اصلاح وعده شهردار تهران
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، علیرضا زاکانی که پس از انتصاب خود به عنوان سکان‌‌‌دار پایتخت، تا ماه‌‌‌ها به صورت مکرر در برنامههای خبری و حتی در جریان حضور خود در برنامههای مختلف تلویزیونی این وعده را تکرار می‌‌‌کرد که قصد دارد خطوط یازده‌‌‌گانه متروی تهران را به جای افق ۱۴۲۰، تا سال ۱۴۰۵ تکمیل کند، در اولین نشست خبری تخصصی حوزه حمل‌ونقل و ترافیک که تقریبا دو سال بعد از حضور در شهرداری تهران برگزار شد، به جای تکرار این وعده غیرممکن، فهرستی از وعده‌‌‌های مترویی دیگر را که در ظاهر تناسب بیشتری با توان تامین مالی مدیریت شهری دارد مطرح کرده است.
زاکانی پیش‌تر در ۹ دی‌‌‌ماه ۱۴۰۰ این عبارت را توییت کرده بود که «طبق برنامه تا سال ۱۴۲۰ باید مترو تهران تکمیل شود. به‌رغم مشکل منابع مالی با مدیریت قابلیت‌‌‌های داخل شهرداری باید بتوانیم طی ۴ سال خطوط مترو را تکمیل کنیم و به انتقال ۱۰ میلیون نفر از طریق مترو برسیم. با مشارکت مردم می‌شود کار ۲۰ ساله را ۴ ساله انجام داد.» او همچنین در ۲۵ اسفندماه در یک برنامه تلویزیونی همین وعده را تکرار کرد. در آن ماه‌‌‌ها واکنش اغلب اعضای شورای شهر این بود که اگر شهردار بتواند چنین کاری انجام دهد، ما استقبال میکنیم. اعضای باسابقه شورای شهر تهران می‌‌‌دانستند که تحقق چنین وعده‌‌‌ای غیرممکن است اما به صراحت از آن سخن نمی‌‌‌گفتند تا اینکه سرانجام سید‌جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر و معاون حمل‌ونقل و ترافیک پیشین شهرداری تهران در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به صراحت درباره غیرعملی بودن این وعده اظهارنظر کرد. وی گفت: تجربه دورههای پیشین مدیریت شهری در روزهایی که وضعیت تحقق درآمدها مطلوب بود و ظرفیت استفاده از تسهیلات داخلی و خارجی برای ساخت مترو وجود داشت، ۲۲۰ کیلومتر مترو طی ۱۲ سال همزمان با دورههای سوم و چهارم مدیریت شهری ساخته شد و این یعنی به طور میانگین ساخت سالانه ۱۸ کیلومتر خط. برای بررسی ظرفیت ساخت فعلی نیز باید توجه داشت که پیمانکاران مترو چهار دستگاه حفار تمام خودکار (TBM) دارند. هر یک از این دستگاه‌ها در صورتی که با معارض خاصی برخورد نکند، ظرفیت حفاری روزانه ۱۰ تا حداکثر ۱۵ متر تونل را دارد. بنابراین در بهترین حالت با فرض اینکه هر چهار دستگاه هر روز بتواند ۱۵ متر تونل حفاری کند، از امروز تا پایان سال ۱۴۰۵، امکان حفاری ۹۸ کیلومتر تونل وجود دارد. این در حالی است که طول خطوط ۸ تا ۱۱ مترو ۱۴۷ کیلومتر است و این یعنی با فرض اینکه تمام اهتمام و اولویت مدیریت شهری تکمیل مترو باشد و همه ظرفیت موجود صرفا در چهار خط جدید (نه در بخشهای توسعهای باقیمانده از خطوط هفت‌گانه قدیمی) به کار گرفته شود، تا پایان سال ۱۴۰۵ حدود ۶۵درصد از خطوط ساخته خواهد شد.
