رویکرد ایدئولوژیک پیشرفتها را به عقب میبرد
هندوگرایی علیه توسعه اقتصادی
این مراسم که نمایانگر «نقطه اوج» پروژه ملیگرایی هندو است، باعث هراس ۲۰۰میلیون مسلمان و بسیاری از هندیهای غیرمذهبی شده است.علاوه بر دنبال کردن پروژه هندوگرایی، محور دیگر ماموریت مودی یعنی مدرنسازی شگفتآور هند نیز با سرعت پیش میرود. این کشور اکنون سریعترین رشد اقتصادی در جهان را تجربه میکند. سرمایهگذاران بینالمللی رونق توسعه زیرساختی و پیشرفت بخش فناوری در این کشور را تحسین میکنند. افق نگاه او به عظمت ملی، ثروت و مذهب را دربرمیگیرد. اما ملیگرایی هندو به صورت متکبرانه خطری است که جاهطلبیهای اقتصادی مودی را تهدید میکند.
رهبران سابق حزب مودی (بیجیپی) با کمرنگ کردن ایدئولوژی ملیگرایی هندو این حزب تلاش کرده بودند که حمایت جریانهای اصلی در این کشور را جلب کنند. اما بعد از ۱۰سال در قدرت بودن، دیگر به نظر نمیرسید که مودی چنین ملاحظهای داشته باشد.در این مدت، تندروهای حزب بیجیپی قدرت گرفتهاند. حملات علیه مسلمانان افزایش یافته است. مودی به اسلامهراسی دامن زده و از قانون شهروندی تبعیضآمیز علیه مسلمانان حمایت کرده است. حمله به ارکان نظم سنتی لیبرال هند، از جمله مطبوعات، خیریهها، اندیشکدهها، دادگاهها و بسیاری از رهبران احزاب مخالف، یکی دیگر از ویژگیهای برجسته دوران حکومت مستبدانه مودی بوده است.در صورت پیروزی مودی و حزب او در انتخابات ماه مه برای دور سوم (که تقریبا قطعی به نظر میرسد)، بسیاری نگران گسترش بیشتر پروژه ملیگرایی هندو هستند.
کنشگران وابسته به حزب بیجیپی برای جایگزینی مساجد با معابد در بسیاری از نقاط هند فعالیت میکنند. مودی به دنبال لغو مفاد مربوط به تشکیل خانواده به سبک اسلامی در قانون اساسی هند است. تغییر احتمالی نقشه حوزههای انتخاباتی نیز میتواند منجر به افزایش قدرت مناطق هندونشین و حامی حزب بیجیپی شود.واقعیت نگرانکننده این است که این کشمکشهای مذهبی و سیاسی همزمان با خوشبینی زیاد درباره اقتصاد هند در حال وقوع هستند. نرخ رشد اقتصادی در فصلهای اخیر به بیش از ۷درصد رسیده است. زیرساختهای حملونقل در هند بهبود چشمگیری یافتهاند، بازارهای سهام عمق پیدا کرده و بانکها قویتر شدهاند، ذخایر ارزی وضعیت خوبی دارند و سیستم مالیاتی ارتقا و فساد کاهش یافته است. هند به بازاری یکپارچه تبدیل شده است که به شرکتها اجازه میدهد از «مزیت مقیاس» و توسعه سرمایهگذاری بهره ببرند.
صنایع هند درحال اتصال به زنجیرههای تامین جهانی هستند و بخش بزرگ خدمات فناوری این کشور امیدوار است با ایفای نقش در گسترش بهکارگیری هوش مصنوعی در جهان درآمد بالایی کسب کند.البته کارنامه اقتصادی مودی هنوز کامل نیست. نرخ رسمی اشتغالزایی بسیار پایین است. هند نتوانسته به خوبی سرمایه انسانی را توسعه دهد و سیستم آموزشی «افتضاح» است. برخی از شرکتهای قدرتمند هم از نفوذ بیش از حدی برخوردارند.سوال این است که آیا دنبال کردن دستورکار ایدئولوژیک و توسعه سریع اقتصادی با هم سازگارند یا خیر؟ جواب بله است، اما تنها تا نقطهای. دستاوردهای ۱۰سال گذشته مودی همزمان با پیشروی برنامه ایدئولوژیک او بهدست آمدهاند. قدرت پارلمانی حزب بیجیپی و محبوبیت مودی امکان انجام اصلاحات سخت را فراهم آورده است. یکپارچگی و قدرت دولت سرمایهگذاران را نسبت به ثبات سیاستها مطمئن کرده است.
اما اگر مودی بخواهد ترویج بیشتر ملیگرایی هندو و حکومت استبدادی را در دور سوم هم دنبال کند، معادلات اقتصادی تغییر خواهد کرد. بهعنوان نمونه به شکاف میان شمال و جنوب در هند توجه کنید. اگر هند به رشد اقتصادی خود ادامه دهد، به احتمال زیاد جنوب که صنعتی و ثروتمند بوده و از نظر توسعه فناوری پیشرفتهتر است، شاهد پیشرفت بیشتری خواهد بود و نیروی کار را از شمال جذب خواهد کرد. اما ملیگرایی هندو در جنوب محبوب نیست. اگر مودی به ترویج ایدئولوژی اصرار داشته باشد، این امر میتواند باعث تشدید تنشها درباره مهاجرت درونمرزی و تضغیف اقتصاد شود.آیا مودی این خطرها را میبیند؟ عملکرد گذشته او نشان میدهد که پاسخ مثبت است. مودی قبل از نخستوزیر شدن تلاش کرد که با برجسته کردن موفقیتهای خود در ایالت گجرات بهعنوان مدیری عملگرا، چهرهای جدید از خود به نمایش بگذارد. او باید متوجه باشد که برای تحقق آرزوی تبدیل شدن هند به یک قدرت بزرگ باید همان سیاست تعادل بخشی را ادامه دهد.این امر مستلزم خویشتنداری است و نه طرد برخی از مردم. اگر مودی در این کار ناکام بماند، امید ۱.۴میلیارد هندی و چشمانداز رشد در روشنترین نقطه در اقتصاد جهانی از بین خواهد رفت.