دولت شی احتیاط را کنار گذاشت؟
حمایت علنی چین از جنگ روسیه
روسیه از گرم شدن روابط با چین خبر میدهد؛ زیرا جنگ این کشور در اوکراین با عقبگردهایی مواجه شده است، نیروهای اوکراینی در حال بازپس گیری اراضی در شمال شرق این کشور هستند و برخی از متحدان کرملین درباره طولانیتر شدن بیش از حد انتظار درگیری گلهمند هستند. در ولادی وستوک، «لی» از پوتین تمجید کرد و گفت که روسیه تحت رهبری او «با تحریمهای شدید ایالات متحده و غرب زمینگیر نشد، بلکه در یک دوره کوتاه به ثبات دست یافت و مقاومت نشان داد.» اما بعدها در مسکو بود که او «قویترین» حمایت خود را از رهبری روسیه به عمل آورد. بر اساس توضیحات پارلمان روسیه لی گفت: «ما میبینیم که ایالات متحده و متحدانش در ناتو در حال گسترش حضور خود در نزدیکی مرزهای روسیه هستند که بهطور جدی امنیت ملی و جان شهروندان روسیه را تهدید میکند. ما بهطور کامل ضرورت تمام اقدامات اتخاذشده توسط روسیه با هدف حفاظت از منافع کلیدی خود را درک میکنیم. ما در حال ارائه کمکهای خود هستیم.»
وی افزود: «در موضوع اوکراین میبینیم که چگونه روسیه را در موقعیت غیرممکن قرار دادهاند و در این مورد، روسیه یک انتخاب مهم انجام داد و قاطعانه پاسخ داد.» چین در پرداختن به جنگ در اوکراین با دقت عمل کرده است. رسانههای خبری دولتی چین درباره اظهارات لی درخصوص اوکراین گزارشی ندادند و سفر او را پوشش مختصری دادند. روسیه چند روز پس از پایان المپیک پکن به اوکراین حمله کرد. شی پیش از شروع بازیها در پکن با پوتین دیدار کرد و طرفین بیانیهای ۵۳۰۰کلمهای منتشر کرد که «دوستی بدون محدودیت» بین دو کشور و «آرزوهای مشترک برای مقابله با نفوذ نیروهای خارجی در مناطق پیرامونی» خود را توصیف میکرد؛ پیامی که مستقیما ایالات متحده را هدف قرار داده است.
درحالیکه پکن از انتقاد از اقدامات پوتین خودداری کرده یا این درگیری را «جنگ» ننامیده و به تاسی از روسها آن را «عملیات نظامی ویژه» مینامد، اما درباره تایید آشکار آن نیز محتاط بوده و هرگونه اطلاع قبلی از برنامه های روسیه را رد کرده است. چین روابط تجاری قوی با روسیه حفظ کرده و در ماههای مه، ژوئن و ژوئیه حجم بیسابقهای از نفت روسیه را خریداری کرده است؛ زیرا اروپا بهطور فزایندهای از نفت روسیه دوری میکند. اما چین مراقب است که از نقض تحریمهای روسیه که میتواند منجر به مجازاتش شود، اجتناب کند. گزارشها حاکی است که روابط دو کشور در بعد تجاری- اقتصادی روندی رو به افزایش دارد.
براساس دادههای گمرک چین، مجموع تجارت چین و روسیه در سال ۲۰۲۱ با ۹/ ۳۵درصد افزایش به ۹/ ۱۴۷میلیارد دلار رسید و روسیه بهعنوان منبع اصلی نفت، گاز، زغالسنگ و کالاهای کشاورزی چین است. از زمان اعمال تحریمها در سال۲۰۱۴ پس از الحاق کریمه به روسیه، تجارت دوجانبه بیش از ۵۰درصد افزایش یافته و چین به بزرگترین مقصد صادرات روسیه تبدیل شده است. البته دو کشور برای تجارت دوجانبه ۲۵۰میلیارد دلار هدفگذاری کردهاند. به باور کارشناسان، مسکو و پکن مساله اوکراین را بخشی از یک مبارزه گستردهتر با نفوذ ایالات متحده میدانند. هر دو خواستار اصلاحات در شورای امنیت سازمان ملل متحد و بانک جهانی برای مشارکت بیشتر در امور جهانی شدهاند که اقتصادهای بزرگتر دیگر مانند برزیل، هند و آفریقا باید در آن مشارکت داده شوند. درواقع، این دو کشور با گروه بریکس پیشبینی میشود تا سال۲۰۳۰، ۵۰درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را داشته باشند.