پروسه رفع تعهد ارزی صادرکنندگان
زمان ایفای تعهدات افزایش نیافته است
مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت ایران درباره اینکه مهلت تعیین‌شده برای صادرکنندگان سال۹۷ به معنای افزایش مهلت ایفای تعهدات ارزی آنها است، گفت: مهلت تعیین‌شده فقط مختص صادرکنندگانی است که بر اساس بند ۲بخش «الف» بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات سال‌های ۱۴۰۰-۱۳۹۷تمایل دارند پس از احراز وجود ارز حاصل از صادرات خود، نسبت به ایفای تعهدات ارزی خود اقدام کنند. وی افزود: بر اساس بند ۲بخش «الف» بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات سال‌های ۱۴۰۰-۱۳۹۷در صورت احراز وجود ارز حاصل از صادرات کالا، صادرکنندگان دارای پروانه صادراتی سال ۹۷ امکان رفع تعهد ارزی مربوطه به شکل فروش حواله ارزی در سامانه نیما، واردات در مقابل صادرات خود و شرکت‌های هم‌گروه یا بازپرداخت بدهی‌های ارزی در رابطه با شرکت‌های پتروشیمی و فروش اسکناس در سامانه سنا به شرط ارائه اظهارنامه ورود ارز خواهند داشت. قمری گفت: براساس بند قانونی فوق‌الذکر، صادرکنندگان سال ۹۷ برای احراز وجود ارز حاصل از صادرات موظف بوده‌اند درخواست کتبی خود همراه با مستندات مربوطه مندرج در تارنمای سازمان توسعه تجارت ایران را حداکثر تا تاریخ ۳۱تیرماه سال‌جاری به کمیته‌ای متشکل از نمایندگان وزارت اطلاعات، وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و نماینده بخش خصوصی (نماینده اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران) ارسال می‌کردند تا پس از تایید این کمیته، امکان رفع تعهد با رعایت شرایط و ضوابط فراهم شود. وی با اشاره به تعطیلی چند روز اخیر ادارات دولتی، تاکید کرد: با هدف مساعدت به صادرکنندگان سال ۹۷ فرصت داده شده تا نسبت به ارسال مدارک و مستندات مربوط به احراز ارز حاصل از صادرات اقدام کنند تا پس از بررسی راهکارهای چگونگی ایفای تعهدات ارزی ارائه شود. قمری از صادرکنندگان سال ۹۷ که قصد دارند نسبت به ایفای تعهدات ارزی خود اقدام کنند، درخواست کرد صرفا مدارک مربوط به وجود ارز حاصل از صادرات سال ۱۳۹۷ براساس پروانه‌های صادراتی خود را ارسال کنند تا امکان بررسی و اعلام نظر وجود داشته باشد.
مشمولان جدید مالیاتی
گروهی از صادرکنندگان سال ۹۷ که در بازه زمانی اول دی ۹۸ تا ۳۰ آبان ۹۹ نسبت به ایفای تعهدات ارزی خود اقدام کرده‌اند، تاکنون مشمول معافیت مالیاتی و استرداد مالیات ارزش‌افزوده نشده‌اند. دبیر کمیته ارزی سازمان توسعه درباره وضعیت این گروه گفت: براساس پیشنهاد سازمان امور مالیاتی به‌عنوان یکی از اعضای کمیته اقدام ارزی، کمیته فوق نسبت به تصویب این مهم اقدام کرده که این مصوبه، پس از تایید کمیته ماده «۲» چهاردهمین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی اجرایی خواهد شد.
