را باور ندارند و مجبوریم به صادرات فکر کنیم.

چه برنامه‌ها و رویکرد‌هایی برای گسترش و توسعه کمی و کیفی این مجموعه عظیم فولادی در سال 95 دارید؟

ما برای اینکه تولیدمان استمرار پیدا کند رویکرد‌مان این است که کیفیت محصولات را افزایش دهیم، دانش و مهارت نیروهای‌مان را روزآمد کنیم، تجهیزاتمان را نسبت به رقبای خارجی به‌روزتر کنیم و همچنین بهای تمام شده را کم کنیم و در شرایط فروش آنچنان انعطاف‌پذیر شویم که مشتری‌های بیشتری را به خاطر شرایط آسان پرداخت جذب کنیم.

سهم بازار شرکت فولاد اکسین نسبت به رقبا در حال حاضر چقدر است؟ چه وضعیتی درمیان رقبای فولادی خود در داخل کشور دارید و چه رویکردهایی برای افزایش سهم خود در بازار دارید؟

ما مشکلی با رقبایمان نداریم. وقتی می‌گویم هرچه تولید کرده‌ایم فروختیم، پس در نوع محصولات خودمان مشکلی با رقبا نداریم. ما به کیفیت، کاهش قیمت و تغییر شرایط فروش فکر می‌کنیم و تاکنون همه این موارد را اجرایی کرده‌ایم و مشکل خاصی در این زمینه نداشته‌ایم. در مورد محصولات با ارزش افزوده، سهم ما از بازار در ورقی که هم ما تولید می‌کنیم و هم دیگر شرکت‌های داخلی، ۲۰ تا ۳۰ درصد است، اما در ورق‌هایی که فقط ما تولیدکننده آن هستیم بیش از ۳۰ درصد سهم بازار از آن ماست. رویکرد ما برای افزایش این سهم افزایش کیفیت محصولات وکاهش قیمت از طریق کاهش بهای تمام شده و ایجاد شرایط جدید فروش است.

عملکرد فولاد اکسین در حوزه‌های بازاریابی، فروش و صادرات محصولات در سال 94 چگونه بود؟

همین که هرچه را تولید کردیم توانستیم به فروش برسانیم نشان از عملکرد بازاریابی و فروش خوب ما در سال گذشته دارد. ما در کیفیت محصولات، در شرایط تحویل آن، در شرایط فروش و در تعامل با مشتری و مشتری‌مداری طوری عمل کردیم که توانستیم همه محصولات خود را به فروش برسانیم.

میزان فروش فولاد اکسین در سال 94 چقدر بوده؟

دوازده هزار میلیارد ریال، معادل هزارودویست میلیارد تومان، با وزن ۸۷۳‌هزار تن که نسبت به سال پیش از آن رشد قابل توجهی داشته.

آیا می‌توانید آماری از میزان تولید فولاد اکسین ارائه دهید؟

ما در سال ۹۴ حدود ۸۳۷ هزارتن محصول تولید کردیم که همه آن را به فروش رساندیم.

در حوزه صادرات محصولات خود در سال 94 چگونه عمل کردید؟

سال گذشته با توجه به شرایط تحریم، صادرات ما تقریباً حداقلی بود. دلیل این روند نیاز داخلی است. یعنی هدف اول ما پاسخگویی به نیاز داخل است و پس از آن به صادرات فکر می‌کنیم. این یعنی حمایت از تولید داخل و صنعت داخل. عکس این وضعیت را کارخانه دیگری خوزستان انجام داده که به رونق صادرات خود بیشتر از تامین نیاز داخل می‌اندیشد. این کار درست نیست که کارگران بیکار شوند و نیازهای داخلی بی‌جواب بماند. پس اول پاسخ به نیاز صنایع داخل، بعد صادرات. اگر اینطور فکر نکنیم اصلاً این شاید توطئه دشمن باشد که در این شرایط ایجاد رخوت کند که صادرات را انجام دهیم و صنایع داخلی آسیب ببینند، بعد شرایط را عوض کنیم. این راه قطعا به ضرر صنایع داخلی است.

اهداف فولاد اکسین در حوزه‌‌های بازاریابی، فروش و صادرات برای سال جاری چیست؟

اول از همه، بازاریابی و فروش به حوزه‌های نفت وگاز؛ و دوم صادرات به اروپا و آسیای میانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس.

