لزوم خودکنترلی در برابر حواس‌پرتی ناشی از تکنولوژی

راننده‌‌‌های حواس‌‌‌پرت

متاسفانه عدم تمرکز افراد پشت فرمان ماشین که عمدتا به‌‌‌خاطر تلفن‌‌‌های همراه اتفاق می‌‌‌افتد به‌‌‌خاطر همان وابستگی و اعتیاد شدیدی است که انسان‌‌‌ها به تلفن‌‌‌های همراه و تکنولوژی‌‌‌های دیجیتال پیدا کرده‌‌‌اند. این اعتیاد سالانه موجب مرگ هزاران یا شاید میلیون‌‌‌ها نفر در سراسر جهان در نتیجه تصادفات رانندگی می‌شود و واقعیت تلخ و ناگوار این است که این افراد فقط به‌‌‌خاطر عدم خودکنترلی دیجیتال و ناتوانی در استفاده درست و بهنگام از تکنولوژی‌‌‌های هوشمند از جانب رانندگان جانشان را از دست می‌دهند.

کاربران حواس‌‌‌پرت

حواس‌‌‌پرتی و انجام چند کار مختلف در یک‌‌‌زمان بدون تمرکز و توجه کافی فقط محدود به رانندگان نمی‌شود. امروزه خیلی‌‌‌ها عادت کرده‌‌‌اند که دو یا چند کار را هم‌‌‌زمان با هم انجام دهند. اما آنها نمی‌‌‌دانند که بر اساس «قانون بنیادین توجه» نمی‌‌‌توان دو یا چند کار را هم‌‌‌زمان با هم به نحو احسن انجام داد. قانون بنیادین توجه می‌‌‌گوید: «اگر شما در حال انجام ‌‌‌دادن کاری باشید که حساس بوده و انجام آن نیازمند توجه کامل و دائمی است و در همان زمان کار دیگری را انجام دهید که آن هم به تمرکز و توجه شما نیاز دارد، به طور حتم توجه و تمرکزتان روی کار اول را از دست خواهید داد و نخواهید توانست آن کار را به نحو مطلوبی انجام دهید.»

البته باید این را هم دانست که انجام هم‌‌‌زمان بعضی کارها چندان خطرناک و آسیب‌‌‌زا نیست. به‌‌‌عنوان‌‌‌مثال شما می‌‌‌توانید هم‌‌‌زمان با کوتاه‌‌‌کردن چمن با ماشین چمن‌‌‌زنی به یک آهنگ گوش کنید یا درحالی‌‌‌ که دارید یک فیلم سینمایی تماشا می‌‌‌کنید به یکی از دوستانتان پیامک بزنید. اما انجام ‌‌‌دادن بسیاری کارها با هم می‌‌‌تواند خطرناک و حتی مرگبار باشد. رانندگی ‌‌‌کردن هم‌‌‌زمان با چک ‌‌‌کردن رسانه‌‌‌های اجتماعی یک نمونه از این هم‌‌‌زمانی‌‌‌های مرگبار و خطرناک محسوب می‌شود که ایمنی و خودکنترلی افراد را در عصر دیجیتال امروز تا حد زیادی کاهش داده است. انجام‌‌‌ دادن چند کار به طور هم‌‌‌زمان هنگامی ابعاد خطرناک‌‌‌تر و مرگبارتری به خود می‌‌‌گیرد که افراد دارای مسوولیت‌‌‌های بزرگ‌تر و مهم‌‌‌تری باشند و زندگی تعداد زیادی از انسان‌‌‌ها در دست آنها باشد.

والدین حواس‌‌‌پرت

یکی از فارغ‌‌‌التحصیلان رشته اقتصاد از دانشگاه ییل، روزی پسر کوچکش را برای بازی به پارک می‌‌‌برد و هنگامی که داشت تلفن همراهش را چک می‌‌‌کرد ناگهان متوجه شد پسرش از یک جای بلند به پایین ‌‌‌پرت شده و چند جای بدنش ضرب‌‌‌ دیده است. اگرچه این اتفاقی که برای پسر او افتاد خیلی جدی نبود و مشکل خاصی برای او روی نداد، اما ذهن این اقتصاددان را تا مدت‌‌‌ها به خود مشغول داشت. تا اینکه چند سال بعد شرکت AT&T از او دعوت کرد در تحقیق جامعی که قرار بود در زمینه تأثیر شبکه ۳G بر سبک زندگی افراد انجام شود مشارکت کند. در این تحقیق جامع که چند سال طول کشید تلاش شد وضعیت زندگی کاربران شبکه‌‌‌های ۳G در مناطق و کشورهای مختلف، قبل و بعد از استفاده از این نسل از ارتباطات موبایل بررسی شود.

