توافق20هزار میلیارد تومانی برای عمران پایتخت

گروه مسکن- نورا حسینی: دو خصوصیت مورد نیاز شهرداری تهران برای پیمانکارانی که بتوانند بخش اعظم پروژه‌‌‌های عمرانی این کلان‌شهر را فارغ از «ضعف‌ اجرایی» و «کمبود مالی»، تقبل مسوولیت کرده و سرموقع اجرا کنند و تحویل شهرداری دهند، باعث شد خردادماه امسال توافق‌نامه‌ای به ارزش ۲۰هزار میلیارد تومان بین شهرداری تهران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منعقد شود. اعلام خبر این توافق‌نامه در ماه گذشته به شکلی خاص از سوی برخی رسانه‌ها مانع از تشریح اهداف نهفته در آن و همچنین محتوای موافقت‌نامه شد اما جزئیات آنچه مابین مسوولان ارشد شهرداری تهران و سپاه به امضا رسیده حکایت از دغدغه‌‌ای دارد که مدیریت‌شهری برای رفع آن، دست به انتخاب دو نهاد باسابقه در اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی زده تا بار توسعه پایتخت در حداقل ۴ حوزه شهری را به این دو نهاد وابسته به سپاه منتقل کند.

براساس توافق‌نامه شهرداری تهران و سپاه، ماموریت اصلاح و بهبود شرایط زندگی شهروندان تهرانی که باید با اجرای طرح‌های عمرانی در حوزه‌های «حمل‌ونقل عمومی، بافت‌فرسوده، مراکز خدماتی و رفاهی و همچنین فضای سبز» محقق شود، به مدت ۴سال به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) و بنیاد تعاون سپاه واگذار می‌شود.

شهرداری تهران در این طرح‌ها نیازمند پیمانکاران بزرگ مقیاسی است که بتوانند در درجه اول با پشتوانه مالی و در درجه دوم با توان اجرایی بالا، بدون فوت وقت و در کمترین زمان، موعد افتتاح و بهره‌برداری از پروژه‌ها را فراهم بیاورند.

در متن توافق‌نامه ضمن تاکید بر این خواسته شهرداری، به سابقه مطلوب نهادهای وابسته به سپاه در اجرای پروژه‌های عمرانی شهر تهران اشاره شده است که به نوعی می‌تواند گویای علت انتخاب دوباره باشد.

مطابق توافق‌نامه‌ای که بهار امسال به امضای ۱۴نفر از مقامات ارشد، معاونان و مدیران طرفین این توافق‌نامه رسیده، شهرداری تهران به عنوان طرف اول موظف است تا سقف ۲۰ هزار میلیارد تومان پروژه‌های پیمانکاری برای اجرا در شهر تهران به بنیاد تعاون سپاه -به‌عنوان طرف دوم توافق‌نامه- واگذار کند به طوری که نیمی از هزینه اجرای کل پروژه‌ها که معادل ۱۰میلیارد تومان می‌شود باید به صورت نقد از طرف شهرداری به بنیاد پرداخت شود و نیمی دیگر به صورت غیرنقدی و از طریق واگذاری املاک و مستغلات شهرداری تامین خواهد شد.

بنیاد تعاون سپاه در این راستا مسوولیت دارد پیمانکاران مدنظر خود را برای پروژه‌ها به کار گیرد و همچنین در طول اجرای پروژه‌ها، اگرچه هزینه‌ها از طرف شهرداری پرداخت می‌شود اما مدیریت تامین‌مالی با بنیاد خواهد بود.

این توافق‌نامه در ۱۱ماده و ۵ تبصره تنظیم شده و طبق ماده‌ای از آن، بنیاد باید خط‌اعتباری ۱۰هزار میلیارد تومانی به پشتوانه منابع غیرنقدی در تعهد شهرداری، نزد بانک انصار ایجاد کند تا متناسب با معرفی آن منابع، از این خط، پرداختی‌ها به عوامل اجرای پروژه‌ها ارائه شود.

در مقدمه موافقت‌نامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شهرداری تهران در اجرای پروژه‌های عمرانی شهر تهران آمده است:

شهرداری تهران در جهت پیاده‌سازی طرح جامع شهری کلان‌شهر تهران و در جهت اصلاح و بهبود شرایط زندگی شهروندان تهرانی طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای عمرانی را در دستور کار خود دارد. اصلاح ساختار نظام توسعه شهری، ایجاد و تناسب در زنجیره معماری ایرانی اسلامی شهر تهران، بهبود نظام حمل‌و‌نقل شهری از طریق اصلاح و توسعه بزرگراه‌ها، تونل‌ها، تغییر بنیادین بافت‌های فرسوده، توسعه فضاهای خدماتی، رفاهی، توسعه فضای سبز و زیباسازی و توسعه طرح‌های فرهنگی اجتماعی از جمله برنامه‌های در دست اقدام شهرداری تهران است. شهرداری تهران به منظور اجرای سریع و با کیفیت این طرح‌ها، هم نیازمند حضور و مشارکت ظرفیت‌های اجرایی و پیمانکاری توانمند و با پشتوانه است و هم نیاز به تامین مالی و مشارکت سرمایه‌گذاری بنگاه‌های بزرگ در اجرای این طرح‌ها دارد.

