نشست آستانه پا را فراتر می‌گذارد
عادی‌سازی در ایستگاه آنکارا-دمشق
«حمیدرضا عزیزی» عضو مدعو در موسسه آلمان برای امور بین‌الملل و امنیت گفت: بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه از پیوستن مجدد خود به اتحادیه عرب احساس خوشبختی می‌کند و به ظاهر- با وجود فشار کرملین برای همکاری با آنکارا- تمایلی به سازش ندارد. اما در عین حال، اسد به‌شدت به پول نقد نیاز دارد و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به رهبری عربستان سعودی از اسد می‌خواهند که وابستگی خود به ایران را (در ازای دریافت پول) کاهش دهد. صلح با آنکارا ممکن است به این هدف و همچنین کاهش حضور ترکیه در سوریه در طول زمان کمک کند.
«بوراک آکجاپار» معاون جدید وزیر خارجه ترکیه، به نمایندگی از ترکیه حضور داشت. «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه و «علی اصغر خاجی» دستیار ارشد وزیر امور خارجه ایران نیز در کنار «احمد توما» رئیس اپوزیسیون سوری مورد حمایت عربستان سعودی شرکت کردند. «گی‌یر پدرسون» فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه و مقاماتی از اردن، عراق و لبنان به‌عنوان ناظر حضور داشتند. حضور پدرسون نشان‌دهنده تمایل سازمان ملل برای مشارکت در مذاکرات است؛ حتی اگر آن را در راستای قطعنامه ۲۲۵۴ هدایت کند که خواستار پایان دادن به درگیری سوریه از طریق مذاکره است.
با این حال، پدرسون در مصاحبه اخیر با «ابراهیم حمیدی» از نشریه عربی «المجله» مستقر در لندن اذعان کرد که «در حال حاضر یک راه‌حل جامع قابل انجام نیست» و بنابراین رویکردی گام به گام که نیازهای مردم سوریه را در اولویت قرار می‌دهد، در نظر است. پدرسون خاطرنشان کرد که «بازیگران کلیدی عرب علاقه زیادی به همکاری با سازمان ملل در این زمینه دارند.» او تعامل اعراب را «فرصتی که باید غنیمت شمرد» خواند؛ اما توضیح بیشتری نداد. برای بوگدانوف، نشست چهارجانبه میان ترکیه سوریه، روسیه و ایران برای ترسیم مسیر عادی‌سازی سوریه-ترکیه «مهم‌ترین نشست» مذاکرات دو روزه بود. بوگدانوف با یادآوری اینکه وزرای خارجه گروه چهارجانبه در ماه مه در مسکو ملاقات کرده بودند، گفت: «این یک روند بسیار مهم است. ما ۱۲سال است که مسائل عقب‌افتاده‌ای داشته‌ایم.»
مذاکرات آستانه توسط ترکیه، ایران و روسیه آغاز شد و ظاهرا برای پایان دادن به درگیری ۱۲ساله سوریه اما در واقع برای مدیریت اختلافات آنها در سوریه بود. هر سه به تدریج مناطق نفوذ خود را تحکیم کردند و ترکیه کنترل مناطق تحت کنترل شورشیان سنی را به رژیم واگذار کرد به غیر از استان شمال غربی ادلب، جایی که تندروهای سنی هیات تحریر الشام (HTS) در آن حکومت می‌کنند. نیروهای ترکیه قرار است آنها را به عقب برگردانند؛ اما در عوض اتحاد تاکتیکی با آنها ایجاد کرده‌اند. تحریر الشام در کنار نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها در شمال شرق، قدرتمندترین و منسجم‌ترین گروه شورشی در سوریه است.
