رایزنی برجامی ظریف در الیزه
پیغام روحانی به مکرون رسید
موضع بریتانیا در قبال برجام تغییری نکرده و لندن از این توافق حمایت می‌کند
عکس: آرشیو
محمدجوادظریف، وزیر امورخارجه روز پنج‌شنبه به دستور رئیس‌جمهور و برای بررسی پیشنهادهای رئیس‌جمهوری فرانسه عازم پاریس شد و روز گذشته با امانوئل مکرون دیدار و رایزنی کرد. گفت‌وگوهایی که محمدجواد ظریف آن را خوب و سازنده توصیف کرد و بر ادامه این گفتوگوها به خصوص ادامه گفتوگوهای مکرون و روحانی تاکید کرد. پیش از این حسن روحانی ۱۰مرداد درجریان سفرش به تبریز از ادامه مذاکرات با طرف‌های برجام و از احتمال رسیدن به نتایج مثبتی در مذاکرات طی هفته‌های آینده خبر داده بود. درهمین ارتباط وزیر امور خارجه پیش از آن که راهی فرانسه شود در جریان سفرش به نروژ آمادگی تهران برای گفت‌وگو با طرفین باقی‌مانده در برجام و بررسی پیشنهادهای فرانسه درخصوص حفظ توافق هسته‌ای را اعلام کرد. ظریف روز پنج‌شنبه در نشست خبری مشترک در اسلو پایتخت نروژ گفت: من در پی گفتوگوهای تلفنی چند هفته اخیر روسای جمهور ایران و فرانسه به پاریس می‌روم. مکرون پیشنهادهایی داده و روحانی به من دستور داده که به پاریس بروم و درباره این پیشنهادها گفت‌وگو کنم. او همچنین گفت در حال حاضر زمینه‌های مشترکی وجود دارد، ولی لازم است گفت‌وگوی بیشتری در این زمینه انجام شود. ظریف درادامه تاکید کرد که اروپا تعهدات یازده‌گانه‌ای به ایران داده است که باید آنها را اجرایی کند.
اشاره محمدجوادظریف به گفتوگوهای اخیر بین امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه و حسن روحانی رئیس‌جمهوری کشورمان است. دو طرف در این گفتوگوها به دنبال پیدا کردن راهی برای نجات برجام پس از خروج یک طرفه آمریکا از آن بوده‌اند. در جریان این گفتوگوها مکرون پیشنهادهایی را به ایران ارائه کرده است. گشایش یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای ایران در چارچوب اینستکس واقدامات متقابل ایران و آمریکا با عنوان انجماد در برابر انجماد از جمله مهم‌ترین پیشنهادهای رئیس‌جمهوری فرانسه به ایران بوده است. در کنار این پیشنهادها رئیس‌جمهوری فرانسه، حتی امانوئل بُن، مشاور دیپلماتیک خودرا در راستای کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا راهی تهران کرد. در همین ارتباط عباس عراقچی نیز چندی پیش به پاریس رفت تا پیام ویژه حسن روحانی را به رئیس‌جمهوری فرانسه تقدیم کند. در این بین البته گزارش‌هایی مبنی بر پیشنهاد مکرون به روحانی برای شرکت در نشست سران گروه ۷ در فرانسه به‌عنوان میهمان افتخاری در آخرین تماس تلفنی‌شان منتشر شد. آنطور که وب‌سایت المانیتور در واشنگتن خبر داده بود مکرون قصد داشته در نشست مذکور روحانی و ترامپ با هم دیدار کنند، اما این خبر به نقل از منابعی در دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه تکذیب شد. برخی خبرها نیز حاکی از آن بود که روحانی این دعوت را رد کرده است. با این حال همان زمان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری در حاشیه جلسه هیات دولت درباره این موضوع تنها به ذکر این نکته اکتفا کرد که «این موضوع را باید از دفتر رئیس‌جمهور سوال کنید؛ آقای رئیس‌جمهور با آقای مکرون گفتوگوهای متعدد داشته و دارند.»