سپاه پاسداران با دارا بودن ظرفیت‌های عظیم اجرایی در قالب قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) و بنیاد تعاون سپاه طی سنوات گذشته در جهت ایفای نقش مسوولیت اجتماعی خود در این زمینه‌ها همکاری و مساعدت‌های فراوانی را با شهرداری تهران داشته که آثار و نتایج آن در معرض نگاه و بهره‌برداری همه شهروندان تهرانی است.

بدیهی است به‌منظور نقش آفرینی و استفاده مطلوب و مناسب از این ظرفیت و توانایی اجرایی و مالی در جهت بهبود و توسعه شهر بزرگ تهران و افزایش رضایتمندی ساکنان پایتخت، سپاه پاسداران آمادگی کامل خود را در جهت به خدمت گرفتن کلیه ظرفیت‌های پیمانکاری و عمرانی و مالی در اجرای طرح‌های مصوب شهر تهران اعلام کرده است.

در ماده ۲ این موافقت‌نامه که به اصل موضوع توافق پرداخته شده، آمده است: اجرای پروژه‌های عمرانی شهر تهران در سقف ۲۰۰ هزار میلیارد ریال (بیست هزار میلیارد تومان) است که نیمی از آن به مبلغ ۱۰۰ هزار میلیارد ریال به صورت نقدی توسط شهرداری تهران پرداخت می‌شود و الباقی تامین مالی این پروژه‌ها توسط بنیاد تعاون سپاه از محل منابع غیرنقدی با توافق شهرداری تهران صورت خواهد پذیرفت (بدیهی است این نسبت با توافق طرفین قابل تغییر خواهد بود).

همچنین ماده ۳ این موافقت‌نامه زمان و مدت اجرای آن را توضیح داده است: مدت زمان اجرای موافقت‌نامه ۴ سال از زمان اولین پرداخت طرف دوم بابت پروژه عمرانی است.

در یکی از تبصره‌های ماده ۴ این توافق‌نامه آمده است: پروژه‌های عمرانی با پیشنهاد طرف اول و توافق طرف دوم انتخاب خواهد شد.

در ماده ۵ این توافق‌نامه نیز که به تعهدات بنیاد تعاون پرداخته شده آمده است: تامین منابع مالی تعهد شده این موافقت‌نامه از سوی بنیاد به میزان ۱۰.۰۰۰ میلیارد تومان است که از محل واگذاری منابع غیرنقدی توسط طرف اول خواهد بود. همچنین بانک انصار به‌عنوان بانک عامل به منظور افتتاح خط اعتباری در سقف۱۰ هزار میلیارد تومان به صورت مرحله‌ای و در هر مرحله به میزان مبلغ مجوزها و پروانه‌های ساخت صادره و همچنین ارزش املاک واگذار شده اقدام می‌شود.

تعیین پیمانکار اصلی اجرای پروژه‌های عمرانی و معرفی به طرف اول و پیگیری انعقاد قراردادهای پروژه‌های مورد توافق و پیش‌بینی ساز و کارهای لازم در خصوص دریافت املاک و مستغلات پیشنهادی شهرداری و پروانه‌های ساختمانی مورد تقاضا ظرف مدت یک ماه پس از امضای توافق‌نامه موارد دیگر این بند است.

چارچوب‌های قانونی رعایت می‌شود

محسن پیرهادی، عضوکمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران درباره این موافقت‌نامه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: موضوع تفاهم‌نامه از شهرداری پیگیری شد، این تفاهم‌نامه ۴ساله است و تعهدی برای طرفین ایجاد نمی کند پیش از این هم مشابه چنین تفاهم‌نامه‌ای با یکی از بانک‌ها بسته شده است که رقم آن ۲ هزار میلیارد تومان بود.

وی ادامه می‌دهد: این تفاهم‌نامه رانت خاصی ایجاد نمی‌کند و بیشتر بازتاب رسانه‌ای داشت و اتفاق جدیدی در شهرداری نبود همچنین براساس یکی از بندهای این تفاهم‌نامه هر پروژه‌ای که بر اساس این تفاهم‌نامه واگذار می‌شود باید مناقصه برگزار و قرارداد بسته شود. بنابراین چارچوب‌های قانونی رعایت می‌شود.

به گفته پیرهادی از شهرداری خواسته شده است شورای شهر از تفاهم‌نامه‌هایی با چنین حجمی اطلاع داشته باشد. اما غلامرضا انصاری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا که نخستین بار در صحن شورا با انتقاد از اینکه چرا شهرداری بدون آنکه شورای شهر را در جریان چنین موافقت‌نامه‌ای بگذارد اقدام به امضای آن کرده است، می‌گوید: اعضای شورا همچنان در خصوص تفاهم‌نامه ۲۰ هزار میلیارد تومانی شهرداری و سپاه سوالاتی دارند در این زمینه تذکری به صورت شفاهی مطرح شد که به صورت کتبی نیز به شهردار تهران ابلاغ خواهد شد. این عضو شورای شهر تهران اضافه می‌کند: بعد از ابلاغ این تذکر به صورت کتبی شورا در انتظار پاسخ شهرداری خواهد نشست تلاش شورای شهر بر این است که مشکلات با تعامل حل شوند، امیدواریم شهرداری پاسخ قانع‌کننده‌ای داشته باشد، چرا که اگر پاسخ قانع‌کننده نباشد به صورت جدی جلوی این کار گرفته می‌شود.