مردی برای همه صنایع

ساخت این سد در سال ۱۳۳۶ آغاز شد و در آبان سال ۱۳۴۰ با هزینه ۵ میلیارد و۵۲۴میلیون ریال پایان یافت. طالقانی تجربیات ناخوشایندی از افراد با‌نفوذ و نمایندگان مجلس داشت. بر اساس گفته‌های او، بسیاری از این افراد قصد داشتند برخی محصولات خود، مانند ماشین، ماسه، سیمان و... را بدون طی کردن مراحل مناقصه بفروشند. اعمال نفوذ این گونه افراد فعالیت‌ها را کند و در انجام طرح ایجاد وقفه می‌کرد. وی به کمک دولت، طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن، انجام معاملات توسط مقام‌های دولتی و سیاسی ممنوع شد.

طالقانی اولین مرکز مشاوره ایرانیان را با همکاری جاستین و کورتنی تاسیس کرد. این شرکت در طی چند سال ۶سد را طراحی کرد و ساخت ۴سد دیگر را مورد بررسی قرار داد.

طالقانی زمانی که از وزارت استعفا داد، وقتش را صرف فعالیت در بخش خصوصی کرد. اولین سرمایه‌گذاری مشترک وی با شرکای آمریکایی در ۲۴ خرداد ۱۳۳۷ به ثبت رسید. محل کارخانه، در جاده ساوه با ۱۶۰هزار مترمربع زمین و زیر‌بنای آن ۲۰‌هزار مترمربع بود. هدف از احداث آن، تولید لاستیک در اندازه‌های مختلف بود. شرکت در سال ۱۳۵۲، هشتصد و چهل و شش میلیون ریال سرمایه ثبتی داشت. طالقانی تا سال ۱۳۵۷ سهامدار و رئیس هیات‌مدیره کارخانه بود.

از دیگر فعالیت‌های صنعتی طالقانی، همکاری در تاسیس کارخانه کاغذ پارس در هفت تپه بود. بانک توسعه صنعت و معدن در سال ۱۳۴۷ تصمیم گرفت اولین کارخانه تولید کاغذ را در ایران تاسیس کند.

هدف از احداث این کارخانه تولید کاغذهای تحریر و چاپ‌های ۵۰ تا ۲۰۰ گرمی بود. پرسنل این کارخانه۸۱۰ نفر بودند که در سه شیفت کاری سالانه ۳۵‌هزار تن محصول تولید می‌کردند. زیربنای کارخانه ۴۰‌هزار مترمربع و سرمایه اولیه آن یک میلیارد و ۸۱۲ میلیون ریال بود. در سال ۱۳۵۲ خلیل طالقانی، علینقی فرمانفرمائیان و پرویز تقی‌نیا از اعضای هیات‌مدیره بودند. مهندس ملک‌زاده به عنوان مدیرعامل و طالقانی رئیس هیات‌مدیره و سهامدار کارخانه بود. این کارخانه بنا بر روایت طالقانی، با داشتن ۱۰ میلیون دلار دارایی چهارمین شرکت بزرگ صنعتی در ایران بود.

در ادامه فعالیت‌های خود، طالقانی با مشارکت خارجی‌ها شرکت «ایران کالیفرنیا» را در زمینی به مساحت ۱۰‌هزار هکتار در خوزستان تاسیس کرد. این شرکت در زمینه کشت و صنعت فعالیت می‌کرد.

همچنین طالقانی شرکت «مانم» (اولین شرکت مهندسین مشاور ایرانیان) را برای مشاوره در زمینه مطالعات نفت و گاز تاسیس کرد. در این شرکت، افرادی مانند دکتر جمشید دفتری، منوچهر اهری، فرهی و سعید نقوی با وی مشارکت و همکاری داشتند. در سال ۱۳۴۱ با همکاری مردم، طالقانی در ده اوانک (روستای زادگاهش) اقدام به احداث نهر آب کرد. این نهر، آب رودخانه شاهرود (اطراف طالقان) را از طریق اراضی ده سفجانی و ده کرود به ده اوانک می‌رساند و زمین‌های زراعی از آن سیراب می‌شد.

سد درودزن (داریوش) فارس نیز در سال ۱۳۴۵ در حال احداث بود که ۱۰۰‌هزار هکتار از دشت گسترده مرودشت را آبیاری می‌کرد. از آنجا که با ساخت این سد اراضی وسیعی از این منطقه زیر آب می‌رفت و امکان مطالعات باستان‌شناسی غیر‌ممکن می‌شد، یک تیم ۲۵ نفره، به سرپرستی دکتر ماری بی‌نیکول آمریکایی کار خاک‌برداری و مطالعات باستان‌شناسانه خود را به مدت ۸ ماه انجام دادند. بخشی از هزینه این طرح را دانشگاه شیراز و بخشی دیگر را شرکت مشاوره طالقانی - دفتری پرداخت کرد. سازمان نقشه‌برداری کشور، عکس‌های هوایی و چند شرکت خارجی بالگرد موردنیاز گروه را به رایگان در اختیار آن قرار دادند. طالقانی در دوره رضاشاه در انگلیس تحصیل کرد. وی در فعالیت‌های عمرانی مثل ساخت سد، کشاورزی، مشاوره فنی، تاسیس کارخانه لاستیک و کاغذ و کشت و صنعت مشارکت داشت. او به عنوان وزیر در بخش عمومی فعالیت کرد.

او همچنین در اصل ۴ با کارشناسان خارجی همکاری کرد و در صنایع با آنان سرمایه‌گذاری مشترک داشت. پیشرفت مالی و انباشت ثروت طی ۳۷ سال فعالیت، نشان‌دهنده موفقیت و پاداش جسارت وی در استقبال از موقعیت‌های جدید و کارهای بزرگ بود. طالقانی سرانجام در سال ۱۳۷۱ در خارج از کشور درگذشت.