تحلیل فایننشال‌تایمز از تغییر سیاست امارات در قبال ایران
تغییر استراتژی این کشور به سمتی رفته است که عملکرد دیپلمات‌ها و سفارتخانه‌های اماراتی با توجه به توانایی آنها در جذب سرمایه‌گذاری برای ملتی که به نفت وابسته است، مورد قضاوت قرار می‌گیرد. یک مقام ارشد امارات‌متحده‌عربی به فایننشال تایمز گفت: ما در مورد اینکه بهترین کار برای کشورمان چیست، فکر کرده‌ایم، تمرکز بسیار بیشتر بر اقتصاد، چیزی است که به آن رسیده‌ایم.
تغییر موضع ابوظبی، آخرین نشانه از این موضوع است که همه‌گیری کرونا و انتخاب جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات‌متحده درحال تغییر شکل دادن به تحولات خاورمیانه و حرکت آزمایشی به سوی تنش‌زدایی پس از سال‌های آشفته تحت ریاست‌جمهوری ترامپ است. به‌زعم برخی، همزمان با دستورالعمل‌های جدید، امارات‌متحده‌عربی احتمالا به‌دنبال ایفای نقش فعال‌تر در مسائلی مانند اختلاف بین سودان و اتیوپی و حتی هند و پاکستان به‌عنوان میانجی خواهد بود.
این استراتژی یک تغییر قابل‌توجه برای کشوری است که تحت سرپرستی شیخ محمد بن زاید آل‌نهیان، ولیعهد ابوظبی و رهبر واقعی امارات، به‌عنوان قاطع‌ترین قدرت جهان عرب پس از خیزش‌های مردمی ۲۰۱۱ ظاهر شد. پس از بروز شورش‌ها در سراسر خاورمیانه، امارات‌متحده‌عربی تلاش کرد دیدگاه خود را بر منطقه تحمیل کند. شیخ محمد متقاعد شد که دولت وی باید خلأ قابل درک ناشی از بی‌تفاوتی ایالات‌متحده در منطقه را پر کند و نقش موثری در خاورمیانه برعهده بگیرد.
رویکرد تهاجمی ابوظبی طی سال‌های قبل، اعزام هزاران سرباز امارات در جنگ یمن را به‌دنبال داشت، زیرا این کشور به شریک اصلی عربستان سعودی در ائتلاف عربی تبدیل شد. همچنین امارات‌متحده‌عربی یکی از اصلی‌ترین حامیان خلیفه حفتر، جنگ سالار لیبی بود. در سال ۲۰۱۷، ابوظبی در صف اول تحریم منطقه‌ای علیه قطر قرار گرفت، تحریم‌هایی که بر اثر اتهامات امارات و عربستان سعودی به دوحه در مورد حمایت از اسلام‌گرایان و نزدیک بودن به ایران تحمیل شد.
این مداخلات باعث افزایش نفوذ ابوظبی در منطقه شد، زیرا این کشور کوچک و نفت خیز به‌عنوان شریک مهم غرب نقشی بیشتر از وزن خودش در خاورمیانه برعهده گرفت. اما این درگیری‌ها به موفقیت چشمگیری دست نیافتند و همه این شرایط به شهرت امارات‌متحده‌عربی آسیب رساندند.
در یمن، ابوظبی به‌خاطر شرکت در مبارزات علیه شبه‌نظامیان القاعده، تحسین واشنگتن را به‌دست آورد. اما ائتلاف به رهبری عربستان سعودی نتوانست حوثی‌ها را از صحنه خارج کند و امارات‌متحده‌عربی در سال ۲۰۱۹ با تشدید تنش‌های منطقه‌ای با ایران و انتقاد از جنگی که باعث یک فاجعه انسانی شد، بیشتر نیروهای خود را عقب برد.
در لیبی، حفتر با مجموعه‌ای از شکست‌ها در سال گذشته مواجه شد، مجموعه‌ای از شکست‌ها که در پی مداخله نظامی رقیب اصلی امارات یعنی ترکیه در حمایت از دولت تحت حمایت سازمان ملل متحد در لیبی و نهایتا شکست حمله حفتر علیه طرابلس رقم خورد. دیپلمات‌های غربی می‌گویند امارات در ماه‌های اخیر دارایی‌های نظامی خود را از لیبی بیرون کشیده است. در ژانویه، ابوظبی پیروی از عربستان سعودی را در رفع تحریم منطقه‌ای قطر در دستور کار خود قرار داد.
امیل حکیم، کارشناس خاورمیانه در انستیتوی بین‌المللی مطالعات استراتژیک گفت: امارات فهمیده است که درحال‌حاضر در هیچ‌یک از جبهه‌ها پیروزی قطعی در انتظارش نیست. وی افزود: در این شرایط منطقی است که رهبری ابوظبی بر بهبود اقتصادی متمرکز شود و موقعیت خود را برای بهره مندی از جهان پس از همه‌گیری- موضوعی که مقامات امارات‌متحده‌عربی مدام آن را تکرار می‌کنند- بهبود بخشد.
الهام فخرو، تحلیلگر ارشد گروه بحران بین‌المللی برای کشورهای حوزه خلیج‌فارس تصریح کرده است: امارات‌متحده‌عربی تشخیص داده که با روی کار آمدن بایدن، اوضاع در منطقه به سمت دیپلماسی تغییر کرده است. وی ادامه داد: در این شرایط، امارات‌متحده‌عربی نمی‌خواهد آشکارا در درگیری‌های منطقه‌ای مانند لیبی یا مسلح کردن برخی از بازیگران مداخله کند.
یک مقام آگاه اماراتی تصریح کرد: امارات‌متحده‌عربی به موفقیت خود در یمن از جمله موفقیت در برابر نیروهای وابسته به القاعده و جلوگیری از پیشرفت حوثی‌ها به جنوب افتخار می‌کند. این مقام گفت: ما قبلا از رویکرد نظامی زیاد استفاده نکرده بودیم و اکنون دیدیم که چقدر می‌تواند موثر باشد و گاهی هم نمی‌تواند موثر باشد. ما هزینه‌ها و موارد خارج از کنترل خود را درک کرده‌ایم.
یکی دیگر از افراد آگاه در مورد تغییر استراتژی امارات‌متحده‌عربی اظهار کرد که علاوه بر مذاکرات محرمانه با ایران، اخیرا ابوظبی گفت‌وگوهایی را برای کاهش تنش با ترکیه انجام داده است. این فرد با استناد به تصمیم امارات برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل در سال گذشته، گفت: ما می‌خواهیم با همه دوست باشیم، از اسرائیل گرفته تا ایران.
این مقام اماراتی تصریح کرد که عربستان سعودی درحال نزدیکی به ترکیه است و رویکرد ما این است که ببینیم در این زمینه چه اتفاقی می‌افتد. وزیرخارجه ترکیه ماه گذشته به‌عنوان بخشی از تلاش‌هایش برای حل مسائل بین ریاض و آنکارا از عربستان سعودی بازدید کرد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نیز هفته گذشته گفت که می‌خواهد روابط ترکیه با مصر و کشورهای حوزه خلیج‌فارس را تقویت کند.
اما حکیم هشدار داد که حرکت آشکار به سمت تنش زدایی در منطقه بسیار شکننده است. وی تصریح کرد: همه مشکلات هنوز وجود دارد و همان‌طور که مشکلات رویکرد ترامپ مبنی بر زورگویی را دیدیم، اکنون هم با محدودیت‌هایی در عرصه دیپلماسی روبه‌رو خواهیم شد.
