یونان و ترکیه آشتی می‌کنند؟
ترکیه و یونان چندین دهه است که با خطر درگیری نظامی روبه‌رو هستند که از سال۲۰۲۰ شدت گرفته است. موضوعات مورد مناقشه شامل ادعاهای ارضی رقابتی در شرق مدیترانه، به‌‌ویژه در منطقه دریای اژه است. این اختلاف منجر به گشت‌‌زنی و ماموریت‌‌های رهگیری نیروی هوایی طرفین شده است. ترکیه بارها یونان را به استقرار تسلیحات در جزایر دریای اژه بر خلاف معاهده لوزان۱۹۲۳ متهم کرده است. در اواخر اوت، دور جدیدی از تنش‌‌ها شعله‌‌ور شد که یونان ادعا می‌کند ترکیه از سیستم‌‌های دفاع هوایی S-۳۰۰ برای قفل کردن رهگیری جنگنده‌هایF-16 نیروی هوایی ترکیه در حال انجام یک ماموریت شناسایی در غرب جزیره رودس استفاده کرد. وزارت دفاع یونان ادعای ترکیه مبنی بر استقرار این موشک‌‌ها در جزیره «کرت» علیه هواپیماهای F-16 ترکیه را رد کرده است.
چندی پیش اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه هشدار داده بود چنانچه آتن به رویکرد خود درباره تسلیح جزایر دریای اژه ادامه دهد، آنکارا دست بسته نخواهد ماند و هواپیماهای جنگی و پهپادهای مسلح ترکیه به آتن حمله خواهند کرد. به‌‌ویژه که اکنون از توان موشکی برای حمله به یونان هم برخوردار است. اردوغان حتی اخیرا اعلام کرده است «اکنون ما شروع به ساخت موشک‌‌های خود کردیم. البته این تولید، باعث هراس یونان می‌شود. یونان از موشک‌‌های تایفون (توفان) ترسیده و می‌گوید آتن را می‌‌زند. مطمئنا می‌‌زند. اگر آرام نمانید، اگر بخواهید از آمریکا برای جزایر چیزی (سلاح) بخرید، قطعا کشوری مانند ترکیه نیز بیکار نخواهد نشست.»
چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز طی سخنانی در پارلمان این کشور با طرح مجدد غیر نظامی‌سازی جزایر اژه، موضوع جزایر را مساله ملی ترکیه عنوان و تایید کرد دولت ترکیه با ارسال نامه به سازمان ملل برای نخستین‌بار نقض وضعیت غیرنظامی جزایر توسط یونان را گزارش داد و برای نخستین‌بار آن را با حاکمیت جزایر پیوند زد. «سه نامه به سازمان ملل فرستادیم و گفتیم اگر یونان نقض وضعیت غیرنظامی جزایر را متوقف نکند، ما آنچه را که لازم است، انجام خواهیم داد.»
به دنبال سخنان تهدیدآمیز اردوغان «پیتر استانو» سخنگوی اتحادیه اروپا با محکوم کردن هشدارهای اردوغان علیه یونان، گفته بود تهدیدها علیه آتن نگرانی‌‌های جدی ایجاد می‌کند. اتحادیه اروپا بارها تاکید کرده که سخنان تهاجمی علیه یونان نگرانی‌‌های جدی ایجاد می‌کند و در تقابل با تلاش‌‌های بسیار ضروری در کاهش تنش در دریای مدیترانه است. ما بارها اعلام کرده‌‌ایم که جایگزین لفاظی‌‌های تهدیدآمیز گفت‌وگو، ارتباطات سازنده و صادقانه، تنش‌‌زدایی، درک متقابل و توسعه روابط حسن همجواری بین یونان و ترکیه است.
