رئیس سازمان برنامه و بودجه در مراسم معارفه چه گفت؟
امروز(شنبه) مراسم معارفه میرکاظمی -معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه که جایگزین محمدباقر نوبخت شده است با حضور مخبر -معاون اول رئیس جمهور- و معاونان و مدیران ارشد سازمان برنامه و بودجه برگزار شد.
در این مراسم میرکاظمی با اشاره به گذشته گفت: اگر برگردیم به بعد از پیروزی انقلاب شرایطی داشتیم که گاهی جنگ یا صلح یا در وضعیت تحریم‌ها ضعیف بوده و گاهی تشدید تحریم قیمت نفت گاهی بالا و گاهی پایین بوده است، سلیقه‌های مختلف سیاسی حاکم بوده، چه کارگزار، چه اصولگرا و چه اصلاح طلب، ولی آنچه که به عنوان شاخص‌های کلان اقتصادی مطرح می‌شود، بیشتر اوقات مطلوب نبوده است و شاید بتوان گفت مطلوب نبوده است. وقتی صحبت از رشد اقتصادی شده، ۸ درصد را درنظر می‌گرفتند و ۵/۳ درصد آن را از محل بهره وری درنظر گرفته می‌شد که عملا تحقق پیدا نکرده است.
وی افزود: همه طی این سال‌ها دنبال تورم یک رقمی بودند ولی متأسفانه بسیاری از مواقع دچار تورم دو رقمی در کشور بودیم. نرخ بیکاری یک رقمی در برنامه قرار می‌دادند ولی محقق نمی‌شد و عمدتا ما دو رقمی بودیم. این نشان می‌دهد که مشکلی وجود دارد ولی نباید این را گره بزنیم به تحریم. بله تحریم تأثیر دارد و کسی رد نمی‌کند. ولی شرایطی بوده که تحریم جدی نبوده ولی ما همین مشکلات را داشتیم. جاهایی بوده نفت هم فروختیم ولی نابسامانی در شاخص‌های کلان در کشور را هم داشته‌ایم. باید آدرس‌های درست اقتصادی بدهیم تا بتوانیم مشکل را ریشهیابی و شناسایی کنیم و برایش راه حل اساسی پیدا کنیم.
میرکاظمی با بیان اینکه فارغ از همه تجربه‌هایی که در کشور وجود دارد، اگر شاخص‌های بهره‌وری در ۴۰ سال گذشته را بررسی کنیم یا ثابت بوده و یا منفی، چرا باید این طور باشد. حجم بالای سرمایه گذاری در کشورانجام شده، اما تولید موثری نداشته‌ایم. چرا امروز باید ۹۰ درصدواحدهای صنعتی در شهرک‌های صنعتی ما تعطیل باشند. به شما قول می‌دهم که خیلی از این واحدها اگر تحریم هم نبود، تعطیل بودند. در بعضی از جاها ۱۰ واحد نیاز به کالا داشتیم، ۱۰۰ واحد ظرفیت تولید ایجاد شده است، چرا باید اینگونه منابع به هدر رود. آیا نیاز نیست در راهبردهای توسعه‌ای بازنگری کنیم که از هدر رفت منابع کشور جلوگیری شود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور گفت: در بهره‌وری سرمایه، کل و نیروی انسانی وضعیت خوبی نداشتیم. علیرغم خروجی‌های بالای در سطح دکتری و کارشناسی ارشد در رشته‌های مختلف و رشد علمی ۱۱ برابری ولی متأسفانه در شاخص بهره وری نیروی انسانی وضعیت خوبی نداشته‌ایم.
میرکاظمی ادامه داد: این نشان می‌دهد باید دقیق‌تر و ظریف‌ءتر مسایل کشور رصد شود. علیرغم این که سرمایه‌گذاری سنگین در زیرساخت‌ها شده، یعنی متوسط رشد اقتصادی کشورنامطلوب و تورم در ده سال گذشته عمدتا بالا بوده مانند چند سال گذشته، در طول ۴۰ سال گذشته به جز چند سال معدود که مردم آسایش داشتند بقیه مواقع افزایش هزینه و تورم دو رقمی داشته‌ایم.طی هشت سال گذشته متوسط خوراکی‌هایی که بانک مرکزی اعلام می‌کند حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درصد است ، ۷۰۰ درصد در مسکن و همین طور ۸۰۰ درصد در خودرو رشد داشته‌ایم. آیا این مسیری است که بتواند ادامه پیدا کند . به نظرم باید روی اینها فکر کنیم. ریل را بایستی تغییر داد.
