آیا واقعا ارزهای دیجیتال برای محیطزیست مضر هستند؟
اثرات زیستمحیطی فعالیت ارزهای دیجیتال
البته این انتقادها صرفا به دلیل مخالفت با ارزهای دیجیتال و بر پایه شایعات نیست، امروزه واضح است که فرآیند استخراج و مصرف انرژی دستگاههای استخراج ارز دیجیتال میتوانند آلودگیهای زیستمحیطی بههمراه داشته باشند. هماکنون برخی مطالعات تخمین میزنند که فعالیت استخراج بیتکوین، بیشتر از برخی از کشورهای جهانی مانند فیلیپین و ونزوئلا انرژی مصرف میکند.
با این حال جامعه طرفدار ارزهای دیجیتال نیز استدلال میکنند که در مصرف انرژی صنعت ارزهای دیجیتال بزرگنمایی شدهاست و حتی افزایش فعالیت و گسترش بازار ارز دیجیتال، میتواند در نهایت به نفع محیطزیست و کاهش انتشار گازهای گلخانهای باشد. به عقیده این افراد، صنعت ارزهای دیجیتال میتواند در درازمدت تغییرات بزرگی را در نحوه و میزان مصرف انرژی بسیاری از فعالیتها از جمله معاملات مالی جهانی رقم بزند. اثرات زیستمحیطی ارزهای دیجیتال مدت زمان زیادی است که درمیان طرفداران و مخالفان ارزهای دیجیتال موردبحث است، درحالیکه هر دو گروه حقیقت را میگویند، اما از برخی حقایق و جزئیات مهم چشمپوشی میکنند که منجر به نتیجهگیریهای یکطرفه و اشتباه میشود.
نظرات مخالفان
بیتکوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال بازار، از مکانیزمی بهنام اثبات کار برای فعالیت استفاده میکنند. در این مکانیزم، گروهی از افراد و شرکتها که به آنها استخراجکننده ارز دیجیتال گفته میشود به کمک دستگاههای پیشرفته خود معادلات پیچیده ریاضی را حل میکنند و در نتیجه این فرآیند، تراکنشها را پردازش و به امنیت شبکه ارز دیجیتال کمک میکنند.
فرآیند استخراج در ارزهای دیجیتال محبوب بازار مانند بیتکوین فعالیتی پیچیده بوده و به مصرف انرژی زیادی نیازمند است. انرژی مصرفی دستگاههای استخراج ارز دیجیتال معمولا از سوزاندن سوختهای فسیلی بهدست میآید و در نتیجه، فعالیت مزرعههای استخراج ارز دیجیتال منجر به افزایش گازهای گلخانهای در کرهزمین میشود. کاخسفید در یکی از گزارشهای اقتصادی اخیر خود آلودگی زیستمحیطی ارزهای دیجیتال را بررسی کردهاست. براساس این گزارش منتشر شده، فرآیند استخراج بزرگترین ارزهای دیجیتال بازار منجر به تولید سالانه حدود ۱۴۰میلیونتن دیاکسیدکربن در اتمسفر شدهاست که ۳/ ۰درصد از کل انتشار گازهای گلخانهای جهانی را به خود اختصاص میدهد، درحالیکه ایندرصد در نگاه اول بزرگ بهنظر نمیرسد، اما از سهم برخی از کشورهای جهانی از جمله فیلیپین بیشتر است.
مخالفان ارزهای دیجیتال با اشاره به این آمار، فعالیت ارزهای دیجیتال را برای کرهزمین مخرب میدانند و ساخت و ادامه فعالیت این داراییهای دیجیتال را یکی از اشتباهات بزرگ بشریت معرفی میکنند. این افراد آرزوی شکست و نابودی ارزهای دیجیتال را دارند و اغلب سقوط شدید قیمتی بازار را خبری مثبت برای محیطزیست میدانند.
موافقان و راهحلها
در سمت دیگر، موافقان ارزهای دیجیتال نظر دیگری نسبت به اثرات زیستمحیطی ارزهای دیجیتال دارند. به عقیده این افراد، ارزهای دیجیتال راهحلی برای آینده تعاملات مالی و بسیاری از فعالیتهای روزمره انسانها هستند و گسترش استفاده از آنها میتواند به نفع محیطزیست باشد. درحالیکه موافقان و مخالفان ارزهای دیجیتال هردو بر انتشار گاز گلخانهای فعالیت ارزهای دیجیتال اتفاقنظر دارند، اما میزان و اثرات آن همچنان موردبحث است. یکی از مواردی که موافقان ارزهای دیجیتال در این بحث به آن اشاره میکنند، سهم بسیار کم انرژی مصرفی بیتکوین نسبت به بسیاری از فعالیتهای دیگر جهانی است.