نتایج این تحقیق جامع بسیار تکان‌‌‌دهنده و در همین حال نگران‌‌‌کننده بود، چرا که مشخص شد تمرکز حواس اغلب کاربران پس از رواج شبکه ۳G به میزان قابل ‌‌‌توجهی کاهش پیدا کرده است. به‌‌‌عنوان‌‌‌ مثال، مشخص شد که موارد آسیب‌‌‌ دیدن، گم‌‌‌ شدن، تصادف و حتی مرگ‌‌‌ومیر کودکان زیر ۵ سال که به همراه والدینشان به پارک‌‌‌ها و مکان‌‌‌های عمومی می‌‌‌روند به‌‌‌شدت افزایش یافته است. مقصر اصلی این افزایش چشمگیر چیزی نبود مگر توجه بیش از حد والدین به تلفن‌‌‌های همراهشان. این تحقیق و تحقیق‌‌‌های پرشمار دیگری نیز که در زمینه تأثیر تکنولوژی‌‌‌های دیجیتال بر مهارت‌‌‌ها و وظایف والدگری انجام شده همگی حکایت از این واقعیت تلخ و غم‌‌‌انگیز دارند که با رواج هرچه بیشتر تکنولوژی‌‌‌های دیجیتال در میان افراد، از میزان تمرکز و توجه آنها بر فرزندانشان کاسته شده و همین مساله موجب شده خودکنترلی و ایمنی در خانواده‌‌‌ها و جوامع به‌‌‌شدت سقوط کند.

دوستان حواس‌‌‌پرت

از بین ‌‌‌رفتن تمرکز و توجه افراد به‌‌‌خاطر وابستگی بیش از حدشان به تکنولوژی‌‌‌های دیجیتال و در رأس همه آنها تلفن‌‌‌های همراه فقط به رانندگان و والدین محدود نمی‌شود بلکه بر روابط اجتماعی افراد با دوستان و آشنایانشان نیز تأثیر منفی گذاشته است، به‌‌‌طوری‌‌‌ که می‌‌‌بینیم بسیاری از محفل‌‌‌ها و دورهمی‌‌‌های دوستانه در سراسر جهان به‌‌‌خاطر نقش‌‌‌آفرینی بیش از حد رسانه‌‌‌های اجتماعی یا فروپاشیده یا اینکه تا حد زیادی کمرنگ شده است. تحقیقی که در خصوص میزان تأثیرگذاری تلفن‌‌‌های همراه بر روابط دوستانه و دورهمی‌‌‌های دوستانه انجام شده نشان داده که تلفن‌‌‌های همراه و رسانه‌‌‌های اجتماعی تاثیر بسزایی بر کاهش تمایل افراد به شرکت در دورهمی‌‌‌های دوستانه و ملاقات دوستانشان به‌‌‌صورت حضوری داشته است. همه‌‌‌گیری کرونا نیز به این مساله دامن زد و موجب دورتر شدن دوستان از هم شد.

علاوه بر این مشخص شد که در طول مدت زمان برگزاری دورهمی‌‌‌های دوستانه هم نقش‌‌‌آفرینی پررنگ تلفن‌‌‌های همراه و رسانه‌‌‌های اجتماعی آنقدر زیاد بوده که باعث شده اغلب افراد به جای صحبت و گفت‌‌‌وگو با دوستانشان و توجه کردن به صحبت‌‌‌های دیگران به تلفن‌‌‌های همراه خود و محتویات آن توجه کنند. همین حواس‌پرتی و کم توجهی دوستان نسبت به هم باعث شده به تدریج از میزان ارتباطات و صمیمیت بین آنها کاسته شود. شاید به همین خاطر هم هست که گاهی اوقات دورهمی‌‌‌های دوستانه‌‌‌ای برگزار می‌شود که در آنها از افراد خواسته می‌شود به‌‌‌محض ورود به محل برگزاری مهمانی و دورهمی، تلفن همراهشان را به حالت بدون صدا قرار داده و در محلی دور از دسترس خود قرار دهند و پس از آن به دیدار دوستانشان بروند.