حمایت‌های لفظی پکن!

از ۲۴فوریه تا ۱۹می، پکن ۶۴نشست دیپلماتیک با مقامات خارجی برگزار کرد و موضوع این نشست‌‌‌ها جنگ اوکراین بود. این تلاش‌‌‌های دیپلماتیک، دو مرحله داشت. در مرحله نخست، چین بر کشورهای غربی تمرکز کرد. پانزدهم ماه مارس، مشاور امنیت ملی آمریکا با یکی از اعضای بلندپایه دفتر سیاسی حزب کمونیست چین دیدار کرد و در آن دیدار، او بر موضع یکپارچه ناتو در قبال حمله روسیه به اوکراین تاکید کرد. پس از این ملاقات، تلاش‌های دیپلماتیک چین بر کشورهای در حال توسعه متمرکز شد. در هر دو مرحله، پکن بر سه پیام تاکید کرد: سرزنش ناتو به دلیل تحریک روسیه، درخواست مذاکره برای توقف جنگ و اعتراض به تحریم‌‌‌های غرب علیه مسکو.

چین همواره از طرف‌های غربی خواسته است که نگرانی‌های امنیتی مسکو را درک کنند و از طریق مذاکره، سیستم امنیتی پایدار اروپایی را به وجود آورند. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، در گفت‌وگو با بایدن گفت که آمریکا و ناتو نگرانی‌های روسیه را نادیده می‌‌‌گیرند. وزیر خارجه چین در دیدار با همتای اوکراینی خود به این نکته اشاره کرد که امنیت یک کشور، نباید از طریق نابود کردن کشوری دیگر حاصل شود و امنیت منطقه‌‌‌ای نباید از طریق توسعه یک بلوک نظامی به وجود آید؛ این یعنی چین اقدام روسیه را توجیه و اوکراین را برای تلاش در راستای پیوستن به ناتو سرزنش کرد.

از سوی دیگر، چین با تحریم‌هایی که غرب علیه روسیه اعمال کرده، مخالف است. کشورهای غربی از همان ابتدای جنگ، تحریم‌های گسترده اقتصادی را علیه روسیه اعمال کردند و انتظار می‌رود که بر شدت این تحریم‌ها افزوده شود. اتحادیه اروپا اخیرا تحریم‌‌‌هایی را علیه بخش انرژی روسیه اعمال کرده است. تحریم‌هایی نیز علیه سیستم بانکی این کشور، اعمال شده است. پس از آنکه ارتباط بانک‌های روسیه با سیستم سوئیفت قطع شد، چین تلاش کرد در مذاکرات دیپلماتیک خود، علیه این اقدام غرب موضع‌‌‌گیری کند. رئیس‌جمهور چین در گفت‌وگو با رئیس‌جمهور فرانسه و صدراعظم آلمان اعلام کرد که این تحریم‌ها بر شدت بحران در اقتصاد جهان می‌‌‌افزاید و به نفع هیچ‌کس نیست.

از همان ابتدای جنگ، چین همواره تاکید کرده است که جنگ باید از طریق مذاکره خاتمه پیدا کند. چین همچنین از کمک‌های نظامی غرب به اوکراین انتقاد کرده است. رئیس‌جمهور چین در گفت‌وگو با نخست‌وزیر انگلستان، بر لزوم مذاکره جدی برای پایان‌دادن به جنگ و تحریم‌ها تاکید کرد. مقامات بلندپایه چین در گفت‌وگو با همتاهای غربی خود همواره خواستار پایان جنگ بوده‌ و از کمک‌‌‌های نظامی به اوکراین انتقاد کرده‌اند. به باور برخی تحلیلگران، تلاش‌‌‌های دیپلماتیک چین کاملا در جهت منافع روسیه بوده؛ اما نکته مهم این است چین اقدام عملی برای حمایت از روسیه انجام نداده است. چین قول داده است که به روسیه برای دور زدن تحریم‌‌‌های غرب کمک نخواهد کرد. چین همچنین تاکید کرده که به روسیه کمک نظامی نمی‌کند؛ زیرا این کار دامن‌زدن به بحران است. این موضع‌‌‌گیری نشان می‌دهد که رهبران چین، کاملا از واکنش منفی آمریکا و اروپا در صورت حمایت این کشور از روسیه آگاه هستند.

چین تمایل ندارد که با حمایت از جنگ روسیه علیه اوکراین، شرکای تجاری مهم خود را از دست بدهد. پکن در حال بهره‌بردن از جنگ روسیه علیه اوکراین برای رفع نگرانی‌های استراتژیک و چالش‌های ژئوپلیتیک خود است. پیام‌های ضدآمریکا و ناتو که پکن ارسال می‌کند، در واقع به معنای محکوم‌کردن ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا در شرق و جنوب آسیاست. مخالفت پکن با تحریم‌‌‌ها دو معنا دارد: معنای اول این است که پکن نگران تبعات اقتصادی تحریم‌ها برای چین است و معنای دوم، این است که پکن نگران است که تحریم‌‌‌ها علیه روسیه به الگویی برای رفتار کشورهای غربی تبدیل شود. چین از این می‌‌‌ترسد که روزی با چنین اقدام یکپارچه‌ای از سوی غرب مواجه شود.

اگرچه وزیر خارجه چین اعلام کرده است که دوستی چین و روسیه هیچ سقف و حدی ندارد؛ اما واقعیت‌ها نشان می‌دهد که شراکت مسکو و پکن دارای محدودیت‌های فراوان و سقفی کوتاه است. چین هرگز منافع استراتژیک خود را قربانی مسکو نخواهد کرد. پکن صرفا به حمایت لفظی از مسکو تمایل دارد. از سوی دیگر، پکن از حمایت‌های لفظی برای پیش‌بردن برنامه‌های خود استفاده می‌کند. چین مایل است که از جنگ روسیه علیه اوکراین برای هشدار دادن به آمریکا و ارسال پیام‌هایی به همسایگان خود بهره ببرد.