ارزش دفتری هر سهم؛ معیاری ساده و مهم ولی مغفول

اکثر دارایی‌های شرکت‌ها حتی بعد از تجدید ارزیابی نیز کمتر از ارزش منصفانه بازار در صورت‌های مالی منعکس می‌‌‌شوند، زیرا کارشناسان ارزیاب برای قابلیت اتکای ارزش‌گذاری در برآوردهای خود محافظه‌‌‌کارانه عمل می‌کنند. پس ارزش دفتری هر سهم بدبینانه‌ترین ارزش برای یک سهم را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر در شرایط نااطمینانی اقتصادی بهترین معیار ارزیابی هر سهم با دید محافظه‌کارانه، مقایسه ارزش دفتری با ارزش روز سهم است. متاسفانه خیلی از سرمایه‌گذاران با این معیار آشنایی ندارند، در صورتی که معیاری مهم برای سنجش عینی ریسک است. این معیار در ساده‌ترین حالت، حاصل تقسیم جمع حقوق صاحبان سهام از آخرین صورت وضعیت مالی بر تعداد سهام شرکت است. ناگفته نماند که تفاوت زیاد ارزش دفتری با ارزش بازار اگرچه ممکن است همواره نشان‌دهنده حبابی بودن قیمت سهم نباشد و نشانه تجدید ارزیابی نشدن دارایی‌های شرکت برای مدت زیاد یا پیشگامی شرکت در تولید دارایی‌های نامشهود فناورانه باشد، ولی برعکس آن صادق است؛ یعنی تفاوت کم ارزش دفتری و ارزش بازار ارزندگی سهم را در بیشتر شرایط نشان می‌دهد. از جمله کاربردهای این معیار بیان همبستگی سودانباشته شرکت‌ها در ارزش‌گذار به ساده‌ترین شکل برای سرمایه‌گذاران است. علاوه بر این، این معیار برای صنایع با دارایی‌های فیزیکی بیشتر نسبت به شرکت‌های خدماتی و فناورانه ارزش اطلاعاتی بیشتری دارد. از این‌رو پیشنهاد می‌شود سازمان بورس به‌منظور شفافیت اطلاعاتی بیشتر برای سرمایه‌گذاران، شرکت‌های عضو را موظف به ارائه این معیار در کنار معیار سود هر سهم در گزارش‌های فصلی کند تا سرمایه‌گذاران، درگیر ترس بی‌مورد برای سهام با ارزش دفتری نزدیک یا کمتر از ارزش بازار یا اعتماد بیش از حد بر سهام با تفاوت ارزش دفتری و ارزش بازار زیاد نشوند.