در نشست تخصصی بازار مشتقه به میزبانی گروه رسانه‌‌‌ای «دنیای‌اقتصاد» بررسی شد
ضرورت توسعه سامانههای معاملاتی
صبا طاهریان/ دنیای‌اقتصاد
لزوم توسعه ابزارها و سامانههای معاملاتی در بازار مشتقه برای عموم فعالان این بازار روشن است. مشتقات سهام طی چند سال اخیر جذابیت‌‌‌هایی را برای معامله‌‌‌گران فراهم کرده است و امید است که به زودی با یکپارچهسازی سامانههای معاملاتی و توسعه سامانه معاملات چندوجهی فعال در کلیه بورس‌ها و تسهیل هرچه بیشتر فرآیند دریافت کد معاملاتی بورس‌ها و ورود به بازار سرمایه، روند توسعه بازار تداوم یابد.
در این باب، مصطفی نامنی، مدیر عامل شرکت توسعه ابزار بازار سرمایه در نشست فعالان بازار مشتقه گفت: بیش از ۴ سال و نیم است که در بازار فعال هستیم و همواره تلاش کردیم در راستای گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری و عمق بخشیدن به بازار سرمایه گام برداریم. یکی از فعال‌ترین بازارها در بورس‌های دنیا، بازار مشتقات سهام و کالا است که در سال‌های اخیر مورد توجه بیشتر اهالی بازار سرمایه ایران قرار گرفته‌اند. با استقبال سرمایهگذاران و فعالان این بازارها شرکت‌های نرم‌افزاری، سرمایه‌گذاری بیشتری در این زمینه انجام داده‌اند و امید است با توسعه هرچه بیشتر این سامانهها و تسهیل دسترسی به ابزارهای نوین، بازار سرمایه ایران رونق بیشتری یابد.البته باید توجه داشت که منابع توسعه‌ای بازار سرمایه ایران بسیار محدود است و ارکان مختلف باید با یکدیگر همسو شوند و در تلاش برای هرچه جذاب‌تر کردن بازارها باشند. یکی از اقدامات بسیار کاربردی در همین راستا، حذف حساب‌های دراختیار از معاملات مشتقه کالا و تغییر فرآیند پایاپای معاملات به همت شرکت بورس کالای ایران است؛ این اقدام مسیر توسعه سامانههای چندوجهی و یکپارچه را بیش از پیش هموار میکند.
نامنی در ادامه گفت: باید تلاش کنیم از ظرفیت کلیه بورس‌ها در کنار یکدیگر برای عمق بخشیدن به بازارها بهره‌گیری کنیم به طوری‌که سرمایهگذاران بازار کالایی را تشویق به حضور در بازار اوراق بهادار کنیم و برعکس و برای انجام این مهم باید تمامی ارکان تلاش در رفع موانع عملیاتی داشته باشند. شرکت‌های نرم‌افزاری هم به رغم عدم تناسب هزینه با درآمد عملیاتی‌شان درصورت هموار شدن مسیر تلاش خواهند کرد برای آینده بازار سرمایه‌گذاری کنند؛ توسعه قابلیت‌هایی همچون مدیریت استراتژی‌ها نمونه‌ای از هماهنگی مقام ناظر و تیم‌های توسعه ابزار معاملاتی بوده است که همچنان ادامه دارد؛ امید است تا پایان ماه آینده کلیه شرکت‌های کارگزاری مجهز به ابزار مدیریت استراتژیهای جدید بازار اختیار معامله باشند.
در ادامه باید به برخی از دغدغه‌های فعالان بازار مشتقات کالایی و سهام اشاره کرد؛ یکی از موضوعات، تعدد تراکنش‌های بانکی است، در حال حاضر اگر یک مشتری فعال بخواهد اقدام به مدیریت سرمایه خود از طریق جابه‌جایی میان بازار مشتقه کالا و سایر بازارهای اوراق بهادار کند باید وجوه حاصل از فعالیت خود را در بازار مشتقه کالا یکبار وارد حساب بانکی خود و سپس از طریق کارگزار اقدام به شارژ حساب اوراق بهادار خود کند و برعکس؛ باتوجه به زمان‌بر بودن این اقدام و افزایش تراکنش‌های بانکی اشخاص، بسیاری از فعالان بازار مربوطه را از حضور در سایر بازارها منصرف میکند. بورس کالای ایران وعده داده است که در ماه‌های آتی اقدام به اصلاح این رویه کند.
درصورت اصلاح این رویه شرکت‌های نرم‌افزاری می‌توانند از طریق سامانه معاملات چندوجهی خود اقدام به مدیریت کیف پول یکپارچه مشتریان کنند و به این ترتیب مشتریان بتوانند از کلیه فرصتهای سرمایه‌گذاری در تمامی بازارها بهره‌مند شوند و با اتلاف زمان فرصتهای به لحظه را در بازار از دست ندهند. یکی دیگر از دغدغه‌های فعالان بازار مشتقه، دریافت سود بانکی بابت وجوه تضمین خود نزد کارگزاران است که در صورت اصلاح رویه‌ها این موضوع هم در دستور کار تیم توسعه ابزار بوده و زیرسیستمی در این خصوص با بهره‌گیری از صندوق‌های درآمد ثابت قابل معامله در بورس طراحی شده است. بدیهی است که این‌گونه اقدامات به افزایش عمق بازار کمک شایانی خواهد کرد. مدیرعامل توسعه ابزار بازار سرمایه در ادامه ضمن گلایه از عدم وجود تشکل رسمی برای شرکت‌های OMS در بازار سرمایه گفت: یکی از نکاتی که کار ما را در بازار سخت میکند، عدم شناخت فعالان بازار از ماست.