آخرین دادههای منتشرشده در سال۲۰۲۲ نشان میدهند که مصرف انرژی برق جهانی استخراج بیتکوین، ۱۸۸ تراوات بر ساعت است. برای مقایسه، منازل مسکونی ۲۶.۴۸۱تراوات بر ساعت مصرف برق دارند. مصرف برق بیتکوین حتی از طلا نیز کمتر است و دادهها حاکی از مصرف انرژی برق ۵۷۱ تراوات بر ساعت فعالیت جهانی استخراج طلا است. طرفداران بیتکوین و ارزهای دیجیتال، آلودگی ایجادشده توسط استخراج ارزهای دیجیتال را فرآیند طبیعی پیشرفت تکنولوژی میدانند. به عقیده آنها، در آیندهای که ارزهای دیجیتال ارزشمندترین دارایی جهان میشوند، مصرف انرژی بسیاری از فعالیتهای سنتی مانند بانکها و پولهای فیات حذف و مصرف انرژی ارزهای دیجیتال جایگزین آنها میشود.
علاوه بر آن، تمام ارزهای دیجیتال از مکانیزم اثبات کار استفاده نمیکنند، پس از بیتکوین، اتریوم دومین شبکه بلاکچینی برتر بازار است که اخیرا نحوه فعالیت آن از اثبات کار، به اثبات سهام تغییر کرده و بنابراین فرآیند استخراج از شبکه آن حذف شدهاست. در نتیجه این تغییر، انرژی مصرفی سالانه شبکه اتریوم از حدود ۵۰تراوات بر ساعت به کمتر از ۰۰۲۶/ ۰ تراوات بر ساعت رسیدهاست. اکثر ارزها و شبکههای دیجیتالی جدید با مکانیزم اثبات سهام عرضه میشوند و بنابراین، آلودگیهای زیستمحیطی بسیار اندکی دارند. در این بین برخی از شبکههای قدیمی نیز همانند اتریوم، در حال تغییر و حرکت به سمت کاهش آلودگیهای تولیدشده در نتیجه فعالیتهای خود هستند. برای ارزهای دیجیتالی که همچنان به فرآیند استخراج محتاج هستند نیز راهحلهایی وجود دارد. یکی از موثرترین راهحلها، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی است.
هماکنون بسیاری از شرکتهای بزرگ استخراج در سراسر جهان در تلاش هستند تا انرژی تجدیدپذیر را جایگزین سوختهای فسیلی کنند. یکی از موانع این راهحل، هزینه بیشتر انرژیهای تجدیدپذیر است. دلیلی که اکثر استخراجکنندگان از انرژیهای تجدیدناپذیر و مخرب برای محیطزیست استفاده میکنند دسترسی آسان و همچنین هزینههای کمتر است. هزینه انرژی مصرفی بهطور مستقیم در میزان درآمد استخراجکنندگان تاثیرگذار است و بنابراین طبیعی است که استخراجکنندگان همواره بهدنبال ارزانترین انرژی باشند. اما با پیشرفت فناوری و تکنولوژی، انرژیهای تجدیدپذیر ارزان و در دسترستر خواهند شد و شرکتها و استخراجکنندگان ارزهای دیجیتال این فرصت را پیدا خواهند کرد تا این انرژیهای سبز را جایگزین سوختهای فسیلی کنند.
بنابراین طرفداران ارزهای دیجیتال بر این باور هستند که با گذشت زمان و گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال، این فناوریهای جدید میتوانند راههای مناسب و کاربردی را برای کاهش آلودگی پیدا کنند و در نهایت، حتی به راهحلی برای کاهش آلودگی زیستمحیطی جهان تبدیل شوند. این گروه، جهانی را تصور میکنند که ارزهای دیجیتال موفق شدهاند بهطور کامل جایگزینی برای پولهای فیات باشند، بنابراین دیگر به فعالیتمیلیونها شرکت و بانکهای مختلف جهانی نیاز نیست و با حذف این سازمانهای پرمصرف از چرخه انرژی، ارزهای دیجیتال میتوانند اثر مثبت و قابلتوجهی را در بهبود شرایط زیستمحیطی کرهزمین بگذارند.
حال و آینده
در نهایت زمان حال نیز اهمیت بسیاری دارد و جهان نمیتواند چشمان خود را بر روی نقاط منفی یک فناوری صرفا به دلیل پتانسیلهای مثبت آینده آن ببندد. شاید ارزهای دیجیتال در آینده نهچندان دور بتوانند بهطور قابلتوجهی میزان آلودگیهای تولیدشده فعالیت خود را کاهش دهند، اما هماکنون مصرف انرژی بیتکوین و دیگر ارزهای دارای مکانیزم اثبات کار قابلتوجه است و با افزایش استفاده از این ارزهای دیجیتال، مصرف انرژی نیز بیشتر میشود، بنابراین صنعت ارزهای دیجیتال باید تلاش کند تا راهحلهای موثر در بازه کوتاهمدت را در اولویت خود قرار دهد. هماکنون بسیاری از کشورهای جهان در حال بررسی و سنجش میزان مصرف انرژی و اثرات فعالیت بازار ارزهای دیجیتال هستند و در این بین، بحث و گفتوگوها برای یافتن بهترین راهحل میان موافقان و مخالفان ادامه پیدا میکند.