معاون رئیس جمهور افزود: امروز که ما داریم دولت را تحویل می‌گیریم، وضعیت مطلوب نیست. شاید بگویم بودجه امسال هم کسری دارد و می‌خواهم به کسری‌های گذشته هم اشاره‌ای کنم و فکری برایش بکنیم.خرداد سال ۱۳۹۲، ۱۰۴ هزار میلیارد تومان بدهی به سیستم بانکی داشتیم و خرداد ۱۴۰۰ در سایت بانک مرکزی گزیده‌های آمار اقتصادی بخش پولی- بانکی ۶۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی به سیستم بانکی است که ۹۰ درصد آن مربوط به دولت است نه شرکت‌ها. در سازمان تأمین اجتماعی و صندوق‌ها را که بررسی کنیم طلب ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان از دولت دارند. وزارت نیرو بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارد که بخشی برای برق و بخش دیگر برای پیمانکاران و ... است. این وضعیتی است که داریم می‌رسیم به این نقطه که آیا می‌خواهیم این مسیر را ادامه دهیم؟.
میرکاظمی گفت: سال گذشته مبلغ ۵۶۰ هزار میلیارد تومان عملکرد مصارف کشور بوده که به یکباره امسال می‌شود ۱۲۷۷ هزار میلیارد تومان ، در شرایطی که تحریم هم شدیدتر شده است. این فرآیند نمی‌تواند ادامه پیدا کند، اگر سقف اول بودجه هم که در نظر گرفته شود مبلغ ۹۳۷ هزار میلیارد تومان هست آیا امکان تأمین پایدار برای آن وجود دارد؟
وی افزود: سال ۱۳۹۱ عملکرد هزینه جاری ۸۹ هزار بوده که امسال به ۹۰۰ هزار رسیده، آیا شرایط اقتصادی خوب بود؟اقتصاد مقاومتی را رعایت کردیم که این رشد ده برابر در برنامه قرار گرفته. من نمی‌خواهم نافی زحمات دوستان باشم، اما ادامه این مسیر به کجا می‌رسد؟
رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اینکه چهار سال بگذرد بدهی‌های این دولت هم از هزار و اندی میلیارد تومان که سر رسید آن رسیده است ۱۰۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان افزوده و به دولت بعد برسد، ادامه داد:باید بازنگری کنیم. من بودجه سال ۹۹ را بررسی کردم. ۵۰ درصد از درآمدهای مالیات عمومی و ۳۰ درصد دارایی‌های مالی است . امسال پرداخت‌هایی که تا الان شده اگر سقف اول را در نظر بگیریم(همان ۹۳۷ هزار میلیارد تومان) است. واقعیت این است که چرا ما باید به این نقطه برسیم. عملکرد درآمدی ما ۲۲۵ هزار میلیارد تومان بوده، در صورتی که مصارف ما ۲۸۰ هزار میلیارد تومان است. ۵۴ تا ۵۵ هزار از تنخواه استفاده شده است. هشتاد و اندی هزار میلیارد از فروش دارایی بوده و معادل تقریبا ۲۸۰ هزار میلیارد تومان که پرداخت کردیم معادل ۱۴۰ هزار میلیارد ریال آن معادل پنجاه درصد منابع ناپایدار بوده که باید تا پایان سال را خداوند به خیر بگذراند.
به گفته وی نقدینگی به استناد بانک مرکزی از خرداد ۹۲ که ۴۷۰ هزار میلیارد تومان بوده به ۳۷۰۰هزار میلیارد تومان تا پایان خرداد ۱۴۰۰رسیده است و اگر این روند ادامه پیدا کند، حجم نقدینگی به ۴۵۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. چه توقعی از مردم داریم که تحمل کنند.
میرکاظمی گفت: ایران کشور ثروتمندی است. انصافا منابعی که ما در اختیار داریم در بسیاری از کشورها ندارند. در منابع نفت و گاز رتبه اول را داریم، معادن، حوزه‌های کشاورزی که در منطقه استوایی قرار گرفته ایم، نیروی جوان و تحصلیکرده آماده کار داریم. چرا باید شرایط اینگونه باشد. در ضریب جینی وضع خوبی نداریم، فاصله طبقاتی طی هشت سال گذشته بیشتر شده است، به این معنی که فقیر فقیرتر و دارا، داراتر شده است. آیا می‌توان این روند را ادامه داد.
