طولانی‌ترین شب سال برای یک ایرانی چقدر آب می‌خورد؟
یلدای نیم‌میلیون تومانی
گرانی است دیگر، به اندازه کافی لبدوز است. عین هوا که جوری تنگ دل مازوت و گوگرد نشسته که حتی برای سر صحبت هم نمی‌توان سراغش رفت، عین هزار چیز دیگر که فقط جای گلایه را باز گذاشته است. یلدا و بازارش هم همین است که هست. عین تمام شروع‌های دیگر، عین نوروز، مهر و دیگر روزها، به شب یلدا نرسیده همه گفته‌اند که «تیز و سفت» حواسشان به بازار است و وفور است و قیمت‌ها در مشت‌شان. ایراد آنجاست که زور کسی به مشت آنها نمی‌رسد و مشت آنها حریف فروشنده نمی‌شود. طبق اعلام رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان تهران، آجیل شب یلدا شامل پسته، بادام درختی، بادام هندی، فندق، گردو، باسلوق، انجیر، توت، برگه، کشمش و نخود، حداکثر کیلویی تا ۳۵۰ هزار تومان تعیین شد.
آجیل شب یلدا مجموعه رنگی و خوش آب و رنگ و لعاب است شامل گردو، مویز و نخودچی برگه هلو و زردآلو، بادام و فندق، توت و کشمش و پسته. هر فروشنده‌ای یا از کنارش می‌زند یا آن را چرب‌تر می‌کند. مثلا اگر قرار بر خرید آنلاین آن باشد، می‌توان بسته‌ای ۲۸۰ گرمی را ۱۵۴ هزار تومان، یا ۵۰۰ گرمی آن را ۲۳۵ هزار تومان البته با تخفیف و بسته‌ای یک کیلویی را ۳۷۵ هزار تومان خرید. این قیمت‌ها در مغازه‌ها متفاوت است، مثلا در شرق تهران می‌توان آن را کیلویی ۲۵۰ هزار تومان هم پیدا کرد، آن هم در یک عمده‌فروشی که خرده‌فروشی هم دارد. مغازه پر رفت‌وآمد است. مشتری‌ها گرمی خرید می‌کنند و گاهی به نخودچی و کشمش و بادام‌زمینی بسنده می‌کنند تا قیمت نیم‌کیلویی آن به ۱۵۰ تومان برسد. با همه رفت‌وآمدها، فروشنده می‌گوید: «سال به سال، هر سال دریغ از پارسال»، بازار خرید با سال گذشته قابل قیاس نیست. چنان که هیچ نوروزی با سال قبلش را نمی‌توان مقایسه کرد. احتمالا از مرکز به سمت پایین که حرکت کنیم، باید قیمت‌ها بشکند.
در حاشیه باید قیمت‌ها کمتر هم باشد، اما در مسعودیه قیمت آجیل شب یلدا از ۳۳۰ تا ۳۸۰ هزار تومان متغیر است. جایی حوالی پارک ساعی هم قیمت ۳۸۰ هزار تومان است. این عدد احتمالا تا ۴۰۰ هزار تومان هم می‌تواند بالا برود. اگر اصرار بر حضور آجیل ویژه شب یلدا دارید و مخلوط آن را فروشنده باید برایتان تعیین کند، حداقل ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان برای ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم آن کنار بگذارید. بازار میوه هم در این روزها حسابی بازی داشته است. روز به روز که می‌گذرد، قیمت‌ها عدد متفاوتی دارد. خیلی‌ها هفته قبل انار و نارنگی شب یلدایشان را خریده‌اند و گوشه‌ای از بالکن و دور از دسترس بچه‌ها آویزان کرده‌اند، به خیال اینکه چند هزار تومانی صرفه‌جویی کنند که اشتباه نکرده‌اند. نارنگی، میوه هزار قیمت است. از ۱۴۹۰۰ تومان تا ۱۷ و ۱۸ و ۲۰ و ۲۱ هزار تومان در بازار پیدا می‌شود. هر کدام اندازه یک گردو است.
شکل و شمایل درست و درمانی هم ندارد، اما خوش‌خوراک است. وضع پرتغال هم همین است. یکی از خاک ساری آمده و آن یکی جنوب، یکی ۱۵۸۰۰ است و دیگری ۲۰ هزار تومان. تره‌بار همین بد قواره‌ها را ۹۹۰۰ تومان می‌دهد. نوسان موز و انار هم مانند نارنگی است. ۲۸، ۳۲، ۴۰ و حتی ۴۴ هزار تومان قیمت خورده است. مغازه‌ای روی قیمت ۱۷ هزار تومانی سیب قرمز خط کشیده و ۱۹۸۰۰ را نوشته است. انار هم هر گوشه پیدا می‌شود، آن هم با قیمتی متفاوت. به قد و بالای هر کدام نگاه کنی، خیلی فرقی ندارد، مگر موقعیت جغرافیایی‌اش در مغازه. یکی ۱۸۸۰۰ است و دیگری ۲۸ و ۳۲ و ۴۰ هزار تومان. فروشنده دسته‌بندی کرده است.
هندوانه، این جگر خنک‌کن تابستان‌ها، نگین یاقوت شب‌های یلدا است. ماه‌ها در انبار مانده‌اند برای همین یک شب. خیلی‌هایشان نه جان دارند و رنگ و بویی و نه شیرین‌اند، انگار که آب می‌خوری. اما همین‌ها کیلویی ۱۳۸۰۰ است. هر کدام هم یلی هستند برای خود، از اینها که کفاف یک جمع ۱۰-۱۵ نفره را بدهد. حداقل باید دورتادور، کیپ تا کیپ میهمان نشسته باشد و بعد از آن همه شور و شیرین‌ها و ترش و ملس‌ها، بلکه بتواند قاچی از گلو پایین بدهد. هر کدام ۱۵-۱۸ کیلویی هستند.
وانت‌بارها قبلا از مغازه‌ها ارزان‌تر بودند. یک جور حراج سیار بودند که کوچه به کوچه می‌رفتند. همین‌ها هفته قبل پرتقال را ۹ و ۱۱ هزار تومان می‌فروختند و حالا همان را ۱۵هزار تومان می‌فروشند. اسمش هم حراج شب یلداست و آتش زدن به مالشان. نارنگی‌ها هم یک خیز بلند برداشته‌اند و تا ۱۷ هزار تومان قد کشیده‌اند. البته وضعیت یافا همیشه فرق دارد. اینها جدا از بقیه فروخته می‌شود و بالای ۲۰هزار تومان قیمت دارند.
اگر قرار باشد یک جمع کوچک و خانوادگی بدون فک و فامیل و دوست و آشنا داشته باشید و هر کدام از میوه‌ها را به قد و قاعده یک کیلو بخرید، احتمالا می‌توانید شب‌تان را با حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان جمع‌وجور کنید، البته با آجیل آن. اما اگر قرار است میهمانانی داشته باشید و جمع‌تان مانند همان خانه‌های قدیم، پر و پیمان باشد، در این آخر ماه حواستان باشد که بیش از یک میلیون تومان هزینه روی دست‌تان است، آن هم بدون شام.
