جدالی که اخیرا شدتی دوچندان گرفته است. گزارش گلوبال‌دیتا نشان از دست بالاتر فناوری‌های روباتیک برای متقاضیان امنیت سایبری، هوش مصنوعی، رایانش مرزی و محاسبات لبه و پردازنده‌‌‌‌‌‌‌‌های فوق‌هوشمند دارد. تاکید گزارش این است که در مسیر فناوری‌های هوش مصنوعی، بسیاری از فناوری‌ها به‌ویژه یادگیری ماشین (ML) برای توسعه روبات‌های صنعتی هوشمند اهمیت دارند. روندی که می‌تواند بر اساس تفسیر داده‌های مشتق‌‌‌‌‌‌‌‌شده از مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌ای از حسگرها، پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌های برجسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای داشته و امکان سازگاری با موقعیت‌های خاص را برای ادوات فراهم کنند.

سه تجربه روشن

اخیرا نیز گزارش ماینینگ‌تکنولوژی نشان می‌دهد فناوری‌های نسل۴ صنعت در حفاری، حمل مواد، سنگ و باطله‌‌‌‌‌‌‌‌ها، کاوش و فرآوری محصولات اثر شگفت‌‌‌‌‌‌‌‌انگیزی داشته و علاوه‌بر رشد تولید، کاهش هزینه و سرعت عملیات را بالا برده است. این اثر در حدی است که موفق‌‌‌‌‌‌‌‌ترین شرکت‌ها در بخش معدن در استفاده از دانش روباتیک دست بالاتر را دارند. مزیت رقابتی متعلق به کسانی است که از روباتیک بهتر استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، فورتسکو (Fortescue) با کمک رویکردهای جدید معدن‌کاری هوشمند تا ۴۳درصد صرفه‌جویی در حفر معادن را تجربه کرد. این شرکت در مجموعه معادن سالومون مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌ای از کامیون‌‌‌‌‌‌‌‌های خودران را به‌کار برده که اثر بسیاری روی تولید شرکت داشته است. فورتسکو که از سال‌۲۰۱۲ استفاده از سیستم‌‌‌‌‌‌‌‌های خودران و خودکار را در برخی معادن تحت‌مالکیت خود شروع کرده، در یک سال ‌تا ۲۰۰میلیون‌تن بار را با همین روش جابه‌جا کرده است. موضوعی که در نهایت موجب شد تا بیش از ۴۰درصد در هزینه حمل بار صرفه‌‌‌‌‌‌‌‌جویی کند؛ این در حالی است که به‌رغم کاهش هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌ها، بهره‌‌‌‌‌‌‌‌وری افزایش یافت.

قطار خودران ریوتینتو نیز به کمک بارگیری بیشتر، مصرف کمتر و سرعت بیشتر حدود ۵/ ۱میلیون کیلومتر در سفر‌‌‌‌‌‌‌‌های جاده‌‌‌‌‌‌‌‌ای سالانه شرکت صرفه‌جویی کرده است. این قطار که قدیمی‌‌‌‌‌‌‌‌ترین و طولانی‌‌‌‌‌‌‌‌ترین مسیر عبور قطار خودران در بین همه شرکت‌های معدنی است، در غرب استرالیا حرکت کرده و بدون نیاز به رانندگان یا پرسنل عملیاتی در بهترین شکل ممکن مسیر را می‌‌‌‌‌‌‌‌پیماید. در عین حال پاسخ‌‌‌‌‌‌‌‌های هوشمندانه به هشدارهای کاهش سرعت یا تغییر مسیر از این شکل حمل‌ونقل مواد معدنی یک فضای امن برای ریوتینتو ایجاد کرده است. به لطف حرکت مستمر با سرعتی بهینه و معقول، مصرف سوخت کاهش یافته و سازگاری با محیط‌زیست نیز ارتقا پیداکرده است.  استفاده از دکل‌‌‌‌‌‌‌‌های حفاری خودکار در مجموعه معادن شرکت بولیدن (Boliden) نیز دیگر تجربه‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که به‌خوبی از اثر بسیار مفید تکنولوژی‌های نسل۴ بر معدن‌کاری حکایت دارد. این رویکرد بولیدن را قادر ساخته نسبت به ‌جایگزین‌‌‌‌‌‌‌‌های معمولی‌ درصد ساعات کار بیشتری داشته باشند. از آنجا که عملیات حفاری به مته‌‌‌‌‌‌‌‌کاری، انفجار و حفاری همزمان احتیاج دارد، دقت در اجرای عملیات یک متغیر کلیدی است. دلیل این موضوع لزوم دقت در مته‌‌‌‌‌‌‌‌کاری همزمان با حفاری و انتقال مواد است که حساسیت بالایی دارد و بولیدن این کار را با سیستم پیشرفته Pit Vipers انجام داده و به مدد اتوماسیون هوشمند، دوربین‌‌‌‌‌‌‌‌های متصل و سیستم‌‌‌‌‌‌‌‌های نظارت و هدایت از راه‌دور را عملیاتی کرده است.