چه موانعی پیش روی شرکت برای افزایش تولید وجود دارد؟

مهم‌ترین مانع برای رشد تولید مساله واردات و تعرفه‌های نامناسب است.

چه انتظاری از دولت یازدهم دارید؟

وضع تعرفه مناسب و جلوگیری از واردات کالاهایی که در داخل تولید می‌شود.

با وجود تعرفه‌های نامناسبی که وجود دارد، شما چه برنامه‌هایی برای افزایش میزان تولید و فروش محصولات خود در سال 95 دارید؟

ما راهی نداریم جز آنکه شرایط فروشمان را از طریق کاهش بهای تمام شده، افزایش کیفیت محصول، و تغییر در شرایط پرداخت مشتریان، از طریق فروش اعتباری، بهبود ببخشیم و بتوانیم به حیات خود ادامه دهیم.

آیا خریدهای شما هم به صورت اعتباری انجام می‌شود؟

خریدهای ما تا الان اعتباری بوده و امیدواریم فروشندگان مواد اولیه شرایط خودشان را با شرایط بازار یکسان کنند.

تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و محصولات صادرات محور تا چه اندازه در چشم‌انداز شرکت فولاد اکسین قرار دارد؟

استراتژی ما این است که کل تولید را به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده بالا سوق دهیم. چون ماشین‌آلات و کارخانه ما برای تولید تجاری نیست و حتما باید به این سمت برویم.

آیا فولاد اکسین برنامه‌ای برای ساخت و راه اندازی یک فولادسازی مختص خود دارد؟

ببینید، تولید محصولات با ارزش افزوده بالا از لحاظ کیفی و ابعادی، یعنی از نظر آنالیز شیمیایی و ابعاد، محصولات خاصی هستند که تاکنون در ایران تولید نشده‌اند. در طرح اولیه احداث کارخانه فولاد اکسین قرارداد فولادسازی منعقد شده بود، اما به دلیل تحریمها این قرارداد تا الان معلق مانده. برای اینکه اکسین بتواند به تولید ورق‌های عریض بپردازد فولادسازی آن باید احداث شود.

با برداشته شدن تحریم‌ها امیدی برای اجرای طرح فولادسازی اکسین وجود دارد؟

ما با سازنده مذاکراتی داشته‌ایم و از نظر مشخصات فنی کارمان تمام شده و همه چیز آماده عقد قرارداد است.

توسعه نیروی انسانی در فولاد اکسین چه روندی دارد و در سال پیش رو چگونه خواهد بود؟

همانطور که می‌دانید کارخانه فولاد اکسین به طور مستقیم برای یکهزار نفر ایجاد اشتغال کرده است. در ادامه این روند، اگر طرح توسعه فولادسازی ما راه‌اندازی شود برای ۷۰۰ نفر به صورت مستقیم ایجاد اشتغال خواهیم داشت. البته باید توجه داشت که از طریق سازوکار شرکت فولاد اکسین و همکاری آن‌ با شرکت‌های کوچک و بزرگ دیگر، این شرکت خودبه‌خود به‌طور غیرمستقیم نیز اشتغال‌زایی قابل توجهی داشته.

در سالی که با عنوان اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شده، فولاد اکسین چه برنامه‌ها و سیاست‌هایی برای دستیابی به این مهم دارد؟

فولاد اکسین برنامه‌های خود را بدون توجه به برجام تنظیم کرده است. به عبارت دیگر، ما چندان به اجرای برجام فکر نمی‌کنیم. اگر برجام به صورت کامل تحقق پیدا کند البته شرایط ما بهتر می‌شود. در حال حاضر ما به سمت بومی‌سازی قطعات رفته‌ایم و داریم اکثر قطعات‌مان را بومی می‌کنیم. همچنین به سمت خرید و فروش داخلی رفته‌ایم. تا الان صددرصد مواد اولیه‌مان را از داخل خریده‌ایم و در راستای اقتصاد مقاومتی تاکنون بیست نوع محصول جدید تولید کرده‌ایم و واردات آنها را قطع کرده‌ایم.

