رهبران جهان و کنشگران اقلیمی در اجلاس cop۲۶ چهگفتند؟
خشم جهان از سوختهای فسیلی
هرچند آمریکا موفق شد پیمانی برای کاهش انتشار ۳۰درصدی گاز متان با همکاری ۹۰کشور دیگر را به مرجله اجرایی نزدیک کند. دبیرکل سازمان مللمتحد اما در نطقی آتشین به بیتوجهی جهان به اهداف اقلیمی اعتراض کرد و صنعت سوختهای فسیلی را مورد حمله قرار داد. با این وجود اختلافات در میان کشورهای توسعهیافته و کشورهای درحال توسعه در این اجلاس در حال تعمیق است و دوطرف اتهاماتی در زمینه عدماقدام برای کنترل خطرات تغییرات اقلیمی و نبود منابع کافی برای گذار بهسوی انرژیهای نو را متوجه یکدیگر کردهاند. انفعال رهبران جهان در اقدام برای نجات زمین از بحران گرمایش حالا به مرحلهای رسیده است که خطرات هر لحظه در حال جدیتر شدن هستند. گفتنی است که در حاشیه این اجلاس کمپینها و تظاهراتهای گستردهای در حال سازماندهی است و قرار است در روزهای آینده گروههای اقلیمی همراه با مخالفان صنعت سوختهای فسیلی، اتحادیههای کارگری و گروههای چپگرا اعتراضات گستردهای در گلاسکو انجام دهند. این در حالی است که تقریبا هیچکدام از رهبران جهان، تاکنون جرات نکردهاند بگویند که اقدامات انجام شده یا در دست اجرا و طرحهایی که قرار است تصویب شوند، برای کنترل بحران اقلیمی جهان کافی است.
اعتیاد کشنده جهان به سوختهای فسیلی
روز دوشنبه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان مللمتحد خواهان اقدامات تهاجمیتری برای مهار تغییرات اقلیمی شد و اظهار کرد که برنامههای کنونی برای نیل به این اهداف شکست خورده است. گوترش معتقد است که اعتیاد جهان به سوختهای فسیلی، بشریت را به لبه پرتگاه میکشاند. لحن تند گوترش در این سخنرانی توجهات بسیاری را به خود جلب کرد و بهنظر میرسد دبیرکل سازمان ملل نگرانیهای جدی درباره عدمتوجه کافی و عملینشدن اقدامات اقلیمی دارد. گوترش گفت: «زمان آن رسیده که بگوییم دیگر بس است. کشتن خودمان با کربن بس است. دیگر مانند توالت با طبیعت رفتارکردن بس است. ما در حال کندن گورهای خودمان بهدست خودمان هستیم.» او میگوید اعلامیههای اخیر درباره اقدام اقلیمی ممکن است این تصور را ایجاد کند که در مسیر تغییر وضعیت هستیم، اما این یک توهم است.
اعتراضات گسترده در گلاسکو
اجلاس اقلیمی سازمان ملل با وجود تمام حواشی که در سطح رهبران جهان داشته، حضور معترضان و فعالان اقلیمی و چپگرا در خیابانهای گلاسکو هم توجهات زیادی را به خود جلب کرد. مطابق انتظاری که از پیش وجود داشت، چندین هزار معترض به خیابانهای گلاسکو روانه شدند و به اشکال مختلف از اجرای پرفورمنسهای اعتراضی گرفته تا راهپیمایی، به سیاستهای اقلیمی معترض شدند و قرار است هر روز اعتراضات ادامه یابند و تخمین زده میشود دستکم ۳۰ هزار نفر در این اعتراضات شرکت کنند. البته اعتراضات اصلی قرار است در روز ۶ نوامبر، روز جهانی عدالت اقلیمی ائتلاف cop۲۶ در پارک کلوینگرو گلاسکو برگزار شود. همچنین مجموعهای از گروههای کمپین شورش انقراض (Extinction Rebellion)، عدالت اقلیمی (Climate Justice)، نه به راهکارهای گمراهکننده (Not False Solutions)، کارگران و اتحادیههای کارگری و گروههای چپگرا و کمونیست قرار است این تظاهرات را سازماندهی کنند. گفتنی است که گرتا تونبرگ هم که روز شنبه در میان استقبال گسترده وارد گلاسکو شد، در این تظاهرات که بخش بزرگی از آن علیه سوختهای فسیلی است شرکت خواهد کرد و برای دهها هزار نفری که قرار است در این تظاهرات شرکت کنند، سخنرانی کند. در روز دوشنبه، بسیاری از معترضان در جوار محل برگزاری این اجلاس در واکنش به سخنرانیها دست به اعتراض زدند و نوک پیکان اعتراضات خود را متوجه صنعت سوختهای فسیلی کردند.