حالا اما شهردار تهران پس از گذشت چند ماه از سکوت درباره کم و کیف وعده مترویی مشهور خود، در نشست تخصصی اخیر آشکارا از آن عقب‌‌‌نشینی کرد. وی وعده داد بخشهای باقیمانده از هفت خط مترو را تا پایان سال‌جاری تکمیل کند و سپس تکمیل بخشهای توسعهای مترو در همین هفت خط طی دو سال آینده در اولویت ساخت قرار گیرد. همزمان البته پیشرفت خط ۱۰ مترو که در حال ساخت است، کلنگ‌‌‌زنی خط ۸ در سال ۱۴۰۳ و کلنگ‌‌‌زنی سایر خطوط جدید مترو در صورت نهایی شدن توافق مربوطه در سال‌های آتی نیز در زمره وعده‌‌‌های شهردار تهران بود که دیروز مطرح کرد. بر اساس گزارش پایگاه خبری شهر، زاکانی اظهار کرد: در هفت خط مترو ۲۵۳ کیلومتر خط به اضافه حدود ۱۴۰ ایستگاه تحویل این دوره از مدیریت شهری شد. ما هم اولویت را به هفت خط موجود دادیم، اما تهران ۱۱ خط طراحی‌شده دارد که هفت خط آن که شروع شده هم، تکمیل نشده است. مطالعات نشان می‌دهد که اگر هفت خط تکمیل شود ۶۰درصد مطلوبیت استفاده از مترو افزایش پیدا می‌کند.
زاکانی اظهار کرد: ۲۲ ماه و یک روز از حضور ما در شهرداری می‌‌‌گذرد و موفق شدیم ۱۴ کیلومتر خطوط مترو و ۱۰ ایستگاه را افزایش دهیم. امسال نیز ۲۲ کیلومتر خط متروی جدید داریم و خطوط ۴ و ۶ و ۷ را کامل میکنیم. ۱۳ ایستگاه دیگر نیز امسال افتتاح میکنیم که البته یک مورد آن افتتاح شده است.
شهردار تهران یادآور شد: علاوه بر این امسال خط پرند در حومه نیز به طول ۲۰ کیلومتر افتتاح می‌شود. از ۲۷۰ کیلومتر خط مترو، ۲۲ کیلومتر در داخل و ۲۰ کیلومتر در خارج به آن اضافه می‌شود، به اضافه ۱۳ ایستگاه که یک مورد آن افتتاح شده است و امسال پایان این هفت خط را اعلام میکنیم. وی اضافه کرد: ساخت هر کیلومتر مترو ۱۸۰۰ میلیارد تومان هزینه برمی‌دارد که همه این کارها از طریق مولدسازی انجام می‌شود. هدف ما ۱۴۱۰ است تا پرونده‌‌‌های شهر را ببندیم و امیدواریم بحث مترو را زودتر از آن جمع کنیم. با وجود این زاکانی هنوز هم وعده‌‌‌های غیرعملی که در برخی از دورههای گذشته مدیریت شهری نیز مطرح بود را در حوزه دیگری از حمل‌ونقل عمومی مطرح کرد که تعجب‌‌‌برانگیز بود. او سهم حمل‌ونقل عمومی از جابه‌‌‌جایی‌‌‌های روزانه شهر تهران را ۳۴درصد اعلام و تاکید کرد این میزان باید به ۷۰درصد افزایش پیدا کند. نکته قابل تامل این است که سهم حال حاضر با لحاظ تاکسیرانی که گونه رایجی از حمل‌ونقل عمومی در دنیا به شمار نمی‌‌‌آید محاسبه شده است و از این گذشته، حتی با لحاظ سهم تاکسیرانی رسیدن به نقطه مطلوب ۷۰ درصدی در پایتخت، وعده‌‌‌ای غیرعملی بود که در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ نیز از سوی مدیریت شهری وقت تهران مطرح شده بود. مطالعات نشان می‌دهد در بهترین حالت در شهرهایی که سامانه‌‌‌های حمل‌ونقل عمومی گسترده با طراحی شبکه‌‌‌ای مویرگی دارند، این سهم عموما حول و حوش ۵۰درصد است.