ترکیه که از مدت‌ها پیش بابت پاره‌‌ای اختلافات ارضی، حضور نظامی در بخش ترک‌نشین قبرس و مالکیت ذخایر انرژی واقع در دریای مدیترانه شرقی با آتن اختلاف نظر‌‌های اساسی دارد، طی ماه‌های اخیر به تهدید‌‌های خود شدت بیشتری بخشیده است. دلیل تغییر لحن آنکارا، افزایش حضور نظامی یونان در بخشی از جزایر دریای اژه است که به خط ساحلی ترکیه نزدیک است. اردوغان پیش‌تر هم خطاب به یونان گفته بود: «وقتش که برسد، شبی ناگهان بر سرتان فرود می‌‌آییم.»
آغاز مذاکرات دو طرف در حالی است که تنش میان مقامات دو کشور در بالاترین سطح خود قرار دارد. نیروی هوایی ترکیه مدعی است جنگنده‌های یونانی در مانور مشترک این کشور با ناتو تحت عنوان Nexus Ace ایجاد مزاحمت کردند. این مانور با مشارکت هواپیماهای جنگی و پشتیبانی ترکیه و هواپیمای آواکس ناتو در اژه برگزار شد و جنگنده‌های یونانی اقدام به مداخله در این مانور کردند؛ اما جنگنده‌های ترکیه به این اقدام «پاسخ لازم» را دادند و با اقدامات مناسب خلبانان این کشور، تلاش جنگنده‌های یونانی بی‌‌اثر مانده است.
از سوی دیگر طرف یونانی اعلام کرد مانور آموزشی Nexus Ace نه تنها ناتویی نبوده، بلکه هواپیمای آواکس ناتو حاضر به شرکت در آن نشده‌‌اند. منابع یونانی ادعاهای ترکیه را دروغ توصیف می‌کنند. ترکیه که بالغ بر 70 سال عضو ائتلاف ناتو است در ماه‌های اخیر به شکایت از اقدامات و لفاظی‌‌های تحریکآمیز مکرر یونان در منطقه از جمله تسلیح جزایری در نزدیکی سواحل ترکیه که طبق ملزومات معاهده‌‌ای، غیرنظامی شده‌‌اند، پرداخته است.
نیروی هوایی یونان مدعی است جنگنده‌های اف-16 ترکیه بر فراز جزیره لسووس پرواز کرده و مورد رهگیری قرار گرفتند. بر خلاف ادعای ترکیه آواکس ناتو هرگز بر فراز دریای اژه پرواز نکرده و حوزه فعالیت آن فقط بر حریم هوایی ترکیه محدود بوده است. این منابع افزودند آواکس ناتو در طول مدتی که جنگنده‌های ترکیه در FIR (منطقه اطلاعات پروازی آتن) حضور داشتند، هیچ نوع همکاری با آنها نداشته است. در عرصه سیاسی نیز نخست‌وزیر یونان در اجلاس‌‌های اروپایی یا دیدارهای دوجانبه با همتایان خود تاکید می‌کند لفاظی تهاجمی رهبری ترکیه، تهدید مستقیم برای یونان است و امنیت و ثبات منطقه را تحت تهدید قرار می‌دهد.
ترکیه به یونان هشدار می‌دهد که اگر نیروهای این کشور از جزایر شرق دریای اژه عقب‌‌نشینی نکنند و اگر خواسته‌های آنکارا را برای بازگشت مشروعیت توافق لوزان (۱۹۲۳) و معاهده‌های پاریس (۱۹۴۷) نپذیرد و اگر نیروهای یونانی از جزایر شرق دریای اژه و جزایر «دودکانیز» خارج نشوند، برای تعیین یک‌‌جانبه مرزهای مناطق ویژه اقتصادی در دریای اژه و شرق مدیترانه اقدام خواهد کرد. ترکیه که یکی از اعضای ناتو محسوب می‌شود، در ماه‌های اخیر نسبت به آنچه اقدامات «تحریکآمیز و لفاظی‌‌های مکرر» یونان در این منطقه می‌‌خواند، از جمله مسلح کردن جزایر نزدیک به سواحل ترکیه (که طبق پیمان امضا شده باید مناطق غیرنظامی باشند) شکایت کرده است. ترکیه می‌گوید چنین اقداماتی تلاش‌‌های از روی «حسن نیت» این کشور را برای صلح ناکام می‌‌گذارد.