برجام غیر قابل مذاکره مجدد است
محمدجوادظریف در چنین شرایطی برای بررسی پیشنهادهای امانوئل مکرون راهی فرانسه شده است و روز گذشته درهمین راستا پس از سفر به سه کشور فنلاند، سوئد و نروژ، در چهارمین مقصد تور اروپایی‌اش، رایزنی برجامی خود را ابتدا با ژان ایو لو‌دریان همتای فرانسوی خود و پس از آن با امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه در کاخ الیزه آغازکرد. تعهدات برجامی اروپا محور اصلی این گفتوگوها بود. به گزارش خبرگزاری فارس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در جمع خبرنگاران در پاریس، گفت‌وگوهایش با امانوئل مکرون را سازنده خواند و گفت: بحثی که با رئیس‌جمهور فرانسه داشتیم در ادامه تماس‌های تلفنی روسای جمهور دو کشور در چند هفته گذشته است. فرانسه پیشنهادهایی را ارائه کرده بود و ما نیز پیشنهادهایی درباره نحوه اجرای برجام و گام‌هایی که نیاز است طرفین بردارند، داده بودیم. وی ادامه داد: گفتوگوها باید برای رسیدن به درک بهتر درخصوص پیشرفت کار آغاز شود.
ظریف اضافه کرد: گفتوگوهای خوب و سازنده‌ای بود، البته به این بستگی دارد که چگونه اتحادیه اروپا بتواند به تعهداتی که در قالب برجام و همین‌طور تعهداتی که بعد از برجام و خروج آمریکا متعهد شده عمل کند. البته اجلاس جی۷ هم فرصتی برای آقای مکرون است که با سایر اعضای اروپایی ۱+۴ و اگر بخواهند با سایر اعضای گروه ۷ صحبت کنند. وزیر خارجه افزود: ما گفتوگوها را ادامه می‌دهیم و مکرون تماس‌هایش با آقای روحانی ادامه خواهد داشت. دیدگاه‌های ما کاملا مشخص است. ما برجام را غیر قابل مذاکره مجدد می‌دانیم. ظریف با اشاره به آمادگی ایران برای مباحثه درباره برجام، خاطر نشان کرد: «اما برای اجرای برجام همان‌طور که همیشه در کمیسیون مشترک گفت‌وگو می‌کردیم کماکان آمادگی داریم در سطوح مختلف مذاکره کنیم.»
توضیح ظریف درمورد پیشنهادهای پاریس
وی درباره پیشنهادهای فرانسه برای کاهش تنش‌ها بین ایران و آمریکا و توافق هسته‌ای اظهار کرد: «پیشنهادهایی که دارند درباره نحوه انجام تعهداتی است که اروپا برای اجرایی شدن برجام داشته، یعنی رسیدن منافع اقتصادی برجام به مردم ایران. زمانی که این گفتوگوها به نتیجه برسد جزئیات آن اعلام می‌شود.» وزیرامورخارجه در پاسخ به سوالی درباره منوط شدن کمک‌های مالی فرانسه به آغاز گفتوگوهای منطقه‌ای و توقف کاهش تعهدات از سوی ایران تاکید کرد: «بحثی که ما داریم بحث کمک نیست. کشورهای اروپایی تعهداتی را در قالب برجام دارند که باید انجام دهند. ایران همواره اعلام کرده که وقتی ما در چارچوب بند ۳۶ برجام شروع به کاهش تعهدات کردیم، اعلام کردیم در صورتی که طرف مقابل تعهداتش را انجام دهد، اقدامات ما بازگشت‌پذیر است. این موضعی است که ما کماکان داریم و درباره اش بحث می‌کنیم.» وزیر خارجه ایران همچنین در پاسخ به این سوال که آیا مصمم بودن ایران در روند کاهش تعهدات در