مزیتهای توافق سبز به اتحادیه اروپا قدرت نوینی اعطا کرده است
پیشرو در صنعت انرژی پاک
استفاده از پنل های خورشیدی در اروپا به تامین برق منازل کمک شایانی می کند. عکس : استفان میسنر/ AP
بر اساس گزارش‌های منتشر شده درخصوص اصلاح سازوکار تولید و مصرف برق در اتحادیه اروپا، در سال ۲۰۲۴ میلادی، با وجود افزایش تقاضای برق توسط کشورهای این اتحادیه و همچنین صادرات آن از سوی اتحادیه اروپا، تولید برق با اتکا به انرژی فسیلی در سال کاهش یافت. درهمین‌‌حال برای نخستین بار میزان تولید برق حاصل از انرژی خورشیدی از برق حاصل از زغالسنگ، پیشی گرفت. بنابراین رکوردداری تولید برق خورشیدی بیشترین سهم را در کاهش مصرف انرژی‌‌های فسیلی در قاره سبز داشت. به‌‌علاوه آنکه رشد انرژی خورشیدی و بهبود در تولید انرژی آبی به این معنی بود که انرژی‌‌های تجدیدپذیر برابر ۴۷درصد یا حدود نیمی از تولید برق اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهند. در ادامه باید خاطرنشان کرد که طی سال گذشته میلادی تولید انرژی هسته‌‌ای و برق آبی در این منطقه مجددا احیا شدند.
انرژی خورشیدی در سال ۲۰۲۴ سریع‌‌ترین رشد را در بین منابع انرژی اتحادیه اروپا داشت. تولید انرژی خورشیدی در این منطقه در سال گذشته میلادی در قیاس با سال ۲۰۲۳ حدود ۲۲درصد بیشتر شد و به ۵۴ تراوات ساعت رسید. این رشد به دلیل افزایش بی‌‌سابقه احداث ظرفیت‌‌های جدید (۶۶ گیگاوات) حاصل شد. درهمین‌‌حال باید تاکید کرد که انرژی خورشیدی معادل ۱۱درصد (۳۰۴ تراوات ساعت) از برق این منطقه را تامین کرد. در حالی که زغالسنگ ۲۶۹ تراوات ساعت از برق این اتحادیه را تامین کرد. گفتنی است تولید انرژی بادی در اتحادیه اروپا مشابه سطوح سال ۲۰۲۳ و ۱۷درصد از برق اتحادیه اروپا (۴۷۷ تراوات ساعت) باقی ماند.
در حال حاضر باد دومین منبع بزرگ انرژی اتحادیه اروپا پس از انرژی هسته‌‌ای باقی مانده و برتری خود را نسبت به گاز افزایش داد. در سال گذشته میلادی تولید برق آبی و هسته‌‌ای به ترتیب ۳۲ تراوات ساعت یعنی معادل ۱۰درصد و ۲۹ تراوات ساعت یعنی معادل ۵درصد بیشتر شدند. تولید برق آبی و هسته‌‌ای به ترتیب سهم ۱۳ و ۲۴ درصدی از تولید برق اتحادیه اروپا را در اختیار دارند. بنابراین باید این‌‌طور ادعا کرد که انرژی‌‌های پاک رکورد ۷۱ درصدی از ترکیب برق اتحادیه اروپا را دارند. رشد بیشتر برق حاصل از انرژی هسته‌‌ای را باید به تامین بهتر برق در فرانسه طی سال ۲۰۲۴ میلادی مرتبط دانست.
در ادامه باید تاکید کرد که تولید برق آبی با وجود خشکسالی در جنوب شرقی اروپا، از الگوهای بارندگی بالاتر از حد متوسط در بیشتر کشورهای اروپایی بهره‌‌مند شد.
نزول تاریخی انرژی فسیلی : در سال ۲۰۲۴، تولید انرژی فسیلی اتحادیه اروپا در مقایسه با سال ۲۰۲۳، برابر ۷۵ تراوات ساعت یعنی ۹درصد کاهش یافت و به پایین‌‌ترین سطح خود در بیش از ۴۰ سال (۷۹۳ تراوات ساعت) رسید. اگرچه این کاهش به بزرگی سقوط بی‌‌سابقه ذخایر فسیلی بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ نبود، اما این کاهش باوجود افزایش اندک تقاضای برق به میزان ۳۱ تراوات ساعت و افزایش صادرات خالص به کشورهای غیر‌اتحادیه اروپا رخ داد. اتحادیه اروپا در سال گذشته برابر ۱۱ تراوات ساعت برق به بریتانیا و ۴ تراوات ساعت به اوکراین صادر کرده است.