مهلت رفع تعهدات ریالی صادرکنندگان
قمری درباره وضعیت صادرکنندگانی که باید تعهدات ریالی خود را ایفا می‌کردند، گفت: صادرکنندگانی که نسبت به فروش ریالی به عراق و افغانستان در بازه زمانی ۲۲فروردین ۹۷ تا ۱۶مرداد سال ۱۳۹۷اقدام کرده بودند، تا پایان خرداد فرصت داشتند با مراجعه به سامانه جامع تجارت نسبت به ثبت کوتاژهای صادراتی خود اقدام کنند تا پس از بررسی درباره رفع تعهدات ارزی این گروه از صادرکنندگان تصمیم‌گیری شود. بنابراین به محض انجام بررسی لازم صادرکنندگان سال ۹۷ قادر خواهند بود ایفای تعهدات صادراتی ناشی از فروش ریالی خود در بازه زمانی فوق‌الذکر را در سامانه جامع تجارت مشاهده کنند. همچنین صادرکنندگانی که نسبت به فروش ریالی به سایر کشورها در فاصله زمانی ۲۲فروردین ۹۷ تا ۱۶مرداد ۹۷ اقدام کرده‌اند تا پایان تیر فرصت داشتند همزمان با ثبت اطلاعات خود در سامانه جامع تجارت، مدارک و مستندات مربوط به فروش ریالی را به دبیرخانه کمیته اقدام ارزی ارسال کنند که با توجه به تعطیلات، صرفا مهلت ارائه مدارک و مستندات مربوط به فروش ریالی به سایر کشورها در بازه زمانی فوق‌الذکر تا ۱۵مرداد تمدید شده است.
مهلت یکساله واردکنندگان دارو
مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت ایران به افزایش مهلت ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان فرش دستباف و داروهای نهایی به یک سال و صنایع‌دستی به ۶ماه اشاره کرد و گفت: سایر گروه‌های کالایی از طریق اتحادیه‌ها و تشکل‌های صادراتی می‌توانند درخواست‌های خود را به‌انضمام دلایل توجیهی درخواست مهلت به دبیرخانه کمیته اقدام ارزی ارسال کنند. قمری افزایش کد تعرفه‌های واجد اولویت واردات با استفاده از ارز حاصل از صادرات از هزار کد تعرفه به بیش از سه‌هزارکد تعرفه را مثبت خواند و اظهار امیدواری کرد صادرکنندگان واجد تعهد ارزی صادراتی سال ۹۸ با استفاده از فرصت فراهم‌شده تا پایان مرداد سال جاری نسبت به ایفای تعهدات ارزی خود اقدام کنند.
۳۰۰ پرونده ارزی در کمیته
تاکنون از سوی کمیته اقدام ارزی ۱۰جلسه احراز ارز حاصل از صادرات با حضور صادرکنندگان برگزار شده است که به گفته قمری به‌واسطه این جلسات بیش از ۱۰۰پرونده مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار گرفته است، ولی هنوز بیش از ۲۰۰پرونده و درخواست در دبیرخانه کمیته اقدام ارزی موجود است که باید بررسی شود.
آموزش ۶۰۰ صادرکننده
دبیر کمیته اقدام ارزی حضور صادرکنندگان در جلسات کمیته و ارائه مستندات و مدارک را از دیگر راهکارهای ارائه‌شده در جهت تسریع ایفای تعهدات ارزی دانست و افزود: تاکنون بیش از ۷۰۰مجموعه صادراتی با حضور در سازمان توسعه تجارت ایران و سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها نسبت به بیان مشکلات و تنگناهای خود در حوزه ایفای تعهدات ارزی اقدام و راهکارهای کارشناسی و اجرایی دریافت کرده‌اند که نتیجه آن افزایش ایفای تعهدات ارزی در جهت تامین مواد اولیه، تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز تولید بوده است.
وی اعلام کرد: تاکنون ۲۰دوره آموزشی برای بیش از ۶۰۰نفر از صادرکنندگان سراسر کشور با همکاری سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها و اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شهرستان‌ها برگزار شده که در این دوره‌ها ضمن تبیین قوانین و مقررات موجود، مشکلات موردی صادرکنندگان مورد بررسی قرار گرفته و راه‌حل‌های لازم ارائه شده است. بر این اساس تاکنون نسبت به برگزاری دوره‌های آموزشی برای بیش از نیمی از صادرکنندگان استان‌های کشور اقدام شده و این امیدواری وجود دارد که تا پایان مرداد امکان حضور همه صادرکنندگان کشور در این دوره‌ها وجود داشته باشد.
