مرکز آمار ایران دو گزارش شاخص بهای صادراتی مربوط به سال گذشته را منتشر کرد. یک گزارش مربوط به شاخص قیمت کالاهای صادراتی در سال ۱۳۹۷ و شاخص دیگر نیز مربوط به شاخص قیمت کالاهای صادراتی در زمستان سال ۱۳۹۷ است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در نظام آمارهای قیمت، کالاهای صادراتی برای مقاصد متعددی به‌کار گرفته می‌شوند. شاخص قیمت کالاهای صادراتی، ‌روند تغییرات قیمت محصولات عرضه شده از داخل به خارج از کشور را طی دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد. با توجه به اینکه قیمت کالاهای صادراتی یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر میزان مبادلات خارجی کشورها و نیز یکی از عوامل تعیین‌کننده رابطه مبادله است، تغییرات آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. در گزارش شاخص بهای صادراتی تاکید شده که در طرح شاخص قیمت کالاهای صادراتی از کلیه کدهای تعرفه صادراتی کشور در سال ١٣٩٠(سال پایه) استفاده می‌شود. روش جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از آمارهای ثبتی گمرک جمهوری اسلامی ایران (ارزش به‌صورت ریالی و دلاری، کشور مبدا و مقصد، نحوه حمل‌و‌نقل و نرخ ارز) صورت گرفته است. طبقه‌بندی مورد استفاده سیستم طبقه‌بندی نظام هماهنگ شده توصیف و کدگذاری (HS) است. نتایج حاصل از این طرح در سطح کل کشور و برای تمامی ٢٠ گروه‌ اصلی طبقه‌بندی HS قابل‌انتشار است. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که برای محاسبه شاخص سال ۱۳۹۷ از داده‌های مقدماتی گمرک اسلامی استفاده شده و نتایج به‌صورت مقدماتی است.

اثر ارز در افزایش قیمت شاخص

در ادامه مرکز آمار ایران دو نوع شاخص دلاری و ریالی را برای قیمت‌های صادراتی منتشر کرده است. شاخص قیمت کالاهای صادراتی (ریالی، ۱۰۰=۱۳۹۰) در سال ۱۳۹۷ معادل با ۲/ ۲۹۲ است که نسبت به سال قبل، به میزان ۱/ ۶۱ درصد افزایش یافته است. شاخص قیمت کالاهای صادراتی (دلاری، ۱۰۰=۱۳۹۰) در سال ۱۳۹۷ برابر با ۱۴/ ۱۳۲ بوده که نسبت به سال قبل، ۶/ ۱۹ درصد افزایش یافته است. شاخص قیمت کالاهای صادراتی به‌صورت ریالی، تحت‌تاثیر نوسان قیمت ارز نیز است، به همین دلیل رشد شاخص ریالی تقریبا سه‌برابر رشد شاخص دلاری است. اما شاخص بهای صادراتی به شکل دلاری، اثر افزایش ارز را در خود منعکس نمی‌کند. در این خصوص می‌توان عنوان کرد که ارزش دلاری کالاهای صادراتی رشد قابل‌توجهی را در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶ تجربه کرده است. از سوی دیگر، افزایش قیمت دلار نیز باعث شده که رشد ریالی شاخص بهای صادراتی در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال قبل از آن به بیش از ۶۰ درصد برسد. می‌توان عنوان کرد که ۴۰ واحد درصد از افزایش شاخص بهای صادراتی به شکل ریالی به دلیل افزایش قیمت دلار در سال ۱۳۹۷ بوده است.