ما تشکل رسمی در بازار سرمایه نداریم و زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار نیستیم و هرگونه ارتباط رسمی با بدنه بازار سرمایه را از طریق نهادهای مالی طرف قرارداد خود برقرار می‌کنیم. تیم‌های نرم‌افزاری موجود در بازار سرمایه که به شرکت‌های OMS معروف است، جزو سرمایه‌های با ارزش بازار هستند که باید مورد توجه بیشتری قرار گیرند. ارکان بازار درصورتی که دغدغه توسعه بازار سرمایه را در سر دارند باید این دارایی بنیادی خود را بیشتر بشناسند و از مسیرهای درستی اقدام به حمایت از آن کنند. در سال‌های گذشته نا‌آشنایی نهادهای مالی بازار از دنیای ناشناخته شرکت‌های OMS، هزینه‌های هنگفتی را به این نهادها تحمیل کرد که درصورت وجود تشکل رسمی این شرکت‌ها در بازار و لزوم بهره‌گیری از تجربیات آنها، سرمایه‌های مربوطه در مسیر درستی سرمایه‌گذاری و از هدر‌رفت آن جلوگیری می‌شد.
شناخت بیشتر دغدغه‌های شرکت‌های نرم‌افزاری، توقعات اجرایی از آنها را تعدیل میکند، باتوجه به هزینه‌های هنگفت در زمینه تامین و نگه‌داشت منابع انسانی متخصص، تامین سخت‌افزارهای به‌روز و متناسب با لبه تکنولوژی و بسیاری از هزینه‌های دیگر، تسهیل مسیر دریافت مجوزهای فعالیت سامانهها و نظام‌مند کردن آنها در راستای کاهش هزینه‌هایی که زمان‌بر بودن طی این مسیر برای شرکت‌های OMS ایجاد میکند، می‌تواند توسط مقام ناظر راهگشا باشد.
مجید یعقوبی، مدیر محصول شرکت توسعه ابزار بازار سرمایه در ادامه صحبت‌‌‌های مصطفی نامنی، در این نشست گفت: ما در خصوص آزادسازی وجوه تضمین استراتژیهای بازار اختیارمعامله تلاش‌های بسیاری را انجام دادیم و در نهایت با پیگیری‌‌‌های متعدد، سه استراتژی bull call spread (خرید اختیار خرید با قیمت اعمال پایین و فروش اختیار خرید با قیمت اعمال بالاتر در یک دارایی پایه با یک سررسید) و bear put spread (خرید اختیار فروش با قیمت اعمال بالاتر و فروش اختیار فروش با قیمت اعمال پایین روی یک دارایی پایه و با سررسید یکسان) و همچنین covered call(خرید سهم پایه و فروش اختیار خرید OTM یا ITM همان دارایی پایه) با قابلیت آزادسازی خودکار وجه تضمین در سامانه انجام می‌شود. 8استراتژی بعدی نیز طبق دستورالعمل اجرایی معاملات، به زودی در اختیار سرمایهگذاران قرار می‌‌‌گیرد. از آنجا که در مسیر توسعه قابلیت‌های جدید سامانه چندوجهی توسعه ابزار با اهالی بازار مشورت‌های لازم صورت گرفته و بازخوردهای موردنیاز گرفته شده است، امیدواریم این قابلیت‌ها مورد توجه فعالان قرار گیرد.
مصطفی نامنی در ادامه صحبت‌‌‌های مجید یعقوبی گفت: یک فرهنگی که باید در بازار جا انداخته شود این است که سرمایهگذاران باید برای بازار خود دل بسوزانند و در تلاش برای ماندگاری و توسعه بازارها، قوانین و مقررات را رعایت کنند و از قابلیت‌های جدید متناسب با دستورالعمل‌های اجرایی حمایت کنند. در حال حاضر برخی از نهادهای مالی به دلیل عدم بهره‌برداری از سامانههای به‌روز و با سو‌ءاستفاده از خلأهای نرم‌افزاری برخی شرکت‌ها، اقدامات غیر‌قانونی را در بازار رقم می‌زنند که امیدواریم با توسعه هرچه بیشتر قابلیت‌ها از این فضا نیز عبور کنیم و شاهد رقابت سالم شرکت‌ها باشیم. یکی دیگر از اقدامات این شرکت برای افزایش عمق بازار مشتقه و حضور فعال‌تر سرمایهگذاران در سمت فروش اختیار معاملات، قابلیت‌های کنترلی در سیستم است که منجر به کاهش ریسک شرکت‌های کارگزاری در این زمینه می شود.
در پایان مدیرعامل شرکت توسعه ابزار بازار سرمایه وعده داد در آینده‌ای نزدیک با حمایت رحمان آراسته، مدیریت مشتقات کالایی و اصلاح رویه‌ها، روند یکپارچهسازی کیف پول مشتریان در سامانه چندوجهی توسعه ابزار آغاز شود. رحمان آراسته مدیر مشتقه بورس کالا ضمن حضور در این جلسه و اشتیاقش به ایجاد سامانه یکپارچه معاملاتی، وعده ابزار جدید معاملاتی را در بورس کالا داد و گفت: سازو‌کارهایی شکل گرفته است که به زودی سپرده کالایی نقره نیز به بازار اضافه شود و بتوان از ابزارهای مشتقه نقره نیز به خوبی بهره برد.
