رئیس‌جمهوری ایران نیز روز پنج‌شنبه در تماس تلفنی آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان با تاکید بر اینکه «منافع تهران در برجام باید به‌طور دقیق و صریح، مشخص و تضمین شود»، از اتحادیه اروپایی و به‌ویژه آلمان، فرانسه و بریتانیا خواست در فرصت محدود، موضع قاطع خود را درباره چگونگی تامین و تضمین منافع ایران در برجام بعد از خروج آمریکا از این توافق، اعلام کنند. عباس عراقچی نیز گفته است در صورت ارائه تضمین‌های قطعی از سوی سایر طرف‌های برجام نسبت به تامین منافع ایران و جبران آثار خروج آمریکا از این توافق امکان حفظ برجام وجود دارد. همزمان یک خبرگزاری ژاپنی به نقل از یک مقام دیپلماتیک ایران خبر داد که محمدجواد ظریف هفته آینده در بروکسل با وزرای خارجه بریتانیا، آلمان، فرانسه و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درخصوص آینده برجام، دیدار و مذاکره خواهد کرد. این دیپلمات ارشد که خواست نامش فاش نشود به خبرگزاری کیودو گفته است که این دیدار روز سه‌شنبه با محوریت وضعیت جدید پس از خروج آمریکا از برجام انجام خواهد گرفت. این دیپلمات ایرانی گفته است در این دیدار یک روزه، ایران به‌دنبال «تضمین عملی» سه کشور اروپایی برای اجرای کامل توافق برجام است.

توافق خوب!

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز پنج‌شنبه ۲۰ اردیبهشت با اشاره به اینکه قوی‌ترین، شدیدترین و دقیق‌ترین تحریم‌ها علیه ایران اعمال خواهد شد، ابراز امیدواری کرده است که ایالات‌متحده به توافق جدید و عادلانه‌ای با ایران دست یابد. رئیس‌جمهوری آمریکا که در شهر الکارت در ایالت ایندیانا در نشست جمهوری‌خواهان صحبت می‌کرد، بار دیگر از دولت باراک اوباما به دلیل امضای توافق هسته‌ای با ایران انتقاد کرد و مدعی شد که این توافقی «فاجعه بار» است چراکه به ایران اجازه می‌دهد تا آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای برنامه خود را جلو ببرد. رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه اتهام‌زنی‌های خود علیه جمهوری اسلامی گفت: «ما باید به سایت‌های نظامی ایران دسترسی داشته باشیم تا مطمئن شویم که آنها تقلب نمی‌کنند.» مقام‌های سیاسی و نظامی ایران پیش‌تر بارها هرگونه بازرسی از سایت‌های نظامی ایران را ممنوع اعلام کرده‌ و در این باره هشدار داده‌اند. به‌نظر می‌رسد اکنون ایالات‌متحده آمریکا قصد دارد پای میز مذاکره با ایران بازگردد، البته با شرایطی سخت‌تر. ایالات‌متحده آمریکا ابتکار دیپلماتیکی را برای توافق‌نامه‌ا‌ی تازه با ایران آغاز کرده است. این درحالی است که مقام‌های ایران هرگونه مذاکره دوباره درباره برجام را رد کرده‌اند. به گزارش محافل دولتی در واشنگتن، مایک پمپئو، وزیر خارجه‌ آمریکا، بدین منظور در روزهای آینده با متحدان آمریکا در اروپا، خاورمیانه و آسیای دور مذاکراتی را آغاز خواهد کرد. ترامپ، شامگاه سه‌شنبه با ادعای اینکه ایران به تعهدات برجامی خود پایبند نبوده و سعی در ساخت بمب اتمی داشته، از برجام خارج شد و اعلام کرد به‌زودی تحریم‌های آمریکایی علیه ایران را مجددا زنده خواهد کرد. فروش بوئینگ و ایرباس‌های برجامی به ایران هم لغو شد. سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید نیز روز پنج‌شنبه گفت، آمریکا به اعمال فشار حداکثری علیه ایران ادامه می‌دهد و تحریم‌های گسترده علیه این کشور اعمال می‌کند. پس از اعلام خروج ایالات‌متحده آمریکا از برجام امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز خواستار تکمیل این توافق‌‌نامه شد.