آغاز این مذاکرات تاثیر داشت یا نه، گفت: «حتما، اینکه ایران اقداماتی را انجام داده و به اروپایی‌ها نشان داده که نیاز دارند طبق برجام به تعهدات خود عمل کنند، ما از قبل پیش‌بینی کرده بودیم که برای اینکه مطمئن باشیم برجام اجرا می‌شود باید ضمانت اجرا از دو طرف باشد و آنچه در ماده ۳۶ برجام وجود دارد نشانگر این واقعیت است که کسانی که برجام را مذاکره کردند و دولت و نظام ایران که برجام را پذیرفت با چشم باز پذیرفتند، براساس احترام مذاکره نکردند، بلکه براساس بی‌اعتمادی مذاکره کردند و برای همین بود که در بند ۳۶ برجام روش‌هایی را برای جبران اقدامات خلاف طرفین پیش‌بینی کرده بودیم که آن اقدامات را انجام می‌دهیم که نشان دهیم ما به دنبال راه‌حل هستیم و هنوز هم به دنبال راه‌حل هستیم و در چارچوب تعهدات طرف مقابل ما هم تعهدات خود را اجرا می‌کنیم مثل طرف مقابل و تا زمانی که طرف مقابل به برجام متعهد باشد.» روز پنج‌شنبه نیز ظریف، درنروژ اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی پیشنهادهای فرانسه درخصوص بازیابی توافق هسته‌ای را بررسی می‌کند؛ اما دخالت‌های آمریکا در خلیج‌فارس را تحمل نخواهد کرد. وی در این رابطه بابیان اینکه برای مذاکره جدی با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در روز جمعه در پاریس مشتاق است، گفته بود: پیشنهادهایی از سوی طرفین ایرانی و فرانسوی مطرح شده است و روزجمعه (دیروز) بر سر این پیشنهادها بحث خواهیم داشت.
رعایت آزادی کشتیرانی برای همه
ظریف دربخش دیگری ازسخنانش به گفت‌وگو با رئیس‌جمهوری فرانسه برسر بحث آزادی کشتیرانی اشاره کرد و گفت: ایران در این موضوع کاملا شفاف گفته که آزادی کشتیرانی باید برای همه باشد. ایران به‌عنوان کشوری که سواحل طولانی با خلیج‌فارس و دریای عمان دارد بخش شمالی تنگه هرمز را در اختیار دارد، مطمئن‌ترین نیرو برای ایجاد امنیت در خلیج‌فارس و تنگه هرمز است و همواره به تامین آزادی کشتیرانی در این منطقه علاقه‌مند بوده. البته ضرورت دارد که آزادی برای کشتی‌های ایرانی هم که حامل کالا و نفت از ایران و برای ایران هستند، فراهم شود.» ظریف در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بحث سفر مکرون به تهران نیز مطرح است یا خیر، گفت: «خیر، سفر آقای مکرون به تهران ماه‌ها و سال‌ها است که مطرح است و از سوی رئیس‌جمهور دعوت شده‌اند؛ ولی این روزها بحث جدیدی برای سفر مکرون مطرح نبوده است.» روز سه‌شنبه ۲۹ مرداد ماه سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه گفته بود «اگر توافقات به خوبی پیش برود احتمال دیدار روحانی با مکرون و شینزو آبه افزایش پیدا می‌کند.» او همچنین درباره مشخص بودن زمان سفر مکرون رئیس‌جمهور فرانسه به تهران اظهار کرد: بحث سفر او مطرح نیست، اگر ابتکارات خوب پیش برود و به توافقات خوبی دست پیدا کنند، احتمال سفر هر یک از آنها به کشور یکدیگر وجود دارد.