شاخص قیمت صادراتی در زمستان

مرکز آمار ایران، علاوه‌بر گزارش شاخص بهای صادراتی در کل سال ۱۳۹۷، آمارهای زمستان را نیز بر اساس شاخص کالای صادراتی ریالی و دلاری منتشر کرد. بر این اساس شاخص قیمت کالاهای صادراتی در فصل زمستان ۱۳۹۷ معادل با ۶/ ۳۸۸ بوده است که نسبت به پاییز سال ۱۳۹۷ رشدی معادل ۲۴ درصد داشته است. تغییرات فصلی شاخص قیمت کالاهای صادراتی نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) به میزان ۱۰۳ درصد بوده است. همچنین تغییر مجموع چهار فصل منتهی به فصل زمستان سال ۱۳۹۷ نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن (تورم متوسط) برابر با ۱/ ۶۱ درصد بوده است. علاوه‌بر این آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که شاخص قیمت کالاهای صادراتی بر حسب ارزش دلاری در فصل زمستان ۱۳۹۷ به میزان ۱/ ۱۴۰ است که نسبت به فصل پاییز سال ۱۳۹۷ به میزان ۷/ ۰ درصد افزایش داشته است. تغییرات فصلی شاخص قیمت کالاهای صادراتی بر حسب دلار نسبت به فصل مشابه سال قبل نیز به میزان ۹/ ۲۳ درصد و تغییر مجموع چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل برابر با ۶/ ۱۹ درصد بوده است.

وضعیت گروه‌های اصلی

کالاهای شاخص بهای صادراتی در ۲۱ گروه اصلی تقسیم‌بندی شده‌اند. هر کدام از این گروه‌ها با توجه به وزن صادرات، دارای یک ضریب اهمیت هستند و این ضریب نشان می‌دهد که این گروه‌ها با چه ضریبی شاخص بهای کل را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که محصولات معدنی با وزن ۷۴/ ۳۰ درصدی یکی از مهم‌ترین گروه‌های شاخص بهای صادراتی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که رقم این شاخص در سال ۱۳۹۷ به شکل ریالی به سطح ۱۸۳ رسیده است. بر این اساس، قیمت محصولات معدنی صادراتی در سال ۱۳۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۶۲ درصد رشد داشته است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاخص بهای صادراتی به قیمت دلاری به رقم ۵/ ۱۰۶ واحد رسیده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن به میزان ۶/ ۲۳ درصد افزایش قیمت را ثبت کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که افزایش تورم محصولات معدنی، همگام با شاخص کل صادراتی بوده است.

محصولات صنایع شیمیایی از نظر وزنی با حدود ۲۰ درصد در جایگاه دوم مهم‌ترین گروه‌ها قرار دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاخص ریالی این گروه در سال ۱۳۹۷ معادل ۲۶۰ واحد بوده است. تورم این گروه نسبت به سال ۱۳۹۶ به میزان ۷۸ درصد افزایش یافته است. همچنین شاخص دلاری گروه صنایع شیمیایی معادل با ۱۴۰ واحد بوده است. تورم نقطه به نقطه این گروه در سال ۱۳۹۷ به میزان ۴/ ۲۴ درصد ثبت شده است. در نتیجه می‌توان گفت که افزایش قیمت دلار در گروه محصولات شیمیایی اثر قابل‌توجهی داشته است.

مواد پلاستیکی و محصولات نباتی دیگر گروه‌هایی هستند که دارای ضریب اهمیت ۱۰ درصدی در شاخص صادراتی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ریالی گروه محصولات نباتی در سال ۱۳۹۷ معادل ۴/ ۵۵ درصد و تورم دلاری محصولات نباتی در این زمان ۳/ ۲۰ درصد بوده است. همچنین بر اساس گزارش مرکز آمار ایران تورم ریالی، مواد پلاستیکی معادل ۹/ ۲۷ درصد بوده و تورم دلاری این محصولات در سال ۱۳۹۷ معادل ۷/ ۱۲ درصد عنوان شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در گروه فلزات معمولی که دارای ضریب اهمیت ۵/ ۹ درصدی بوده، تورم نقطه به نقطه ریالی معادل ۸۰ درصد گزارش شده، این در حالی است که تورم ریالی معادل ۱۲ درصد بوده است.

 

06-01