«اسقاط» قیمت خودرو ؟
نگاهی به اخبار منتشرشده تحت عنوان تغییرات بازار، در هفتههای گذشته نشان میدهد که منبع قیمتهای اعلامشده یا سایت خبری اتحادیه نمایشگاهداران خودرو بوده یا رئیس این اتحادیه در مصاحبههای مختلف به اعلام قیمت پرداخته است. این در حالی است که درصد کاهش قیمتهای عنوانشده از سوی اتحادیه تا حد زیادی اغراقآمیز به نظر میرسد. برای مثال در دو روز گذشته از کاهش ۹۰۰میلیون تومانی قیمت یک خودروی مونتاژی سخن گفته میشد یا در موردی دیگر کاهش قیمتهایی در حد ۸۰میلیون تومان اعلام میشود. ماجرا تا حدی پیش رفته که رئیس اتحادیه نمایشگاهداران خودرو یک هفته پیش در گفتوگویی با خبرگزاری فارس اعلام کرد: «قیمت تیگو ۸ کاهش قابلتوجهی داشته است، به طوری که مدل ۱۴۰۱ این خودرو از ۴میلیارد و ۲۰۰میلیون تومان به ۳میلیارد و ۱۰۰میلیون تومان کاهش یافته است.» اگر به گفتههای این مقام صنفی تکیه کنیم، باید گفت که قیمت یک خودروی مونتاژی با سرعت برق و باد یکمیلیارد و ۱۰۰میلیون تومان، معادل بیش از یکچهارم قیمت کل خودرو، کاهش یافته است. موضوع البته عجیب است حال آنکه با محدودیتهای درنظرگرفتهشده توسط سازمان حمایت راهی هم برای صحتسنجی آن وجود ندارد.
فارغ از صحتوسقم کاهش قیمت خودرو در بازار، به نظر میرسد کاهش قیمتهای اعلامی تا حدی اغراقشده است. ممکن است در بازار قیمتها واقعا افت پیدا کرده باشد اما کاهش ۹۰۰میلیون تومانی قیمت یک خودرو نیاز به دلایل بسیار مشهودی دارد که چنین نشانههایی دیده نمیشود. از طرف دیگر هیچ مرجع دیگری برای بررسی افتوخیز قیمت خودرو وجود ندارد؛ چراکه همانطور که اشاره شد پیش از این سازمان حمایت هرگونه درج قیمت در آگهیهای فروش خودرو (در صورتی که بیشتر از قیمت اتحادیه باشد) را ممنوع اعلام کرده بود. گرچه برخی از سایتهای اعلام نرخ خودرو، میانگین قیمتی محصولات مختلف را اعلام میکنند اما قیمتهای اعلامی در این سایتها تقریبا منطبق بر قیمتهای اعلامشده در سایت اتحادیه نمایشگاهداران خودرو است. از طرفی مشخص هم نیست که اتحادیه نمایشگاهداران دقیقا بر چه مبنایی این قیمتها را اعلام میکند. به نظر میرسد مرجعی که خود دست به قیمتسازی در بازار خودرو میزند، همان مرجعی است که خبر از کاهش قیمت خودرو میدهد و بازار و مکانیزم عرضه و تقاضا کاملا در این روند نادیده گرفته میشوند.
موضوع کاهش قیمت خودروهای مونتاژی در بازار درحالی مطرح میشود که وضعیت قیمت کارخانهای این خودروها کاملا بلاتکلیف است. گرچه شورای رقابت بر قیمتگذاری خود روی این خودروها تاکید دارد، اما هنوز خودروسازان خصوصی این موضوع را نپذیرفتهاند و زیر بار کاهش قیمت محصولات خود نمیروند. اگر قیمتهای اعلامی شورای رقابت از طرف خودروسازان خصوصی مورد پذیرش قرار گرفته بود، کاهش قیمت در بازار نیز تا حدی قابلپذیرش بود؛ اما عجیب اینکه حتی افت قیمتهای اعلامی نیز بسیار بیشتر از حدی است که حتی در صورت پذیرش قیمت شورای رقابت از سوی مونتاژکاران منطقی به نظر برسد. حال آنکه اکنون همین اتفاق نیز رخ نداده و میتوان خودروهای مونتاژی را تقریبا بیقیمت دانست.
از طرف دیگر ممکن است گفته شود عرضه محصولات خودروسازان خصوصی در دور دوم عرضه یکپارچه خودرو موجب چنین کاهشی شده است. البته در دورههای گذشته عرضه خودرو، کاهش قیمتهایی را در مورد خودروهای عرضهشده شاهد بودیم و ممکن است قیمت خودروهای مونتاژی نیز تحتتاثیر عرضه یکپارچه خودرو کاهش پیدا کرده باشد، اما این کاهش قیمت نمیتواند تا حد ۹۰۰میلیون تومان یا یکمیلیارد و ۱۰۰میلیون تومان برسد. به نظر میرسد با محدودیتهای سازمان حمایت، فضای بازار خودروی کشور بیش از پیش به سمت ابهام و شاید قیمتسازی رفته است.