در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح شد
جایگاه ارزهای دیجیتال در آینده ایران
به گفته مدیر پشتیبانی اکسچنج سیتکس، وجود ارزهای دیجیتال به عنوان یک ابزار مالی امری مطلوب بوده چرا که هدف آن برطرف کردن محدودیت‌های بانکی و تمرکززدایی از سلطه دولت‌های تمامیت خواه بر تراکنش‌ها و فرآیندهای مالی است.
خشایار قوام‌فر در ادامه افزود: طبق چارچوبی که در اذهان عمومی شکل گرفته است پول باید دارای پشتوانه باشد و سیستم متمرکزی مانند بانک مرکزی یا یک دولت مرکزی پشتوانه آن را گارانتی کند تا اعتبار آن بالا برود، اما امروزه تکنولوژی بلاک‌چین و به تبع آن ارزهای دیجیتال عملکردی بر اساس عرضه و تقاضا داشته و قابلیت تمرکززدایی از پول و از بین بردن محدودیت‌های آن را دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه آینده این تکنولوژی نوین، به سراغ خشایار قوام فر مدیر پشتیبانی اکسچنج سیتکس رفتیم.
از آنجایی که پذیرش تکنولوژی‌های جدید، ابتدا نیازمند پذیرش تغییر است. چگونه می‌توان مردم را آماده پذیرش ارزهای دیجیتال کرد؟
تغییر علوم پذیرفته شده و همسو شدن با این تغییر‌ها یکی از چالش‌های مهم بشر بوده و با بالا رفتن سرعت پیشرفت تکنولوژی همسو شدن با شرایط نوین سخت‌تر و در عین حال مهم‌تر شده است. ما روزانه شاهد وقوع اتفاقات جدید بسیاری در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصاد هستیم، روندها، فرآیندها، اپلیکیشن‌ها، نرم‌افزارها و سخت‌افزارها در حال تغییر و به‌روز شدن هستند و وفق‌پذیری و همسو شدن با این تغییرات از جمله مهم ترین مسائل جهان امروز است، چرا که در آینده تغییر در زندگی بشر به علت سرعت بالای رشد علم و تکنولوژی بسیار محتمل است. حال به عقیده کارشناسان رمزارز وجود ارزهای دیجیتال به عنوان یک ابزار مالی امری مطلوب بوده چرا که هدف آن برطرف کردن محدودیت‌های بانکی و تمرکززدایی از سلطه دولت‌های تمامیت خواه بر تراکنش‌ها و فرآیندهای مالی است.
توماس کوهن اقتصاددان معتقد است پارادایم یک علم تا مدت‌های مدید تغییر نمی‌کند و دانشمندان در چارچوب مفهومی‌آن در کنکاش هستند، اما ارائه علوم و فناوری‌های مطلوب‌تر و کاربردی‌تر باعث دگرگونی و وقوع دوره‌ای جدید از علم می‌شود. تاثیرگذارترین وقایع قرن ۲۰و ۲۱ که باعث ایجاد تحول در زندگی انسان‌ها شد خلق روندها و فرآیندهای پژوهشی علمی‌با دستاورد محصولات و ابزار متنوع و کاربردی بوده است. برای مثال در رابطه با فناوری‌های مربوط به خودرو می‌توان گفت امروزه تلاش دانشمندان در راستای ارائه تکنولوژی مطلوب‌تر در ماشین‌های جدید نیست بلکه محل بحث، خدمات حمل‌ونقل از جمله تاکسی‌های آنلاین و اتومبیل‌های بدون راننده است. پول نیز از قاعده تغییر مستثنی نیست. طبق چارچوبی که در اذهان عمومی شکل گرفته است پول باید دارای پشتوانه باشد و سیستم متمرکزی مانند بانک مرکزی یا یک دولت مرکزی پشتوانه آن را گارانتی کند تا اعتبار آن بالا برود، اما امروزه تکنولوژی بلاک‌چین و به تبع آن ارزهای دیجیتال عملکردی بر اساس عرضه و تقاضا داشته و قابلیت تمرکززدایی از پول و از بین بردن محدودیت‌های آن را دارند. به عقیده بنده تکنولوژی بلاک‌چین، که برخی آن را انقلاب بعدی عصر دیجیتال می‌نامند، با ارائه ارزهای دیجیتال، تغییر گفتمان صنعت مالی دنیا به ویژه پول را رقم زده و به‌زعم برخی کارشناسان فاز بعدی پول دنیا خواهد بود.