هوای پاک در راه اروپا: روند رو به رشد تولید انرژی‌‌های پاک در اتحادیه اروپا به کاهش ۹ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌‌ای توسط اتحادیه اروپا منجر شد. تولید برق با اتکا به منابع زغالسنگ برای اولین بار طی دهه‌‌های گذشته به کمتر از ۱۰درصد از برق اتحادیه اروپا رسید. برق حاصل از زغالسنگ در این منطقه سهم ۹.۸ درصدی از مجموع برق تولید شده در اروپا را در اختیار دارد. انرژی زغالسنگ باقی‌‌مانده اتحادیه اروپا تنها در دو کشور، آلمان (سهم ۳۹ درصدی) و لهستان (سهم ۳۴ درصدی)، متمرکز است. البته تولید برق با اتکا به منابع زغالسنگ در کشورهای آلمان و لهستان نیز به‌‌ترتیب برابر ۱۷ و ۸درصد کاهش یافته است.
تولید برق از منابع گازی نیز برای پنجمین سال متوالی کاهش یافت و به ۱۶ درصد از برق اتحادیه اروپا (معادل ۴۳۰ تراوات ساعت) رسید. کاهش آن نیز گسترده بود و در ۱۴ کشور از ۲۶ کشور دارای نیروگاه گازی، از جمله سه کشور از چهار کشور برتر اتحادیه اروپا که بیشترین مصرف گاز را دارند، رخ داد. افت تولید برق حاصل از منابع گاز در ایتالیا برابر ۲ درصد، در اسپانیا برابر ۱۹درصد و در هلند برابر ۵درصد برآورد شده است.
افزایش اندک تقاضای مصرف برق
برخلاف دو سال گذشته که شاهد کاهش شدید تقاضای برق در اتحادیه اروپا بودیم، در سال ۲۰۲۴ افزایش ۳۱ تراوات ساعتی مصرف برق در این اتحادیه (معادل یک درصدی) ثبت شد. این بهبود اگرچه اندک اما در سراسر اتحادیه اروپا پایدار بود و در ۲۲ کشور از ۲۷ کشور عضو مشاهده شد و در هر سه‌ماه رخ داد. کل تقاضای برق در اتحادیه اروپا در مقایسه با سطح قبل از بروز بحران انرژی در این منطقه همچنان پایین بود. بنابراین هنوز نمی‌توان به سرعت درخصوص دوره جدیدی از افزایش تقاضای برق در اتحادیه اروپا به دلیل رشد در برق‌‌رسانی، عملکرد مراکز داده، تهویه مطبوع و موارد دیگر اظهارنظر قطعی کرد.
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای
سال ۲۰۲۴، پنج سال از آغاز توافق سبز اروپا، گذشته بود. از زمان آغاز این توافق، انرژی‌‌های بادی و خورشیدی افزایش یافته و انرژی‌‌های تجدیدپذیر تقریبا نیمی از برق اتحادیه اروپا را در سال ۲۰۲۴ تامین کرده‌‌اند. در نیم دهه اتحادیه اروپا به اندازه کافی پیشرفت کرده تا ثابت کند که تحول عمیق در بخش برق قابل دستیابی است.با آغاز توافق سبز اروپا در دسامبر ۲۰۱۹، کشورهای عضو این اتحادیه سیاست‌‌های کلیدی را برای گذار به برق پاک در اتحادیه اروپا اجرایی کردند. در سال ۲۰۲۲، در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین و شوک‌‌های قیمت سوخت‌‌های فسیلی، اتحادیه اروپا اهداف این بلوک را برای رشد انرژی بادی و خورشیدی با بسته سیاستی جدیدی تقویت کرد.
این ابتکارات اتحادیه اروپا به تحول عمیق در بخش برق این بلوک کمک کرده است. در سال ۲۰۱۹، انرژی‌‌های تجدیدپذیر یک‌سوم از برق این اتحادیه را تامین می‌‌کردند و اکنون سهم یاد شده به ۵۰درصد رسیده است.
گفتنی است در نتیجه تحول در بخش برق، اتحادیه اروپا موقعیت خود را به عنوان سردمدار انرژی پاک تثبیت کرده است. شدت انتشار گازهای گلخانه‌‌ای تولید برق اتحادیه اروپا در ۵سال گذشته ۲۶درصد کاهش یافته و به ۲۱۳ گرم دی اکسید کربن در هر کیلووات ساعت رسیده است. این کاهش شدیدتر از سایر اقتصادهای بزرگ مانند ایالات متحده بود که در آن شدت انتشار گازهای گلخانه‌‌ای در مدت مشابه ۱۳درصد کاهش یافت و در سال ۲۰۲۴ به ۳۶۱ گرم دی‌‌اکسید کربن در هر کیلووات ساعت رسید.