هر معامله ای بین سوریه و ترکیه احتمالا بر محور کمک دمشق به سرکوب کردها است که توسط «نیروهای عملیات ویژه ایالات متحده» در ازای توقف حمایت آنکارا از تحریرالشام محافظت می‌شود. در عین حال، ترکیه از سوریه می‌خواهد که تقریبا چهار میلیون آواره سوری را بپذیرد. هیچ‌یک از این دو هدف واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسند. تحریرالشام نقش مهمی در دور نگه داشتن بیشتر مردم سوریه از ترکیه دارد. اگر سوریه یک حمله تمام عیار به ادلب انجام دهد، جهادی‌ها انگیزه‌ای برای این کار ندارند و آخرین چیزی که اردوغان در انتخابات سراسری شهرداری در ماه مارس به آن نیاز دارد، تعداد بیشتری از مردم سوریه است. عزیزی معتقد است که آستانه «بیشتر از هدف و کارکرد خود» عمل کرده است و «به موقعیتی تقلیل یافته که ایران و روسیه در تلاش برای ترویج عادی‌سازی بین ترکیه و رژیم اسد هستند.»
خبرگزاری روسیا الیوم هم در گزارشی نوشت که معاون وزیر خارجه روسیه روز سه‌شنبه اعلام کرد، ایالات متحده علاقه‌ای به حل مساله کردهای سوریه ندارد و نمی‌گذارد کردها با دولت سوریه مذاکره کنند. بوگدانوف، به روزنامه‌نگاران در آستانه گفت: «به بهانه مبارزه با تروریسم حضور غیرقانونی آمریکا در سوریه در مناطق مهم اقتصادی این کشور در شرق فرات و نیز در جنوب آن در منطقه التنف ادامه دارد، مناطقی که منبع نفت هستند.» وی با بیان اینکه نیروهای آمریکا از اداره خودمختار کردها که با تمامیت ارضی سوریه مخالف است، حمایت می‌کند، گفت: «مطمئنا آمریکایی‌ها از تعدادی از سازمان‌های کرد که دولت‌های کوچک تشکیل داده‌اند، حمایت می‌کند که این امر غیر قابل قبول است.» وی افزود: «روسیه خواهان حل مشکلات کردها از طریق گفت‌وگو است.
اما آمریکایی‌ها متاسفانه به این اهمیت نمی‌دهند و به کردهای متحد خود اجازه نمی‌دهند با دمشق مذاکره کنند.» بوگدانوف همچنین گفت: حل مساله آوارگان سوریه مستلزم بازسازی اقتصاد این کشور و نابودی تروریست‌های موجود در خاک سوریه است. این مقام روسی همچنین افزود: مساله آوارگان پیچیده است. برای حل آن علاوه بر نابودی تروریسم و بازگردان وضعیت امنیتی به حالت عادی خود، باید وضعیت اقتصادی را هم درست کرد و اقتصاد، زیرساخت‌ها و شهرها و روستاها را بازسازی کرد. بوگدانوف تصریح کرد، این مساله نیازمند اراده بین‌المللی و مشارکت جامعه بین‌المللی در حل آن است. وی ابراز امیدواری کرد که سوریه از سوی کشورهای عربی حمایت شود که دمشق در حال عادی‌سازی روابط با آنهاست.
بیستمین دور از مذاکرات آستانه سه‌شنبه و چهارشنبه، ۲۰ و ۲۱ژوئن (۳۰ و ۳۱خرداد) برگزار شد. مسائل مربوط به عادی‌سازی روابط میان ترکیه و سوریه هم بخشی از دستورکار این دور است. بیشتر آوارگان سوریه در ترکیه هستند. همچنین در حاشیه این نشست، سوسان، با هیات روسی به ریاست بوگدانوف دیدار کرد.در این دیدار تدوین نقشه راه عادی‌سازی روابط میان ترکیه و سوریه براساس احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور بررسی شد. سوسان گفت: مبارزه با تروریسم به صورت گزینشی انجام نمی‌شود. تضمین امنیت مرزها مسوولیت مشترک سوریه و ترکیه است. بوگدانوف هم گفت، روی فعالیت سازنده در نشست آستانه حساب باز کرده است که نیازمند اراده سیاسی هیات‌های شرکت‌کننده است.