معاون رئیس جمهور افزود : من قصد این را ندارم اجر کسی را ضایع کنم. در همه دولت‌ها این مسایل بوده، باید سراغ ام‌المسائل رفت. مسئله اصلی کشور کجاست که ما علیرغم سرمایه‌گذاری‌هایی که شده چرا شاخص‌های کلان کشور بهبود پیدا نمی‌کند.آیا با این مشکل باید جلو برویم؟ تا کجا می‌توانیم ادامه دهیم؟ بحث‌های منطقی در سازمان برنامه که کارشناسان دلسوز دارد باید انجام شود. اگر بودجه به این ترتیب باشد یعنی این سازمان عریض و طویل و سایر عزیزانی که در استان‌ها فعالیت دارند می‌توانند با ۵۰ نفر این کار را انجام دهند. اما این نیروی عظیم که قاعدتا باید از فرهیختگان کشور باشند، باید ریل را عوض کرد. این ریل درستی نیست. ما نیاز به یک سازمان انقلابی، مدبر و در تراز انقلاب اسلامی داریم تا بتوانیم جلوی ناملایمات که می‌تواند در آینده رخ دهد را بگیریم.
به گفته وی در سال ۱۴۰۰ با رشد ۱۰ برابری در هزینه جاری نسبت به عملکرد۹۱ روبرو هستیم . ۱۰ برابر در طول ۸ سال، سال آینده چه کار باید انجام شود؟ تا کجا می‌توانیم ادامه دهیم . این بدهی‌هایی که پشت سر هم هست را باید چکار کرد؟ روسا می‌آیند و می‌روند. نمی‌خواهیم جایی را متوقف کنیم. باید یک انضباط ایجاد شود. برداشت‌های مکرر از صندوق توسعه ملی به چه معنا است. از وزیر اقتصاد در مجلس سوال کردم چرا از صندوق مکرر برداشت می‌کنید. اوراق، بدهی به بانک‌ها، آیا امسال امکان استفاده از تنخواه وجود دارد؟
میرکاظمی گفت :درخواستم از عزیزان این است که بپذیرند من به همه زحمات آنها و سایر عزیزان و مدیران در دیگر دستگاه‌ها آگاه هستم. مدیران ما در حال مستهلک شدن هستند، اگر کارها نظام و سیستم پیدا کند و دارای انضباط شود، این همه استهلاک در مدیران و کارشناسان به وجود نمی‌آید و وضعیت مناسب خواهد شد.از همه فرهیختگان در این سازمان و دستگاه‌ها درخواست می کنم که در این زمینه راه حلی را پیدا کنند که ما به جز اصلاح مسیر حرکت راه حل دیگری نداریم.
به گفته وی در حالی که در ۴۲ سال گذشته سرمایه گذاری‌های سنگینی در زیرساخت‌ها شده، چرا تورم و بیکاری بیداد می‌کند؟ بله تحریم وجود دارد، ما بیش از ۴۰ سال است که با تحریم درگیر هستیم، ما در دوران دفاع مقدس برای تأمین قطعات خودروهای نیروهای مسلح مشکل داشتیم، جهان آن را در اختیار ما نمی گذاشت و در داخل نیز قدرت تولید نداشتیم، اما امروز قدرت تولید داریم، نباید تحریم را بیش از اندازه بزرگ کنیم. ما امروز قدرت داریم، ما در گذشته برای ساختن یک سلاح کوچک نه توان، نه قدرت و نه توان علمی نداشتیم، ولی امروز جزء چند کشور اول در نیروهای مسلح هستیم. ما تجهیزات نظامی داریم چطور در آنجا موفق شدیم، در سایر بخش‌ها هم می‌توانیم موفق شویم.
میرکاظمی گفت: امروز قدرت تولید داریم که در گذشته نداشتیم، ما کوچکترین ابزارها را نمی‌توانستیم بسازیم و جهان آن را در اختیار ما نمی‌گذاشت و با یک لطایف الحیلی آن را تأمین می‌کردیم. امیدوارم با درک دقیق شرایط و آشنایی کامل به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های کشور بخصوص نیروی انسانی بتوانیم مشکلات را به صورت دقیق شناسایی و راه حل آن را پیدا کنیم.
رئیس سازمان برنامه وبودجه یادآور شد: این سازمان علاوه بر اینکه باید بودجه را مدیریت کند باید مدیریت برای ریل گذاری کشور را هم انجام دهد. اگر بتوانیم این کارها را انجام دهیم یک سازمان موثر و موفق خواهیم شد.در گذشته دوستان زحمت کشیدند و تا جایی هم موفق بودند اما الان باید قوی تر و با دقت بیشتر و با اراده قوی تر باید "اصحاب ما می‌توانیم" باشیم، در غیر این صورت نمی‌توانیم موفق باشیم. مذاکره جای خودش را دارد، امیدوارم که به نتیجه برسند و به نتیجه هم نرسد کشور ضعیف و فقیری نیستیم. منابع فراوانی داریم، نیروی انسانی و پتانسیل داریم، باید فضا را ایجاد کنیم که اینها بتوانند نمو کنند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
