بالاگرفتن تنش تجاری چین و آمریکا
بر اساس گزارشی از فایننشالتایمز، محدودیتهای صادراتی گرافیت که مادهکلیدی در ساخت باتریهای خودروهای برقی بهشمار میرود، در پی آن رخداد که دولت آمریکا در اوایل این هفته فروش تراشههای هوشمصنوعی پیشرفتهتر به چین را متوقف کرد. سهام انویدیا، ارزشمندترین شرکت تولیدکننده تراشه در جهان در معاملات اولیه در نیویورک پس از اعلام قوانین بهروز شده حدود ۶درصد کاهش یافتهاست.
کنترلهای واشنگتن ممکن است سبب شود غولهای فناوری چینی مانند علیبابا و بایدو که در خطمقدم جاهطلبیهای چین برای خودکفایی در صنعت نیمههادیها قرار دارند، متکی بر تراشههای قدیمی ذخیرهشده باقیبمانند.
دو نفر از افراد آشنا به این مقوله به فایننشالتایمز گفتهاند، رگولاتورهای چینی احتمالا خرید ۶۹میلیارد دلاری تراشهساز آمریکایی برودکام را متوقف خواهند کرد، زیرا تحریمها شرایط را برای خریدهای فناوری از ایالاتمتحده تضعیف میکند. در سال۲۰۱۷، دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا، از اقدام شرکت طراحی نیمهرسانا برودکام برای خرید کوالکام به قیمت ۱۴۲میلیارد دلار جلوگیری کرد.
تشدید تنشهای تجاری در آستانه نشست بین جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا و اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و چارلز میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا صورتگرفت. تعرفهها موضوع اصلی گفتوگو میان رهبران سیاسی خواهد بود و اعمال عوارض تجاری بر چین بخشی از مذاکرات است.
ایالاتمتحده با «لغو دائمی تعرفهها بر واردات فولاد و آلومینیوم اتحادیه اروپا» موافقت کردهاست، مشروط بر اینکه بروکسل تعرفههای مشابهی را برای چین اعمال کند، چراکه واشنگتن معتقد است این کشور بازار را با فلز ارزانقیمت پر کردهاست.
مذاکرات در این زمینه متوقفشدهاست، چراکه اتحادیه اروپا ابتدا باید تحقیقاتی را انجام دهد که ثابت کند چین به تولیدکنندگان خود یارانه میدهد.
پکن بهتازگی برای پاسخدادن به اعمال محدودیتها در فروش فناوری به شرکتهای چینی توسط ایالاتمتحده، کنترلهایی بر صادراتگرافیت خود اعمال کردهاست. وزارت بازرگانی و ادارهکل گمرک چین که بر زنجیره تامین این مادهمعدنی تسلط دارد، روز جمعه اعلام کردند که صادرات سه گرید گرافیت از کشور نیازمند مجوزهای صادراتی ویژه است. کنترلهای صادراتی جدید که به گفته وزارت بازرگانی چین، برای حفاظت بهتر از امنیت و منافع ملی پکن است احتمالا تنشهای ژئوپلیتیکی بین پکن و واشنگتن را بر سر زنجیرههای تامین فناوری تشدید خواهد کرد.
گرافیت مورداستفاده در باتریها را میتوان از مواد معدنی استخراجشده، یا در فرآیند «مصنوعی» با استفاده از مواد اولیه نفتی تولید کرد.گرافیت به باتری کمک میکند سریعتر شارژ شود و طول عمر بیشتری داشتهباشد، اما تولید آن گران است.
چین بزرگترین فرآور گرافیت طبیعی است و به گفته شرکت مشاوره بنچمارک مینرال اینتلیجنس، تقریبا ۷۰درصد از گرافیت مصنوعی جهان در سالگذشته توسط این کشور تولید شدهاست. اعمال محدودیت توسط پکن چند روز پس از آن صورت میگیرد که دولت جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، کنترلها بر صادرات تراشههای هوشمصنوعی پیشرفته به چین را تشدید کرد. این اقدام آمریکا با انتقاد و واکنش مقامهای چینی همراه بود.
قیمت گرافیت از ابتدای سال۳۰درصد کاهش یافتهاست، اما به گفته توماس کاوانا، یکی از اعضای موسسه آرگوس این محدودیتها میتواند قیمتهای جهانی آن را افزایش دهد.
درحالی که مقامات چینی نسبت به اقدامات تلافیجویانهای که میتواند به شرکتهای چینی آسیب برساند، محتاط هستند، ولی پکن در ماههای اخیر به اعمال نفوذ بر طیف گستردهای از مواد و منابع پرداخته است.
در ماه ژوئیه پکن محدودیتهای مشابهی را در مورد گالیوم و ژرمانیوم، فلزات مورداستفاده در تعدادی از صنایع استراتژیک از جمله وسایل نقلیه برقی، ریزتراشهها و برخی از سیستمهای تسلیحات نظامی اعمال کرد. با اینحال، این محدودیتهای صادراتی هنوز بهطور قابلتوجهی عرضه را برای تولیدکنندگان غیرچینی مختل نکرده است زیرا آنها معمولا ذخایری دارند.
کنترلهای جدید همچنین شرکتها را ملزم به دریافت مجوزهای اضافی میکند که مساوی با ممنوعیت نیست، اما برای صنایع وابسته به محصولات چینی عدماطمینان ایجاد میکند و مستلزم ارائه اطلاعات تجاری محرمانه است.
گرافیت به دلیل هزینه نسبتا پایین، چگالی انرژی بالا و ساختار پایدار، رایجترین مادهمورداستفاده در آندهاست که بخش بار منفی باتریهای لیتیوم یونی است. به گفته راس گرگوری، یکی از اعضای شرکت مشاوره نیو الکتریک پارتنرز، هرگونه ممنوعیت واردات آند بسیار قابلتوجه خواهد بود، چراکه کل صنعت باتری خودروها به آندها وابسته است و تقریبا همه آنها از چین صادر میشوند. اینطور نیست که بقیه دنیا نتوانند به آن برسند، اما این امر یکشبه اتفاق نخواهد افتاد.