گسترش و همه‌گیری ارزهای دیجیتال بخش جدانشدنی از مفهوم بلاک‌چین است. از نظر شما ارزهای دیجیتال تا چه حد می‌توانند فراگیر شوند؟
مشارکت در تولید محصول بلاک‌چین، مالکیت به این دستاورد و دسترسی یکسان کاربران که در راستای هدفی مشترک است می‌تواند دلیلی بر همه‌گیری و ایجاد جایگاه در جوامع برای بلاک‌چین باشد. در واقع این همه‌گیری نوعی سوسیالیسم جدید است که در دنیای دیجیتال و اینترنت معنی قابل توجهی دارد. سوسیالیسم، توزیع برابر ثروت برای همه مردم تحت نظارت دولت مرکزی بوده و ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مبتنی بر برابری برای همه اقشار جامعه را نیز در برمی‌گیرد.
سوسیالیسم دیجیتالی جدید که بازار آزاد نیست و اقتدار مرکزی سوسیالیسم سنتی را هم ندارد می‌گوید: از هر کسی به اندازه توانش، به هر کسی بیش از آن چیزی که نیاز دارد!
ویکی پدیا دایره‌المعارفی است که نویسنده واحدی ندارد و همه مردم در تکمیل آن مشارکت داشته و در ساخت، بهبود و فراگیر شدن آن نقشی بر عهده دارند. همچنین تمام کاربران اینترنت می‌توانند به صورت مجانی و با دسترسی یکسان از مزیت‌ها و امکانات آن بهره‌مند شوند. ویکی‌پدیا ساختاری قابل تشبیه به بلاک‌چین دارد. ارزهای دیجیتال خدماتی ارائه می‌دهند که در ابعاد مختلف خرد و کلان مدت‌هاست نیاز به آن محسوس است. خدماتی مانند رفع محدودیت‌های مالی و بانکی بین‌المللی که کشور ما هم سال‌هاست به خاطر این محدودیت‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو بوده است.
حوزه فعالیت سیتکس چیست؟
شرکت سیتکس از سال ۱۳۸۰ در حوزه IT و ۸ سال اخیر در حوزه رمزارزها و بلاک‌چین مشغول فعالیت است. بخشی از خدمات در این شرکت طراحی، توسعه، مشاوره و آموزش راهکارهای مبتنی بر بلاک‌چین و ماینینگ و همچنین تحلیل و آموزش در زمینه ارزهای دیجیتال است.
زمستان ۹۸، مجموعه دانش‌بنیان سیتکس با در نظر گرفتن نیاز روز جامعه و تکیه بر دانش و تجربه خود در زمینه بلاک‌چین، تصمیم به راه‌اندازی صرافی آنلاین ارز دیجیتال خود گرفت. این مجموعه پس از برنامه‌ریزی دقیق و کار شبانه‌روزی، سرانجام در آبان سال ۹۹ موفق به رونمایی صرافی خود با نام «اکسچنج سیتکس» شد.
طبق مطالعات میدانی انجام شده و با نظرسنجی از بیش از پنج هزار و ۶۰۰ نفر توسط یک موسسه، نفوذ رمزارزها و رمزدارایی‌ها در جامعه ایران بسیار بالا تخمین زده می‌شود و ۶۵ درصد مردم معتقد هستند آینده متعلق به رمزارزها است. نقش ارزهای دیجیتال در زندگی امروز مردم ایران چیست؟
در حال حاضر تنها ۱۱درصد از نمونه آماری مورد مطالعه این موسسه نام رمزارز و انواع آن را نشنیده‌اند. همچنین تخمین زده می‌شود که حدود ۱۷درصد از مردم جامعه رمزارز داشته باشند، که این امر همزمان با مشاهداتی همچون خرید چند نفر با یک حساب کاربری که ممکن است از اعضای خانواده، دوستان یا حتی محل کار افراد باشد، قابل تصور است. حدود ۵۵درصد از پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه مذکور طی ۶ ماه منتهی به بهار ۱۴۰۰ به خرید رمزارزها روی آورده‌اند. همچنین رشد تعداد کاربران پلت‌فرم‌های داخلی (رشد حداقل ۱۳ برابری تنها در سال ۹۹) خبر از رشد روزافزون استقبال از سرمایه‌گذاری و خرید و فروش رمزارزها (رشد حداقل ۴۵ برابری تنها در سال ۹۹) دارد.
