پیش‌تر در ۱۹ فروردین ماه در پی توافق دو کشور ایران و عربستان برای از‌سرگیری روابط و تصمیم تهران و ریاض برای بازگشایی سفارتخانه‌‌‌های یکدیگر، هیات فنی عربستان برای بازدید از سفارتخانه این کشور در تهران و کنسولگری آن در مشهد به تهران سفر کرد و روز یکشنبه ۲۰ فروردین از سفارتخانه خود در خیابان نیلوفر تهران بازدید کرد. پس از آن نیز در ۲۵ فروردین ماه هیات فنی عربستان سعودی برای بازدید از سرکنسولگری عربستان در مشهد مقدس و بررسی نحوه بازگشایی آن به مشهد سفر کرد. همچنین خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه ۲۳ فروردین از بازگشایی سفارت ایران در عربستان پس از هفت سال خبر داد. این خبرگزاری گزارش داد که درهای سفارت ایران در عربستان در روز چهارشنبه برای اولین بار پس از ۷ سال گشوده شده است. در آن مقطع، کنعانی راجع به بازگشایی سفارت گفته بود: در گامی جدید و در راستای اجرای توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط رسمی و فعالیت دیپلماتیک نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی دو کشور، هیات فنی ایرانی مقارن ظهر روز چهارشنبه وارد ریاض شد و مورد استقبال مسوولان عربستان سعودی قرار گرفت. کنعانی افزود: «تلاش خواهد شد که نمایندگی‌های کشورمان قبل از ایام حج سال‌جاری بازگشایی و فعال شوند.»

همچنین پیش‌تر علیرضا عنایتی، مدیرکل خلیج فارس وزارت خارجه که احتمالا به عنوان سفیر ایران در عربستان مامور خواهد شد، در گفت‌وگویی درباره بحث زمان بازگشایی سفارت ایران در عربستان گفت که ما در این خصوص یک قید زمانی داریم و آن فرا رسیدن ایام حج تمتع است و ما تلاش می‌کنیم که قبل از فرارسیدن ایام حج تمتع سفارت ایران را بازگشایی کنیم. ایام حج از اواخر خرداد ماه آغاز می‌شود.

ایران و عربستان در تاریخ ۱۹ اسفند ماه و پس از هفت سال قطع روابط دیپلماتیک با میانجی‌گری چین و در پکن یک تفاهم‌نامه امضا کرده و روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند. درواقع نتایج دو سال مذاکرات دوجانبه ایران و عربستان به میزبانی بغداد در پکن نمایان شد و تهران و ریاض با ابتکار چینی توافق کردند، تا پس از ۷ سال و دو ماه از قطع روابط دیپلماتیک نسبت به بازگشت به روابط دوجانبه با افتتاح سفارتخانه‌‌‌ها و کنسولگری اقدام کنند. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، مساعد بن محمد العیبان مشاور امنیت ملی عربستان و وانگ ئی عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین ۱۹ اسفند پس از چند روز مذاکرات سه‌‌‌جانبه در بیانیه‌‌‌ای این خبر را رسانه‌‌‌ای کردند. خبری که پیش از آن سایت نور‌‌‌نیوز نزدیک به دبیرخانه شورای امنیت ملی ایران بدون اشاره به جزئیات آن، آن ‌‌‌را به وجود‌‌‌آورنده توافقات بزرگ دانسته بود. یکی از بخش‌‌‌های مهم این بیانیه درباره بازگشایی سفارتخانه‌‌‌ها بود و تاکید شده بود که در نتیجه‌‌‌‌‌‌ گفت‌‌‌وگوهای انجام شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارتخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند. وزرای امور خارجه دو کشور جهت اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفرا با یکدیگر ملاقات می‌کنند.

تا به امروز که نزدیک به دو ماه از این توافق زمان می‌‌‌گذرد تقریبا همه چیز طبق برنامه و روال پیش رفته است و یک ماه بعد از توافق اولیه، وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی باز هم به میزبانی پکن با یکدیگر دیدار کردند. صبح روز پنج‌شنبه «۱۷ فروردین ماه» حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی بیانیه مشترکی را در پکن به امضا رساندند. در بیانیه مذکور آمده بود: «در سایه مفاد بیانیه سه‌جانبه مشترک جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، و جمهوری خلق چین مورخ ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ (۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی) در رابطه با از‌سرگیری روابط میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران و همچنین در چارچوب هماهنگی میان دو کشور در رابطه با اقدامات لازم جهت از‌سرگیری فعالیت دیپلماتیک و کنسولی بین دو کشور، گفت‌وگوهایی در تاریخ ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ برابر با ۱۵ رمضان ۱۴۴۴ هجری قمری مصادف با ۶ آوریل ۲۰۲۳ میلادی در شهر پکن میان جناب آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جناب آقای امیر فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی صورت گرفت.»همچنین در این بیانیه مشترک تاکید شد: «دو طرف توافق کردند نمایندگی‌های دو کشور طی زمان مورد توافق، بازگشایی شود و اقدامات لازم را برای گشایش سفارتخانه‌‌‌های دو کشور در ریاض و تهران و سرکنسولگری‌‌‌های این دو کشور در جده و مشهد صورت دهند.» دیدار امیرعبداللهیان با همتای سعودی‌‌‌اش در پکن با واکنش مثبت وزیر خارجه همراه بود و وی مذاکرات انجام شده را خوب و روبه جلو توصیف کرد.

البته پس از آشتی ایران و عربستان علاوه بر آنکه پروسه بازگشایی سفارتخانه‌‌‌ها کلید خورد، کمک ریاض به بازگشت ۶۵ ایرانی مقیم سودان نیز یک سیگنال مثبت از سوی عربستان به ایران بود. روز یکشنبه بود که خبری مبنی بر بازگشت ۶۵ ایرانی مقیم سودان به ایران منتشر شد. سخنگوی وزارت امور خارجه روز گذشته در نشست خبری‌اش بار دیگر از نقش تسهیل‌‌‌گر و کمک‌‌‌کننده عربستان در انتقال ایرانیان مقیم سودان از این کشور آفریقایی به ایران تشکر و تقدیر کرد. همچنین به گزارش «ایسنا» به نقل از الاخباریه عربستان، حسن زرنگار‌ابرقویی سرپرست سفارت ایران در عربستان در جریان دیدار روز یکشنبه‌‌‌اش با سرلشکر خلبان «احمد الدبیس» فرمانده منطقه غرب در وزارت دفاع ‎عربستان، از کمک‌های این کشور به منظور خروج اتباع ایرانی از خاک ‎سودان قدردانی کرد. در جریان انتقال اتباع ایرانی از سودان به کشورمان، دولت عربستان در این زمینه همکاری موثری با تهران داشت. حسن زرنگار‌ابرقویی، رئیس هیات اعزامی جمهوری اسلامی ایران برای بازگشایی نمایندگی‌های سیاسی ایران در عربستان است که از اواخر فروردین ماه در این کشور مستقر است. با توجه به سیر تحولات در روابط تهران و ریاض از اسفند ماه سال ۱۴۰۱ که دو طرف روابط دیپلماتیک را از سر گرفتند به نظر می‌رسد که در ماه‌‌‌های پیش‌‌‌رو همچنان فضای مثبت در مناسبات فی‌مابین حاکم باشد. همچنین احتمال می‌رود که متاثر از آشتی دو قدرت منطقه‌‌‌ای، فضای منطقه نیز تاحدی به سمت ثبات و آرامش حرکت کند؛ همچنان‌که شاهد گشایش‌‌‌هایی در یمن و سوریه هستیم.

اخبار مرتبط