دیوار دفاعی برای معادن هوشمند

یکی از سرفصل‌‌‌‌‌‌‌‌های مهم در زمینه مباحث معدن‌کاری هوشمند، مبحث امنیت سایبری است. اوج‌‌‌‌‌‌‌‌گیری استخدام متخصصان امنیت سایبری در بخش معدن در ژوئیه ۲۰۲۲ از نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌های رونق بحث معدن هوشمند در جهان است. شواهد آخرین گزارش گلوبال دیتا نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری هنگفت در فناوری‌های نوین نسل۴ موجب‌شده تا اهمیت اطلاعات در معادن افزایش یافته و به موازات آن، دسترسی امن به این اطلاعات به مساله‌‌‌‌‌‌‌‌ای اساسی تبدیل شود. حفاظت از داده و امنیت‌سایبری نیز با هدف پوشش خواسته‌‌‌‌‌‌‌‌های شرکت‌های معدن‌کاری وارد گود شده و فناوری‌هایی را پیشنهاد داده که اجرایی‌کردن آنها نیازمند نیروهای متخصص در این حوزه است. شواهد موجود نشان می‌دهد در ژوئیه۲۰۲۲ در آمریکای‌شمالی نسبت شرکت‌های فعال در بخش معدن و صنایع معدنی که نیروهایی را برای پست‌‌‌‌‌‌‌‌های مرتبط با امنیت سایبری استخدام می‌کنند در مقایسه با‌ ماه‌ مشابه سال‌گذشته به‌طور قابل‌‌‌‌‌‌‌‌توجهی افزایش یافته؛ ضمن اینکه تعداد نیروها هم رشد داشته. این گزارش نشان می‌دهد ۴۲‌درصد از شرکت‌هایی که در آمارهای رسمی حضور داشته یا گنجانده شده‌‌‌‌‌‌‌‌اند حداقل برای یکی از این موقعیت‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیرو استخدام کرده‌‌‌‌‌‌‌‌اند. این عدد سال‌گذشته ۲۸‌درصد بوده که گویای شیوع معدن‌کاری هوشمند در دامنه وسیع‌‌‌‌‌‌‌‌تری از بازیگران این بخش است. البته این عدد در‌ ماه مه۲۰۲۲ بالاتر از این هم رفت و به سقف ۵۵درصد رسید‌ که در نوع خود جالب‌توجه بود. این روند احتمالا به این دلیل است که بازار جهانی مواد خام و کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌ها با یک کاهش قیمت چشمگیر روبه‌رو شده و این کاهش زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌ساز کم‌شدن سرمایه‌گذاری در معدن‌کاری هوشمند در ژوئیه نسبت به دو‌ماه قبل شده است. تحلیلگران تصور می‌کنند شرکت‌هایی که اکنون در این زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌ها سرآمد هستند و سرمایه‌گذاری می‌کنند، برای چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز کسب‌‌‌‌‌‌‌‌وکار آینده آمادگی بهتری دارند و برای زنده‌ماندن در چالش‌های پیش‌بینی نشده، مجهزتر بوده و پویاتر عمل می‌کنند. دیگر سرفصل مهم معدن‌کاری هوشمند، سرمایه‌گذاری در اتوماسیون هوشمند است که روندی نزولی دارد. آمارهای گلوبال‌دیتا تایید می‌کند تحقیقات و نوآوری در اتوماسیون صنعتی در بخش عملیات معدن و صنایع معدنی نسبت به سال‌گذشته کاهش یافته است. جدیدترین ارقام سرمایه‌گذاری در روندهای فناورانه توسط شرکت‌های معدنی نشان می‌دهد که تعداد درخواست‌های ثبت اختراع مرتبط با اتوماسیون صنعتی در این صنعت به ۱۹۷مورد در سه‌ماه منتهی به ژوئن رسیده که از ۲۳۴ موردی که در همین مدت در سال‌۲۰۲۱ به ثبت رسیده بود، کمتر است. ارقام اعطای حق‌ثبت اختراع مربوط به اتوماسیون صنعتی هم از الگوی مشابهی پیروی می‌کند. داده‌های رسمی نشان می‌دهد این بخش از ۱۸۲‌مورد در سه‌ماه منتهی به ژوئن۲۰۲۱ به ۱۴۵‌مورد در سه‌ماهه منتهی به ژوئن۲۰۲۲ کاهش یافته است. روندی که خبر از کاهش میل سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران به این بخش از تحول بخش معدن‌ دارد. در مقطع فعلی به‌نظر می‌رسد فناوری‌های خودران و سبز یا امنیت سایبری اولویت بالاتری برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران معدنی در سرتاسر جهان دارد.