همچنین روسای جمهوری ایران و فرانسه چهارشنبه شب درباره برجام گفت‌وگوی تلفنی کردند. روحانی در این تماس، خطاب به امانوئل مکرون گفت: «اروپا فرصت بسیار محدودی برای حفظ برجام و اعلام موضع قاطع نسبت به تعهدات خود دارد و منافع ایران در برجام باید به‌طور صریح مشخص و تضمین شود.» مکرون با اشاره به اینکه اروپا به‌طور منسجم برای پایداری و حفظ برجام تلاش خواهد کرد، افزود: «با گسترش همکاری‌ها می‌توانیم در زمینه چگونگی فعالیت‌های فراتر از برجام برنامه‌ریزی کنیم.» از دیگر سو  ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه از قصد دولت آمریکا برای برقراری مجدد اقدامات تنبیهی علیه شرکت‌های خارجی طرف معامله با ایران به‌شدت انتقاد کرد و گفت: «ایالات‌متحده باید قبل از برقراری مجدد تحریم‌های ایران با کشورهای اروپایی مذاکره کند.» او همچنین تاکید کرد که «اقدام آمریکا در اعمال فراسرزمینی قوانینش» برای اروپایی‌ها غیرقابل قبول است. به گفته لودریان کشورهای اروپایی تمام تلاش خود را معطوف حفاظت از منافع شرکت‌هایشان خواهند کرد و در پی مذاکرات جدی با آمریکا در این باره هستند. آمریکا به شرکت‌های اروپایی طرف معامله با ایران ۶ ماه فرصت داده تا به سرمایه‌گذاری در این کشور پایان دهند.

اطمینان ‌خاطر برلین به تهران

همزمان صدراعظم آلمان در یک گفت‌وگوی تلفنی به حسن روحانی اطمینان داد که آلمان همچون بریتانیا و فرانسه به توافق هسته‌ای برجام پایبند خواهد ماند. البته او همزمان بر لزوم گفت‌وگو در مورد سیاست موشکی و منطقه‌ای ایران تاکید کرد.  همچنین سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه از امکان حفظ برجام، در صورت ارائه تضمین‌های قطعی از سوی سایر طرف‌های برجام نسبت به تامین منافع ایران و جبران آثار خروج آمریکا از این توافق، خبر داد. عراقچی گفت که جمهوری اسلامی ایران به گفت‌وگو با تمام طرف‌های اروپایی، روسیه و چین برای بررسی امکان ادامه برجام ادامه خواهد داد. ابوالقاسم دلفی، سفیر ایران در پاریس نیز در مصاحبه‌ای درباره اقدامات ایران پس از خروج آمریکا از برجام تاکید کرد که این موضوع بستگی به ارائه تضمین‌های لازم مبنی بر اجرای کامل مفاد این توافق توسط سایر کشورهای اروپایی امضاکننده برجام خواهد داشت و تصمیم نهایی در این خصوص بعد از مذاکره با آنان اتخاذ می‌شود.

آمریکا با اروپا درباره برجام به توافق رسیده بود

در همین راستا، خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که پیش از خروج آمریکا از برجام، مذاکرات اروپا و آمریکا در حال رسیدن به نتیجه نهایی بود اما ترامپ به یکباره همه آنها را نادیده گرفت و از توافق هسته‌ای خارج شد. به گزارش «انتخاب»، در مطلبی که این خبرگزاری منتشر کرده، تاکید شده است که دو طرف پس از ۵ ماه مذاکره حتی بر سر تعداد دقیق سانتریفیوژهای ایران و نیز سخت‌ترین مواردی که ترامپ برای ماندن در برجام ‌به‌دنبال آنها بود نیز توافق شده بود. بر این اساس، توافق شده بود که ایران هیچ‌گاه تا کمتر از یک سال، به ساختن بمب اتمی نزدیک نشود. با این حال، در پشت صحنه، دولت ترامپ از ماه ژانویه به‌طور فعال برای خروج از برجام آماده شده بود. زمانی که ترامپ اعلام کرد که اگر معاهده مکمل در کار نباشد، او عقب‌نشینی خواهد کرد، بسیاری از مقامات ایالات‌متحده آن را چنین تعبیر کردند که ترامپ حتی به پذیرفتن یک نسخه سختگیرانه‌تر از برجام هم راضی نخواهد شد. بسیاری از دیپلمات‌ها و مقام‌هایی که در مذاکرات مذکور حضور داشتند، از اظهارنظر صریح در این‌خصوص منع شده‌اند.