چالش رویکرد تک‌بعدی
در بخشی از این گفت‌وگو، مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی تاکید کرد: در حوزه ایفای تعهدات ارزی صادراتی، باید به سه متغیر اطلاع‌رسانی، آموزش و آمار و اطلاعات نگاه ویژه‌ای داشت. بی‌توجهی به این سه مقوله یا نگرش تک‌بعدی به آنها مسیر رو به رشد را با چالش روبرو می‌سازد.
وی با اشاره به اهمیت آمار و اطلاعات در جریان تحلیل وضعیت موجود، گفت: ارزیابی قوانین و دستورالعمل‌های اجرایی و بازخورد آنها در نهایت نقشه راه برنامه‌ریزی آینده بوده و در صورت عدم اتقان داده‌ها و آمار امکان انجام فعالیت‌های کارشناسی جهت بهبود امور وجود نخواهد داشت. بنابراین لازم است با تجمیع سامانه‌ها، ضمن ایجاد شفافیت در آمار و اطلاعات امکان ارزیابی وضعیت موجود فراهم شود.
قمری درباره روند دریافت اطلاعات پایه‌ای برای بررسی رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان توضیح داد: در حوزه ایفای تعهدات ارزی به اطلاعات مربوط به صادرات صادرکنندگان به صورت ماهانه و سالانه و براساس پروانه‌های صادراتی، آمار مربوط به ایفای تعهدات ارزی براساس کوتاژهای صادراتی به صورت سالانه و به تفکیک صادرکنندگان نیاز داریم. در ضمن ما به آمار صادرات و ایفای تعهدات ارزی براساس گروه‌های کالایی و خدماتی به تفکیک سالانه، آمار و اطلاعات مربوط به ایفای تعهدات ارزی هر یک از صادرکنندگان به تفکیک روش‌های بازگشت ارز و همچنین آمار تامین ارز واردات از محل صادرات نیز نیاز داریم که این آمار از مراجع مختلف اخذ شده و بعضا تجمیع آنها با تقدم و تاخر زمانی روبه‌رو است؛ در نتیجه اطلاعات مربوط به ایفای تعهدات ارزی به‌صورت تجمعی (مجموع سال‌های ۱۳۹۷تا ۱۴۰۰) در دسترس بوده و عدم تفکیک موارد، مشکلاتی در حوزه ایفای تعهدات ارزی و استفاده از ابزارهای تشویقی فراهم کرده است.
وی افزود: به‌عنوان مثال در حالی که تمامی صادرکنندگان سال ۹۸ تا پایان مردادماه فرصت دارند نسبت به ایفای تعهدات ارزی خود اقدام کنند. در حال حاضر امکان گزارش‌گیری به تفکیک میزان ایفای تعهدات ارزی هر صادرکننده از محل صادرات سال ۹۸ فراهم نیست. البته اقدامات انجام‌شده از سوی دستگاه‌های متولی آمار و اطلاعات قابل تقدیر بوده، ولی لازم است با تعامل بیشتر و با هدف مرتفع‌کردن مشکلات در این مسیر گام برداریم. از سوی دیگر، لازم است اطلاعات مربوط به ایفای تعهدات ارزی گروه‌های مختلف کالایی به‌ویژه گروه‌هایی که سهم بزرگی در صادرات کشور دارند، استخراج شده تا در صورت وجود مشکل در ایفای تعهدات ارزی و با استفاده از ابزارهایی از جمله افزایش مهلت ایفای تعهدات ارزی یا بسته‌های تشویقی، دغدغه‌های این گروه از صادرکنندگان را کاهش داد. قمری درباره فعالیت کمیته ارزی گفت: تشکیل کمیته ارزی با هدف مساعدت به صادرکنندگان بوده و با توجه به اینکه در سال ۹۷ به‌عنوان نخستین سال اجرای مقررات ارزی در حوزه صادرات، بسیاری از صادرکنندگان به علل مختلف، امکان رفع تعهدات ارزی خود را نداشته‌اند یا بر اساس روندهای قبلی نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود اقدام کنند تلاش شده تا با تشکیل این کمیته و با همکاری اعضای کمیته، بخش اعظم مشکلات صادرکنندگان ۹۷مرتفع شود.
