همزمان با آغاز دور سوم ریاست جمهوری مادورو، آمریکا برای دستگیری او جایزه تعیین کرد
پرزیدنت ۲۵ میلیون دلاری
این در حالی است که وی بر سقوط چشمگیر اقتصادی و سیاسی کشورش نظارت داشته است: از تورم سرسامآور و خاموشیهای برق گرفته تا گرسنگی، مهاجرت دستهجمعی و از هم گسیختن دموکراسی در این کشور. این در حالی است که ایالات متحده هم زمان با آغاز دوره سوم ریاست جمهوری او جایزه ۲۵ میلیون دلاری برای دستگیری مادورو، و زیر دادگستری و وزیر کشور وی تعیین کرد. «جولی تورکوویتز» و «ژنویو گلاتسکی» در گزارشی برای نیویورکتایمز نوشتند، مادورو روز جمعه در مراسم سوگند خود در کاراکاس، دست چپ خویش را بالا برد و با جمله «در پیشگاه تاریخ سوگند میخورم» اعلام کرد که برای یک دوره «صلح، رفاه، برابری و دموکراسی جدید» ریاست را آغاز خواهد کرد. اگر او بتواند ۶سال کامل در قدرت بماند، سلطنت حزبش تا به دهه سوم عمر خود خواهد رسید. مادورو حتی پس از آنکه میلیونها ونزوئلایی از صندوق رای برای ابراز تمایل به تغییر استفاده کردند، به «میرافلورس»، کاخ ریاستجمهوری بازمیگردد. او این کار را در بحبوحه سرکوب شدید انجام داد، آن هم درحالیکه پلیس و ارتش در لباس ضد شورش خیابانهای پایتخت را پوشانده بودند و روزنامهنگاران، فعالان و رهبران جامعه در زندان بودند و دستگاه گسترده نظارتی او هم سخت مشغول کار بود. مردی که -یعنی ادموندو گونزالس- ایالات متحده و دیگران میگویند در انتخابات پیروز شد، همچنان در تبعید به سر میبرد، مجبور به فرار به اسپانیا شده است؛ درحالیکه مهمترین رهبر اپوزیسیون این کشور، «ماریا کورینا ماچادو»، در داخل ونزوئلا پس از مدتی مخفی زیستن ظاهر شد. وی اگرچه دستگیر شد اما بر اساس روایتها، کمی بعد آزاد شد.
روز پنجشنبه (۲۰دیماه) ماچادو برای اولینبار از ماه اوت از زندگی مخفی خارج شد و به تظاهرات خیابانی علیه مادورو در کاراکاس پیوست. او بالای یک کامیون ایستاده بود؛ درحالیکه هزاران حامی که همگی در خطر بازداشت بودند، فریاد میزدند «آزادی! آزادی! آزادی». این رهبر اپوزیسیون گفت که پس از آن، او را از موتور سیکلتش پایین کشیدند و برای مدت کوتاهی توسط اعضای پلیس ملی بازداشت و سپس آزاد شد. به نوشته «تورکوویتز- گلاتسکی»، گزارشگران نیویورکتایمز، اعتراضات کمی علیه دولت صورت گرفته است و تهدید همیشه حاضر مبنی بر اینکه نیروهای امنیتی غیرنظامیان را زندانی خواهند کرد، ادامه تجمع هواداران ماچادو به خیابانها را دشوار کرده است. هواداران گونزالس امیدوار بودند که او دوباره در ونزوئلا برای مراسم سوگند حاضر شود، همانطور که در ماههای اخیر بارها وعده داده بود. اما روز جمعه، ماچادو گفت که دولت حریم هوایی کشور را بسته است و همین باعث شد ورود وعده دادهشده گونزالس برای یک مدت نامشخص دیگر به تعویق بیندازند.
مادورو نیز به نوبه خود با این احتمال مواجه است که دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب که تیم سیاست خارجی خود را با دشمنان مادورو پر کرده است، موضع سختی علیه او اتخاذ کند و احتمالا تحریمهای اقتصادی بیشتری را اعمال کند. در واکنش، رهبر ونزوئلا ۶ماه گذشته را صرف بازداشت مجموعهای از زندانیان خارجی کرده است که به گفته تحلیلگران و دیپلماتهای سابق آمریکایی، امیدوار است از آن بهعنوان ابزاری برای چانهزنی در مذاکرات با ایالات متحده و سایر کشورها استفاده کند. به گفته گروه ناظر «فورو پنال»، از ماه ژوئیه به اینسو، نیروهای امنیتی ونزوئلا حدود ۵۰بازدیدکننده و دارندگان گذرنامه دوگانه از بیش از ۱۲کشور را بازداشت کرده است. «گونزالو هیمیوب»، یکی از بنیانگذاران فورو پنال گفت: «آنها گروهایی هستند که باید مبادله شوند.»