تناقضات ادامهدار جو بایدن
جو بایدن نیز روز دوشنبه در اجلاس اقلیمی سازمان ملل خواستار کنار گذاشتن سوختهای فسیلی که باعث گرمتر شدن سیاره میشوند، از جهان شد. رئیسجمهور ایالاتمتحده میگوید که سوختهای فسیلی تهدیدی وجودی برای بشریت محسوب میشوند. بهرغم این گفتهها بایدن در روزهای اخیر از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان خواست که تولید سوختهای فسیلی را افزایش دهند. این اظهارات متناقض جو بایدن که به علت بروز بحران انرژی و افزایش چشمگیر قیمت بنزین در آمریکا عنوان شد، باعث خشم گسترده فعالان اقلیمی و معترضان در گلاسکو و ایالاتمتحده شده است. بایدن روز یکشنبه هم در یک کنفرانس خبری با لحنی طعنهآمیز گفت که حرکت یکشبه بهسوی انرژیهای تجدیدپذیر غیرمنطقی است. فعالان اقلیمی و بسیاری از دانشمندان به اظهارات بایدن درباره افزایش تولید نفت و گاز طبیعی اعتراض کردهاند و میگویند اگر جهان میخواهد از رسیدن به سطوح فاجعهبار گرمایش زمین جلوگیری کند، دیگر توانی برای افزایش تولید نفت و گاز ندارد. جنیفر مورگام، مدیر اجرایی گرینپیس اینترنشنال (Greenpeace International) در واکنش به سخنان بایدن میگوید: «ما در میانه بحران اقلیمی هستیم و جایی برای اینکه با دست راست یک کار را انجام دهیم و با دست چپ کار دیگری، وجود ندارد. این باورپذیر نیست که بگوییم برای هدف گرمایش ۵/ ۱درجه سلسیوس میجنگید، در حالی که همزمان خواهان افزایش تولید نفتخام هستید.» از سوی دیگر، نزدیک به ۹۰ کشور جهان نیز اعلام کردهاند که به پیمان کاهش انتشار ۳۰درصدی گاز متان تا سال ۲۰۳۰ میپیوندند. این پیمان که ابتکاری از سوی ایالاتمتحده آمریکا است، قرار شده تا از اواخر روز سهشنبه بهصورت رسمی آغاز به کار کند. گفتنی است که این کشورها شامل نیمی ۳۰ تولیدکننده بزرگ متان جهان هستند و دو سوم اقتصاد جهان را شامل میشوند، با این حال روسیه و چین بهعنوان ۲ تولیدکننده بزرگ متان جهان حاضر نشدهاند به این تعهد بپیوندند. گفتنی است که گاز متان دومین گاز مهم گلخانهای است و با سرعت بیشتری نسبت به دیاکسیدکربن زمین را گرم میکند و تاثیر سریعتری بر گرمایش جهانی دارد. صنایع سوختهای فسیلی، فعالیتهای استخراجی صنعت نفت و گاز و صنعت گوشت بزرگترین تولیدکنندگان متان در جهان هستند.
اقدامات کانادا و شرکتهای مدیریت دارایی
در این اجلاس همچنین گروهی از بزرگترین شرکتهای مدیریت دارایی جهان متعهد شدند که در ۸ سال آینده، انتشار کربن خود را بین ۳۰ تا ۶۵درصد کاهش دهند. این ۴۰ شرکت چنین اهداف موقتی را در راستای دستیابی به صفر خالص انتشار کربن تعیین کردهاند و مدیران این شرکتها میگویند که چنین برنامهای یک پیشرفت عظیم است، اما منتقدان میگویند که چنین اهدافی به هیچعنوان کافی نیستند. لارا کوولیر، فعال سرمایهگذاری پایدار میگوید: «اهداف موقت تعیینشده بهدنبال ایجاد یک حواسپرتی خطرناک از مسائل کلیدی، مانند کاهش و قطع وابستگی تولید برق به زغالسنگ، نفتخام و گاز است.» در بخش دیگر این اجلاس، جاستین ترودو نخستوزیر کانادا نیز اظهار کرد که این کشور قصد دارد سقف سختگیرانه و مشخصی برای انتشار گازهای گلخانهای در بخش نفت و گاز اعمال کند. ترودو میگوید انجام چنین کاری از سوی کانادا برای رسیدن به اهداف اقلیمی کاملا ضروری است.