48 ساعت سرنوشت‌ساز

بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه، نیروهای دولتی در کنار متحدان روسی حملات هوایی شدیدی را در روز جمعه در قلمرو تحت کنترل مخالفان آغاز کردند، از جمله ۲۳حمله به شهر ادلب. دولت روسیه تایید کرد که شورشیان سوری را بمباران کرده اما مکان آن را مشخص نکرد. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که بیش از ۲۰۰شورشی تکفیری را در حومه استان‌های «حلب» و «ادلب» به‌عنوان بخشی از عملیات مشترک خود با ارتش سوریه دستگیر کرده است. شورشیان ضد دولتی اوایل روز جمعه موفق شدند پس از منفجر کردن دو خودروی بمب‌گذاری‌شده که سربازان دولتی را هدف قرار داده بودند، وارد پنج محله در بخش غربی حلب شوند. خبرگزاری رسمی سوریه، سانا، گزارش داد که در تیراندازی شورشیان به دانشگاه حلب در بخش غربی شهر، چهار غیرنظامی جان خود را از دست دادند.

آژانس کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل گفت که فرودگاه بین‌المللی حلب و برخی از بیمارستان‌های آن بسته شده‌اند و برخی دیگر از بیمارستان‌ها هم با ظرفیت اندک مشغول به کارند و امنیت در داخل شهر «به سرعت رو به وخامت است.»حمله شورشیان که روز چهارشنبه (۷ آذرماه همزمان با آتش‌بس در لبنان) آغاز شد جدی‌ترین چالش برای بشار اسد در سال‌های اخیر محسوب می‌شود. به نوشته عبدالرحیم، گزارشگر نیویورک تایمز، زمان‌بندی این حمله هم پرسش‌هایی را درباره این مساله برانگیخته که آیا شورشیان تلاش می‌کنند از وضعیت کلی منطقه بهره‌برداری کنند و ضرباتی به اسد وارد آورند یا دلیل دیگری در کار است؟ با این حال، شورشیان گفتند که ماه‌ها برای حمله مشغول آماده‌سازی بودند. گزارشگر نیویورک‌تایمز بر این باور است که ایران و حزب‌الله لبنان از متحدان اسد بودند؛ اما با توجه به شرایط جنگی در لبنان، توجه حزب‌الله به داخل معطوف شد. کمک‌های ایران و حزب‌الله باعث شد اسد از بحران‌های داخلی جان به در ببرد.

از سوی دیگر، اسرائیل ماه‌ها است که سوریه را بمباران می‌کند و تلفاتی به برخی نیروها و مسیرهای تدارکاتی وارد آورده است. دیگر متحد کلیدی و نظامی اسد، روسیه، هم در جنگ اوکراین گرفتار شده است. «محمد علا غانم»، مشاور ارشد سیاستگذاری «شهروندان برای آمریکای امن و ایمن» یک گروه حامی آمریکایی‌های سوری گفت: تغییرات سریع در چند روز گذشته «به‌عنوان یک یادآوری قدرتمند عمل می‌کند که نزاع در سوریه هنوز فریز نیست.» او گفت: «آنچه روشن است این است که این تحولات آسیب‌پذیری‌های عمیق اسد را آشکار می‌کند.» گزارشگر نیویورک‌تایمز در بخش دیگری از گزارش خود افزود: صحنه‌هایی که طی چند روز گذشته -در ویدئوها و تصاویری که توسط شورشیان و رسانه‌های سوریه به اشتراک گذاشته شده است - به طرز وحشتناکی یادآور مراحل اولیه جنگ داخلی در سال۲۰۱۱ است.

این‌بار نیز مانند گذشته، شورشیان مدعی شدند که تعدادی شهرک، محله، پایگاه‌های نظامی و تسلیحات را به تصرف درآورده‌اند. آخرین نشانه از تشدید بحران در جنگ داخلی در اوایل سال۲۰۲۰ بود؛ زمانی که نیروهای سوری تحت حمایت روسیه حمله گسترده‌ای را علیه شورشیان در استان ادلب آغاز و چندین شهرک و شهر را تصرف کردند. این جنگ با آتش‌بسی با میانجی‌گری روسیه و ترکیه به پایان رسید.«سینم کوسااوغلو»، خبرنگار الجزیره، هم در گزارشی نوشت: «با توجه به وضعیت جنوب لبنان، مخالفان فرصتی دیدند تا این مکان‌ها را از دولت سوریه پس بگیرند.» بر اساس گزارش الجزیره، دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد گفت: «بیش از ۱۴هزار نفر - تقریبا نیمی از آنها کودک هستند – به‌دلیل خشونت آواره شده‌اند.» «کالین کلارک» محقق ارشد در مرکز سوفان، به الجزیره گفت که بعید است شورشیان بتوانند فراتر از شمال غرب سوریه پیشروی کنند. او همچنین گفت که این تحولات باعث نگرانی ایران، متحد کلیدی دولت سوریه خواهد شد.

الجزیره همچنین در یک گزارش میدانی حال و هوای مردم را هم به تصویر کشیده است. «سرمد»، ۵۱ساله، ساکن حلب گفت که می‌تواند «صدای موشک‌ها و گلوله‌باران توپخانه‌ها» را به‌صورت شبانه روزی بشنود. او گفت: «ما می‌ترسیم که جنگ شروع شود و دوباره از خانه‌های خود آواره شویم.» در طول سال‌ها، درگیری‌های سوریه به یک جنگ پیچیده تبدیل شد که قدرت‌های خارجی را به خود جذب کرد و این کشور را به محل رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل کرد.

«سلیمان الخالد» هم در گزارش دیروز در رویترز نوشت، مقام‌های سوری فرودگاه حلب و جاده‌های منتهی به این شهر را دیروز (شنبه) بستند. در این گزارش اشاره شد که دولت روسیه وعده داده که ظرف ۷۲ساعت آینده [از دیروز شنبه] تجهیزات نظامی جدیدی را به پایگاه هوایی «حمیمیم» منتقل خواهد کرد تا جلوی پیشروی شورشیان گرفته شود. این شورشیان در حالی بار دیگر برای اولین‌بار از سال۲۰۱۶ به حلب بازگشته‌اند که در آن سال این شهر با کمک ایران و روسیه و متحدانشان بازپس گرفته شد. «مصطفی عبدالجابر»، فرمانده «جیش العز» می‌گوید دلیل سریع پیشروی آنها «فقدان نیروی زمینی ایران در حلب» است. گزارشگر رویترز همچنین افزود که نیروهای شورشی که با سرویس اطلاعاتی ترکیه در تماس‌اند، می‌گویند: «این حمله با چراغ سبز ترکیه انجام شده است.» این در حالی است که سخنگوی وزارت خارجه ترکیه روز جمعه گفت که این کشور به دنبال جلوگیری از بی ثباتی بیشتر در منطقه است و هشدار داد که حملات اخیر توافق‌ها بر سر کاهش تنش را تضعیف خواهد کرد.