 


 

موگرینی: هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی با جهان مواجه شود
 

فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز گذشته بار دیگر تاکید کرد که این اتحادیه اروپا مصمم به حفظ توافق هسته‌ای با ایران است و رایزنی‌ها در هفته آینده با وزیران خارجه ایران و سه کشور اروپایی پیگیری خواهد شد. به گزارش «ایرنا» موگرینی در کنفرانس وضعیت اتحاد اروپا در فلورانس ایتالیا با طعنه‌ای آشکار به سیاست‌های دولت آمریکا گفت: حال و هوای این دوره و زمانه مبنی‌بر جیغ و داد، نابود کردن و از هم گسیختن امور است، اما این راه‌حل مشکلات نیست. او افزود: ما نیازمند عقلانیت و گفت‌وگو هستیم. هیچ کشوری آن اندازه بزرگ یا قوی نیست که به تنهایی با جهان مواجه شود. موگرینی درباره توافق هسته‌ای با ایران ضمن تاکید بر اینکه این توافق نتیجه داده و موفقیت‌آمیز بوده است، گفت: اتحادیه اروپا مصمم به حفظ برجام است و من ترتیبی داده‌ام که هفته آینده با وزیران امور خارجه سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس دیدار کنم و متعاقب آن نیز با وزیر امور‌خارجه ایران دیدار خواهیم کرد. موگرینی افزود: وضعیت امروز جهان وضعیت هرج و مرج و گسترش بحران است و به‌نظر می‌رسد که رویارویی بر عقلانیت غلبه یافته است؛ اما درست در زمانی که اوضاع به‌خوبی پیش نمی‌رود، عقلانیت، آرامش، احترام و گفت‌وگو برای جلوگیری از بدترین سناریو‌ها و گسترش مناقشه‌ها به شدت موردنیاز هستند و لازم است توافق‌هایی را  که موفق بوده و نتیجه داده‌اند حفظ کنیم؛ کاری که ما قصد داریم درباره توافق هسته‌ای با ایران انجام دهیم و آن را حفظ کنیم. او تصریح کرد: هیچ کشوری نمی‌تواند به‌طور یک‌جانبه و به‌تنهایی توافق هسته‌ای با ایران را نابود کند؛ زیرا این توافقی دوجانبه نیست، بلکه یکی از میراث‌های جهان است.

لازم شود، با آمریکا جدال هم می‌کنیم

وزیر امور خارجه آلمان نیز دیروز در گفت‌وگو با نشریه آلمانی اشپیگل تاکید کرد: اقدام یک‌جانبه آمریکا در خروج از توافق هسته‌ای با ایران موجب مسموم شدن روابط فراآتلانتیک شده و دوستی اروپا با آمریکا لطمه دیده و تاکید کرد: اگر لازم شود برای دفاع از مواضع خود جدال هم می‌کنیم. به گزارش «ایرنا» هایکو ماس تاکید کرد که می‌توان تغییر در روابط با آمریکا را احساس کرد که این مساله با خروج آمریکا از برجام بیشتر مشخص می‌شود و ما در ماه‌های آینده آماده گفت‌وگو و مذاکره و در صورت لزوم حتی مناقشه و جدال بر سر مواضع خود هستیم.

نمی‌شود تسلیم خواسته آمریکا شد

در ادامه واکنش شماری از کشورهای اروپایی به تصمیم اخیر دونالد ترامپ درباره خروج از برجام، وزیر دارایی فرانسه اعلام کرد که کشورش به همراه چند کشور اروپایی دیگر پیشنهادهایی را در این باره به کمیسیون اروپا ارائه خواهد کرد. در پی تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا برای خروج از توافق اتمی با ایران، ایالات‌متحده به شرکت‌های اروپایی هشدار داده است که حداکثر شش ماه فرصت دارند تا به معاملات و قراردادهای خود با تهران خاتمه دهند. در واکنش به این تحولات برونو لو مر، وزیر دارایی فرانسه دیروز گفت: نمی‌توان همین راه را ادامه داد و در برابر تصمیمات آمریکا تسلیم شد. به گزارش رسانه‌ها وزیر دارایی فرانسه که به همراه همتای هلندی خود با خبرنگاران سخن می‌گفت، افزود: «فرانسه امیدوار است به همراه متحدان اروپایی، پیشنهادهایی را به کمیسیون اروپا که قرار است در روزهای آینده برای بحث در همین باره تشکیل شود، ارائه کند.» این مقام فرانسوی اشاره‌ای به جزئیات این پیشنهادها نکرد، اما تاکید کرد که اروپا باید از منافعش ازجمله منافع اقتصادی‌اش دفاع کند.برونو لو مر، وزیر دارایی فرانسه که از پیشنهادهای احتمالی کشورش برای حفظ برجام خبر داده، ساعاتی پیش‌تر در گفت‌وگو با رادیو «اروپا یک» ضمن انتقاد شدید از آمریکا به عنوان «پلیس اقتصادی دنیا»، خواستار مقاومت اروپا در برابر تصمیم‌های واشنگتن درباره برجام شده بود.

 


 

مسوولیت برجامی اروپایی‌ها