رکورد ۱۸ ماهه ورود پول حقیقی شکست
پرواز بورس به سمت کانال تاریخی
علی محمدی/ دنیای اقتصاد
شاخص هموزن نیز که شمای کلی بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد؛ از کف تجربهشده در ابتدای آبان، رشد ۲۰درصدی را به‌ثبت رسانده‌است. در فرابورس نیز شاخص‌کل این بازار از کف تجربه شده خود رشد ۱۴.۱درصدی را به‌ثبت رسانده‌است. رشد روز گذشته شاخص‌کل، سومین رشد برتر شاخص در معاملات سال‌جاری بورس تهران بود.
شاخص‌کل در حوالی قله
شاخص‌کل در پایان دادوستدهای دیروز با رشد ۲.۵۴درصدی به سطح ۲میلیون و ۴۶۰هزار‌واحدی رسید. قله تاریخی شاخص‌کل بورس تهران محدوده ۲میلیون و ۵۳۵هزار‌واحدی است که در شانزدهم اردیبهشت سال‌گذشته تجربه شده‌است و اکنون شاخص‌کل فقط ۳درصد با فتح مجدد این مرز روانی فاصله دارد. شاخص هموزن نیز در پایان معاملات دیروز ۲.۲۸درصد بر ارتفاع خود افزود و به سطح ۷۸۶هزار‌واحدی رسید. فاصله شاخص هموزن با قله تاریخی خود بیش از شاخص‌کل است و این نماگر فاصله ۱۱درصدی با قله تجربهشده در اردیبهشت ماه سال‌گذشته دارد. این موضوع نشان‌دهنده این نکته است که ریزش قیمتی در سهام کوچک در این مدت بیش از سهام شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز بوده و طبیعتا برای دستیابی به سطوح قیمتی گذشته، سهام کوچک نیازمند افزایش قیمت بیشتری است. بررسی فاصله شاخص‌های سهامی با قله نکته جالب دیگری را یادآور می‌شود؛ شاخص‌کل فرابورس با رشد ۲.۰۹درصدی روز گذشته به سطح ۲۳هزار و ۹۴۹واحدی رسید. قله تاریخی این شاخص در محدوده ۳۲هزار واحد قرار دارد و شاخص‌کل فرابورس تا دستیابی به قله باید رشد ۳۴درصدی را به‌ثبت برساند. این موضوع نشان‌دهنده این نکته است که در روزهای نابسامان بازار سهام در سال‌جاری، سهام فرابورسی افت بسیار بیشتری نسبت به دیگر سهام موجود در بازار به‌ثبت رسانده‌است.
چرخه احساسات بازار صعودی
با توجه به اینکه روند صعودی اخیر تالار شیشه‌ای از دل ناامیدی آفریده شد و بازار از کف تجربهشده در آبان، رشد قابل‌توجهی را در کوتاه‌مدت تجربه کرد، مرور چرخه احساسات معامله‌گران در بازار صعودی و نزولی خالی از لطف نیست. در دهه۱۹۳۰، هامفری بی‌نیل، مشاور سرمایه‌گذاری، برای اولین‌بار این ایده را مطرح کرد که بازار دارای چرخه‌‌‌‌‌‌های احساسی قابل‌‌‌‌‌‌پیش‌بینی است. او بر این باور بود که وقتی بازار گاوی (صعودی) به بلوغ می‌رسد، مراحل روان‌‌‌‌‌‌شناختی زیر را طی می‌کند: اولین مرحله، خوش‌بینی است. در مراحل اولیه یک بازار صعودی که قیمت‌ها پس از رکود شروع به افزایش می‌کنند، خوش‌بینی زیادی وجود دارد. سرمایه‌گذاران اعتمادبه‌‌‌‌‌‌‌نفس پیدا کرده و فکر می‌کنند روند صعودی قیمت‌ها برای همیشه ادامه خواهدداشت.
دومین مرحله هیجان است. با ادامه روند صعودی، هیجان شروع می‌شود. حالا طمع است که تصمیمات سرمایه‌گذار را هدایت می‌کند؛ زیرا هیچ‌‌‌‌‌‌کس از سود‌کردن بدش نمی‌آید. شور و نشاط غیرمنطقی باعث می‌شود افراد سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهند که ممکن است خارج از اصول اساسی باشد. سومین مرحله سرخوشی است؛ در مرحله نهایی بازار صعودی، سرخوشی شروع می‌شود. سرمایه‌گذاران روی سودهای سریع متمرکز می‌شوند و حس می‌کنند این روند صعودی هرگز پایان نمی‌‌‌‌‌‌یابد. حرص و طمع به اوج خود می‌رسد؛ بنابراین به‌‌‌‌‌‌راحتی احتیاط را کنار می‌گذارند. این چرخه وقتی که بازار صعودی به اوج خود می‌رسد، روند عکس به خود می‌گیرد و این‌بار روند نزولی آغاز می‌شود.
چرخه احساسات بازار نزولی
وقتی احساسات از خوش‌بینی افراطی به بدبینی تغییر می‌کند، مراحل روان‌‌‌‌‌‌شناختی زیر را طی می‌کند: در اینجا اولین مرحله اضطراب است. در اوایل بازار نزولی، با شروع کاهش قیمت‌ها، سرمایه‌گذاران احساس اضطراب می‌کنند، با این‌‌‌‌‌‌‌حال هنوز به امید بهبودی هستند؛ بنابراین برای فروش تردید دارند. دومین مرحله ترس است، وقتی قیمت‌ها بیشتر کاهش می‌‌‌‌‌‌یابد، ترس خودش را نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاران وحشت‌‌‌‌‌‌زده، موقعیت‌های خود را می‌‌‌‌‌‌بندند تا از زیان بیشتر جلوگیری کنند. احساسات به‌‌‌‌‌‌شدت منفی و بدبینانه هستند. سومین مرحله نیز تسلیمشدن است و در آخرین مرحله ناامیدی، تسلیمشدن اتفاق می‌افتد؛ زیرا دیگر کسی به بازگشت بازار امید ندارد. سرمایه‌گذاران با هر قیمتی می‌فروشند و از بازار خارج می‌شوند. هنگامی که فشار فروش کاهش‌یافت، چرخه‌‌‌‌‌‌ای دیگر از نو آغاز می‌شود. این‌بار بازار صعودی جدید از اعماق بدبینی، سر بر می‌آورد.