ازجمله چه محصولاتی؟

محصولاتی برای احداث مخازن نفت و مخازن CNG، ورق‌های ضد سایش و محصولات دیگر.

مصرف‌کنندگان داخلی تا چه اندازه از محصولات شما استقبال کرده و از واردات بی نیاز شده‌اند؟

متاسفانه مصرف کنندگان داخلی استقبال خوبی نشان نداده‌اند و هنوز دارند واردات می‌کنند. مصرف‌کنندگان باید درخواست محصول بکنند و ما تولید کنیم و به آن‌ها بدهیم. اگر کیفیت محصولات ما مناسب نبود آن‌وقت باید واردات کنند. این در حالی است که ما می‌توانیم محصولات با کیفیت موردنظر آن‌ها تولید کنیم و من واقعا نمی‌دانم دلیل واردات آنها چیست. تأکید می‌کنم که فولاد اکسین آمادگی کامل برای تولید و بومی‌سازی ورق‌های مورد نیاز ساخت لوله‌های نفت و گاز و تحویل آنها دارد، با کیفیت و استانداردهای جهانی و قیمت مناسب. فولاد اکسین آمادگی کامل دارد که ورق‌های مورد نیاز برای ساخت لوله‌های انتقال نفت و گاز و مخازن نفت و گاز پتروشیمی را تولید کند، آن هم در حد کیفیت و استاندارد جهانی و قیمت رقابتی.

دلیل این آمادگی تایید شرکت فولاد اکسین از منظر بازرسان نفت و گاز و شرکتهای وابسته است. ما در حال حاضر وارد سیزده وندور لیست نفت و گاز شده‌ایم، یعنی در خارج از کشور و در کنار بزرگ‌ترین صنایع جهان نیز مهر تایید خورده‌ایم. امروز که فولاد اکسین مورد تأیید بازرسان نفت و گاز و شرکت‌های وابسته قرار دارد و وارد بیش از سیزده وندورلیست شده، چرا شرکت‌های نفت وگاز از محصولات آن استفاده نمی‌کنند؟ تمام تلاش ما رونق صنعت و اقتصاد کشور است. حمایت از اکسین تنها حمایت از یک شرکت فولادی نیست، بلکه حمایت از اقتصاد کشور، اشتغال جوانان و جلوگیری از خروج ارز است. چرا دولت نباید تعرفه مناسب برای جلوگیری از واردات محصولاتی که در داخل تولید می‌شود وضع کند؟ چرا نباید جذابیت واردات را کم کند؟ در شرایطی که کشور با بحران بیکاری روبروست باید چاره‌اندیشی کنیم و راهکار داشته باشیم. باید از شعار به سمت اقدام و عمل برویم.

همکاری نظام بانکی کشور با فولاد اکسین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همکاری بانک‌ها با ما چندان تعریفی ندارد. نظام بانکی باید تسهیلات و امکاناتی در اختیار ما بگذارد که شرایط تأمین مواد اولیه و فروش را فراهم کند. تقاضای ما این است که دولت و نظام بانکی این کار را انجام دهند، چون مبلغی را به عنوان سرمایه در گردش برای ما تصویب کرده‌اند، ولی تا الان بانک‌ها به صورت کامل در این مورد عمل نکرده‌اند. بنابراین یکی از موانع پیش روی ما برای رشد تولید و فروش متاسفانه همین شرایط نظام بانکی کشور است. ما نیازمند تسهیلات و سرمایه در گردشی با بهره اندک هستیم تا بتوانیم با کالای مشابه خارجی رقابت کنیم، اما سهم ما تنها وام‌هایی با بهره بالاست. فولاد اکسین شرکتی است که می‌تواند تولیداتش را با رقبای خارجی مقایسه کند و نیاز صنایع داخلی را تأمین کند. می‌توانیم به مصرف‌کنندگان داخلی اطمینان بدهیم که مشکلی در تولید با کیفیت بالا و استاندارد نداریم. ما این امکان و توانمندی را داریم، اما اگر تا حالا نتوانسته‌ایم به‌خاطر واردات است؛ گویا واردات برای صنایع داخلی جذاب است و الزامی برای به اقدام و عمل درآوردن اقتصاد مقاومتی ندارد.

تولید و بومی‌سازی ورق‌های مورد نیاز صنایع نفت و گاز