نکته‌ای که در این گزارش به آن نیز اشاره شده است اینکه نبود بسترهایی برای شکل دادن و پیشرفت اکوسیستم رمزارزها، می‌تواند باعث خروج سرمایه‌ها به سمت بسترهای خارجی شود.
همچنین در حال حاضر، انگیزه اصلی مردم از خرید رمزارزها سرمایه‌گذاری و مدیریت کاهش ارزش ریال است. در حقیقت استفاده از ارزهای دیجیتال به عنوانcrypto asset یا همان رمزدارایی به جای cryptocurrencies یا همان رمزارزها بیشتر مورد استقبال عموم است و مردم رمزارزها را بیشتر به عنوان نوعی دارایی دیجیتالی که می‌تواند جایگزین بسیار بهتری برای دارایی‌های سنتی مثل طلا و... باشد، مورد استفاده قرار می‌دهند.
نقش ارزهای دیجیتال در زندگی آینده مردم ایران چیست؟
دلایل مهمی وجود دارد که باعث مقبولیت روزافزون رمزارزها بین مردم ایران و جهان خواهد شد و می‌توان آینده روشنی را برای این اکوسیستم متصور بود. از جمله این دلایل راحتی استفاده از رمزارزها به عنوان ابزار پرداخت (پول) است. این موضوع ظرفیت تبدیل به یکی از ابزارهای استراتژیک برای استفاده دولت و کشور‌ها برای گسترش روابط بین‌المللی را دارا است. رمزارزها به راحتی می‌توانند سلطه دلار بر اقتصاد دنیا را از بین ببرند همان‌طور که طبق آمارها در حال حاضر روند سلطه دلار به بازار نزولی شده است. در نتیجه استفاده از رمزارزها به عنوان ابزار پرداخت می‌تواند کمک قابل توجهی به اقتصاد بین‌المللی ایران بکند. همچنین می‌توان رمزارزها را به عنوان دارایی برای سرمایه‌گذاری تلقی کرد. اگر بازگشت سرمایه و میزان سود رمزارزها را با دارایی‌های سنتی مثل طلا و حتی بازارهای سهام مثل فارکس مقایسه کنیم به راحتی متوجه تفاوت زیاد این دو بازار و سود چند برابری رمزارزها خواهیم شد. البته باید این موضوع را در نظر داشت که نوسانات بالای رمزارزها یکی از مسائلی است که می‌تواند طی مدت زمان بسیار کوتاهی برای کسانی که تجربه حضور در این بازار را ندارند، گران تمام شود و ضرر سنگینی را متوجه سرمایه‌گذاران تازه‌کار کند.
و نهایتا، عزیمت به دنیای دیجیتال اجتناب‌ناپذیر است. همان‌طور که حضور پدیده‌ای مانند اینترنت طی چند سال در سرتاسر جهان همه‌گیر شد، دنیای رمزارزها و بلاک‌چین نیز به عنوان راه‌حلی برای رفع محدودیت‌های مالی در آینده بخشی از بلوغ دانش جهان خواهد بود. البته ممکن است در ابتدای راه مثل هر پدیده نوظهور دیگری همه‌گیری رمزارزها با موانعی روبه‌رو باشد که تجربه ثابت کرده است که این نیز مرحله گذار است که از آن گذر خواهیم کرد. به عنوان مصداق می‌توان از مقاله روزنامه تایمز یاد کرد که در سال ۱۹۹۴ زمانی که اینترنت جایی بود مبتنی بر متن و کد، این روزنامه در مقاله خود نوشت که: اینترنت هیچ‌گاه فراگیر نخواهد شد چرا که برای تجارت طراحی نشده و کار با آن برای آدم‌های تازه‌کار و معمولی جامعه دشوار است، اما دیدیم که با آمدن مرورگرها و تغییر چهره اینترنت چگونه در عرض چند سال اینترنت به جای‌جای این کره خاکی نفوذ کرد و امروز زندگی بدون اینترنت تقریبا غیرممکن است.