ایران؛ محور گفت‌وگوی فرانسه و آمریکا
اما محمدجواد ظریف درحالی روز گذشته درگفت‌وگو با خبرنگاران درپاریس، به اجلاس جی ۷و فرصت مکرون برای گفت‌وگو با سایر اعضای اروپایی ۱+۴ و حتی اعضای جی ۷درباره ایران اشاره کرد که قرار است نشست سران گروه ۷، از امروز تا چهارم شهریور به مدت دو روز در بیاریتز شهری در جنوب غربی ایالت آکیتن فرانسه و در سواحل اقیانوس اطلس برگزار شود. فرانسه، آلمان، انگلیس، آمریکا، ژاپن، ایتالیا و کانادا ازاعضای گروه هفت هستند و قراراست درهتلی در شهر ساحلی بیاریتز که ناپلئون سوم (۱۸۷۳ - ۱۸۰۸) میانه قرن نوزدهم میلادی به‌عنوان اقامتگاه تابستانی برای همسر خود اوژنیا ساخته بود با یکدیگرگفت‌وگو کنند.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا نیز از شرکت‌کنندگان این نشست خواهد بود.گفته می‌شود فرانسه به دنبال دریافت چراغ سبز از دولت ترامپ است تا در ازای راضی کردن ایران به حضور در میز مذاکره، برای برخی از خریداران نفت ایران معافیت‌هایی در دوره‌های محدود صادر کند.
این درشرایطی است که چندروزپیش و پس از گفتوگوهای روسای جمهورایران و فرانسه ، رئیس‌جمهور آمریکا همتای فرانسوی خودش را مقصر عدم تمایل ایران به مذاکره با آمریکا معرفی کرد ومدعی شد که «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه نماینده کشورش برای دعوت از ایران به مذاکره نیست. او همچنین اضافه کرد: «می‌دانم امانوئل مانند بقیه حسن نیت دارد، اما هیچ‌کس غیر از ایالات‌متحده به نمایندگی از ایالات‌متحده صحبت نمی‌کند. هیچ‌کس به هیچ شکل، روش یا نوع مجاز به نمایندگی ما نیست.» پیش از آن نیز اختلافاتی بین واشنگتن و پاریس برسر وضع مالیات ازسوی فرانسه بر شرکت‌های بزرگ فناوری دیجیتال که درآمدی بالاتر از ۷۵۰ میلیون یورو داشته باشند به وجود آمده بود تا آنجا که دونالد ترامپ، از سیاست مالیاتی فرانسه در قبال شرکت‌های عظیم فناوری آمریکایی انتقاد کرده و گفته بود آمریکا با اقدامات متقابل جدی، به «حماقت مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه، پاسخ خواهد داد. به هرحال حالا باید روسای جمهوری آمریکا و فرانسه علاوه برگفت‌وگو درمورد ایران برسر روابط دوجانبه خود نیز گفت‌وگو کنند و در کنار حل مشکلات دوجانبه خود بر سر راهکاری برای کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا به نتیجه برسند. در همین ارتباط رئیس‌جمهوری فرانسه روز چهارشنبه با اشاره به دیدارش با مقامات ایرانی پیش از نشست سران هفت کشور صنعتی اعلام کرده بود پیشنهادهایی برای تنش‌زدایی میان تهران و واشنگتن در نظر دارد، و پیش از برگزاری نشست سران جی۷ برخی از پیشنهادها را مطرح می‌کند. مکرون تاکید کرده که دیپلماسی تنها راه برای حل تنش‌ها میان واشنگتن و تهران است.