مادورو خواهان حذف تحریمهای ایالات متحده است که اقتصاد ونزوئلا را تحت تاثیر قرار داده است. او خواهان به رسمیت شناخته شدن بینالمللی، از جمله سایر تغییرات سیاستی است. مقامات ونزوئلا میگویند که حداقل ۹نفر را با تابعیت آمریکایی یا مقیم آمریکا بازداشت کردهاند. مقامات برخی از آنها را به توطئه برای کشتن مادورو متهم میکنند. ایالات متحده هیچ حضور دیپلماتیکی در ونزوئلا ندارد و یک نماینده وزارت امور خارجه گفت که دولت ایالات متحده نمیداند اتباعش در کجا نگهداری میشوند. بستگان سه شهروند آمریکایی بازداشتشده گفتند که از ماهها پیش از ناپدید شدن عزیزانشان خبری از آنها نداشتهاند. «دیوید استرلا»، ۶۴ساله، پدر پنج فرزند، در ۹سپتامبر از طریق زمین از کلمبیا وارد ونزوئلا شده بود. همسرش، «الویا ماسیاس»، ۴۴ساله، این را تایید میکند. ماسیاس، او را «ماجراجویی» توصیف کرد که - پر از خوشبینی بود و میگفت وضعیت ونزوئلا «آنقدرها هم بد نیست.» او به دیدار دوستانش رفته بود. ماسیاس گفت که همسرش در بخش «کنترل کیفیت» برای شرکتهای داروسازی در نیوجرسی کار میکرد و در حال آماده شدن برای بازنشستگی بود و پیش از این هم یکبار از ونزوئلا دیدن کرده بود. ماسیاس گفت: «این وضعیت تاثیری بهشدت منفی بر زندگی ما داشته است.»
جنبش سوسیالیستی مادورو از سال۱۹۹۹، یعنی زمانی که سلف او «هوگو چاوز» روی کار آمد، کشور را اداره میکند. در ماه ژوئیه، مادورو با دشوارترین چالش انتخاباتی خود مواجه شد و وقتی دولت ماچادو را از نامزدی منع کرد، گونزالس، یک دیپلمات سابق، نامزد ریاست جمهوری شد. حتی در بحبوحه کارزار سرکوب فزاینده، بسیاری از ونزوئلاییها برای حمایت از گونزالس به هر سختی بود حضور یافتند. در روزهای پس از انتخابات، اپوزیسیون هزاران برگه شمارش آرا را جمعآوری و آنها را در فضای مجازی منتشر کرد و نشان داد گونزالس با قاطعیت پیروز شده است.
با این حال، مادورو اعلام پیروزی کرد؛ ادعایی که ناظران مستقل آن را مورد تردید قرار دادند. ایالات متحده گونزالس را بهعنوان برنده به رسمیت شناخته است و حتی متحدان مادورو مانند «گوستاوو پترو» رئیسجمهور کلمبیا و «لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا» رئیسجمهور برزیل، دو همسایه چپگرای ونزوئلا، از مادورو فاصله گرفتهاند. برخی از تحلیلگران گفتند که مادورو تصمیم به دستگیری خارجیها گرفته است؛ زیرا دیده است که به این وسیله، به آنچه میخواهد میرسد. در سال۲۰۲۲ و سپس در سال۲۰۲۳، ایالات متحده با دولت ونزوئلا قراردادهایی منعقد کرد که در آن واشنگتن متحدان بلندپایه ونزوئلا را در ازای شهروندان آمریکایی که در اختیار مادورو بودند، آزاد کرد. این بخشی از تغییر در روابط آمریکا با دولتهایی بود که آمریکاییها را در خارج از کشور اسیر میکنند.
در گذشته، سیاست ایالات متحده این بود که با اسیرکنندهها مذاکره نکند؛ زیرا از این میترسید که چنین مذاکرهای کشور اسیرکننده را تشویق به انجام دوباره این کار کند. این امر باعث شد آمریکاییهای بازداشتشده امید چندانی به نجات نداشته باشند و منتقدان میگویند که حتی در مرگ افرادی مانند «جیمز فولی»، روزنامهنگار کشتهشده توسط داعش در سوریه در سال۲۰۱۴ چنین رویکردی نقش داشته است. از آن زمان ایالات متحده تمایل بیشتری برای مذاکره نشان داده است. اما برخی از منتقدان معتقدند که چنین کاری، باعث تشویق مادورو به در پیش گرفتن همین رویه میشود. «تام شانون» که از مقامات بلندپایه وزارت امور خارجه در دولت اوباما و ترامپ بود معتقد است که مادورو از توافقات اخیر گروگانگیری با روسیه به وجد آمده است.
او معتقد است که دولت ایالات متحده باید «دردی را به آدمربایان تحمیل کند که روشن کند این اتفاق دیگر تکرار نخواهد شد.» موارد دیگر گروگانگیری هم هست که نمایندگان تیم انتقالی ترامپ از اظهارنظر درباره آن خودداری کردند. در کاراکاس، بسیاری در تظاهرات ضد مادورو در روز پنجشنبه شرکت کردند؛ اگرچه تجمعات مشابه با خشونت نیروهای امنیتی مواجه شد و با کشته شدن شرکتکنندگان پایان یافت.