جزئیاتی از بسته پیشنهادی فرانسه
درهمین راستا یک رسانه آمریکایی جزئیاتی از بسته پیشنهادی فرانسه که هدف از آن میانجی‌گری میان ایران و آمریکا و تشویق دو طرف به حضور در میز مذاکره است، منتشر کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از المانیتور، مکرون بعد از چند هفته رایزنی با ایران و کاخ سفید قرار است در اجلاس گروه ۷ «دونالد‌ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا را برای اعطای مشوق‌های اقتصادی محدود جهت مجاب کردن ایران به حضور در میز مذاکره با آمریکا تحت فشار قرار دهد. اما ترامپ همزمان با ابراز علاقه در اظهارات علنی‌اش برای رسیدن به توافق جدید با ایران نشانه‌های اندکی مبنی بر احتمال پذیرا بودن چنین پیشنهادهایی را نشان داده است. به نوشته المانیتور، ترامپ تمایلی برای نشان دادن انعطاف‌پذیری در سیاست خود موسوم به «کارزار فشار حداکثری» نشان نداده است. براساس این گزارش، المانیتور به نقل از دیپلمات‌ها و کارشناسان نوشته است طرح پیشنهادی رئیس‌جمهوری فرانسه، پیشنهادی برای مذاکره بر سر موضوعات محدود و با مشوق‌های محدود دردوره‌ای محدود است و هدف آن فقط محک زدن اوضاع است. یک مقام اتحادیه اروپا نیز که به شرط عدم افشای نام با المانیتور گفت‌وگو کرده تاکید داشته که مقام‌ها معتقدند فشار به تنهایی ایران را وادار به تسلیم نخواهد کرد. مکرون از چند ماه پیش و همزمان با آغاز عقب‌نشینی زمان‌بندی شده ایران از تعهداتش در قالب توافق هسته‌ای تلاش همه‌جانبه‌ای برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا آغاز کرده است. دولت فرانسه تاکید کرده به تلاش‌های دیپلماتیکش برای کاهش تنش ادامه خواهد دادو حتی اگر ایران برجام را نقض کند، همچنان از سوی اروپا تحریم نخواهد شد. درهمین ارتباط در آستانه برگزاری نشست سران گروه ۷ به نقل از یک دیپلمات بریتانیایی گزارش شده است که موضع بریتانیا با نخست‌وزیری بوریس جانسون در قبال توافق هسته‌ای با ایران (برجام) تغییری نکرده و بریتانیا همچنان از این توافق حمایت خواهد کرد. این مقام رسمی که نخواست نامش فاش شود به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما از حامیان سرسخت توافق هسته‌ای با ایران هستیم و فکر نمی‌کنم که در موضع دولت بریتانیا تغییری اتفاق افتاده باشد.»
- روسای‌جمهوری ایران و فرانسه تاکنون ۵ بار با یکدیگر (از ۴ تیر تا ۱۵ مرداد) تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند.
- امانوئل بُن، مشاور دیپلماتیک امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه روز۱۹تیرماه در راستای کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا راهی تهران شد.
- اول مردادماه عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران برای تسلیم پیام مکتوب رئیس‌جمهور ایران به رئیس‌جمهور فرانسه به پاریس سفر کرد.
- امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه در مکالمه روز ۸ مرداد به حسن روحانی پیشنهاد برقراری یک خط اعتباری ۱۵میلیارد دلاری در چارچوب اینستکس را ارائه کرد.
- در چهارمین مکالمه رئیس‌جمهوری فرانسه با حسن روحانی درتاریخ ۸ مرداد که ظاهرا ۱۰۰ دقیقه به طول انجامیده، مکرون به روحانی پیشنهاد داده که ۱۵میلیارد یورو به اینستکس تزریق شود که از این مقدار ۵ میلیارد یورو را خود فرانسه تزریق می‌کند و مابقی را سایر اعضای باقی‌مانده در برجام تزریق خواهند کرد.
- حسن روحانی رئیس‌جمهوری روز پنج‌شنبه ۱۰ مرداد از ادامه مذاکرات با طرف‌های برجام خبر داد و گفت که ممکن است در هفته‌های آینده به نتایج مثبتی در مذاکرات برسیم.
- محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری روز ۲۳ مردادماه با اشاره به مذاکرات ایران و فرانسه با هدف حفظ برجام گفت: «مذاکره با اروپا جدی‌تر شده است.»
ارسال نظر