سایه تردید در بورس صبا طاهریان/دنیای اقتصاد

افت یک‌هزار و ۸۵واحدی شاخص کل در حالی محقق شد که نماگر هموزن با افت ۰.۱۳درصدی روبه‌رو شد و در سطح ۶۳۷هزار و ۳۲واحدی قرار گرفت. در این بین شاخص کل فرابورس که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۰.۰۲درصد سرخ‌پوش شد و درنهایت در سطح ۲۰هزار و ۷۴۴واحدی کار خود را به اتمام رساند. ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار می‌شود، روز یکشنبه مقدار یک‌هزار و ۳۷۲میلیارد تومانی را ثبت کرد. به علاوه ۱۵۹میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات بازار خارج شد.

در این میان سه نماد «فملی»، «وبانک» و «نوری» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس تهران و نمادهای «آریا»، «شگویا» و «هرمز» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل فرابورس داشتند. همچنین «شستا»، «وبانک» و «فولاد» سه نماد پرتراکنش روز گذشته بازار بودند. روز گذشته بازار زیر سایه محدودیت دامنه نوسان اصلاح کم‌سرعتی را در پیش گرفت. روز شنبه رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به دلیل تحولات و تغییرات رخ‌داده در شاخص کل بورس در روزهای گذشته، از تغییر دامنه نوسان معاملات بورس و فرابورس خبر و دامنه نوسان معاملات بورس را به مثبت و منفی یک‌درصد تغییر داد. اقدام اخیر در کنار مثبت یا منفی تلقی شدن به نظر می‌رسد کمی دیرهنگام بوده است، چرا که بازار سرمایه از روز چهارشنبه همزمان با اتفاقات اخیر با عرضه‌های سنگینی روبه‌رو شد. بازارهای جهانی نیز روز جمعه زیر سایه تنش‌ها و گزارش‌های منتشر‌شده از داده‌های آمریکا روند متفاوتی را تجربه کردند.

با این وجود روز یکشنبه از شدت روند صعودی بازارهای داخلی کاسته شد و آرامش نسبی در بازارها حاکم شد. بازار سرمایه در بحبوحه اتفاقات و ریسک‌های گوناگون آسیب‌پذیرترین بازار میان بازار‌های مالی بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد محدودیت دامنه نوسان آن‌چنان که باید و شاید نتواند در روند اصلاحی بازار سرمایه تغییر ایجاد کند و تنها بتواند سرعت اصلاح را کاهش دهد. همچنین از سازمان بورس و اوراق بهادار انتظار می‌رفت به عنوان متولی بازار، اقدامات و تصمیمات بموقع‌و مناسب‌تری در جهت حفظ منافع سرمایه‌گذاران اتخاذ کند. با این وجود باید منتظر ماند و دید ریسک‌های سیستماتیک چه زمانی رخت از بازار می بندند.

بازار از نگاه کارشناسان

حسین مرید‌سادات، کارشناس بازار سرمایه، روند روز گذشته بازار سرمایه را این‌گونه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد: روز گذشته بازار زیر سایه تنش‌های منطقه‌ای و محدودیت دامنه نوسان، روز کم‌نوسانی را پشت سر گذاشت. پس از تنش‌های روز چهارشنبه هفته گذشته و افزایش ریسک‌های سیستماتیک، بازار در روندی ریزشی فرو‌رفت. ریسک‌هایی از این دست که بازارهای مالی را به‌شدت تحت‌الشعاع قرار می‌دهند، خارج از تحلیل‌ها و ارزیابی‌هایی است که کارشناسان برای بازار پیش‌بینی می‌کردند. از این رو سقوط بازار در روزهای ابتدایی اتفاقات اخیر چندان دور از انتظار نبود. در این بین طلای جهانی در واکنش به اتفاقات اخیر افزایشی بود و از محدوده‌های ۳هزار و ۵۰۰دلاری به محدوده‌های ۳هزار و ۶۰۰دلاری افزایش پیدا کرد و در حال حاضر نیز در محدوده‌های مذکور در حال نوسان است.

بازار سرمایه نیز که از ماه‌های گذشته در فاز اصلاحی ظاهر شده بود، در اثر ریسک‌های اخیر ریزش دوچندانی را به خود دید. در حال حاضر P/E بازار حدود ۶ است که می‌توان اظهار کرد ارزش دلاری بازار به سال ۹۲بازگشته است. این کارشناس بازار سرمایه در خصوص محدود شدن دامنه نوسان گفت: بر اساس مصوبه سازمان بورس و اوراق بهادار، با توجه به اتفاقات اخیر و در جهت حمایت از حقوق سهامداران، دامنه نوسان معاملات بورس به مثبت و منفی یک درصد تغییر کرد. این اقدام دیرهنگام در شرایطی به وقوع پیوست که بازار روزهای چهارشنبه و شنبه ریزش نسبتا سنگینی را به خود دید.می‌توان آن را به خواب مصنوعی تشبیه کرد که تغییری در بازار غرق در رکود و کم‌توان ایجاد نخواهد کرد. به نظر می‌رسد مشکل و معضل اصلی بازار دامنه نوسان و محدود کردن آن نبوده است.

در این بین صحبت‌ها و پیشنهاد‌های گوناگونی مبنی بر تغییر حجم مبنا به میان آمد، اما همچنان دامنه نوسان بازار در نتیجه اتفاقات اخیر تغییر کرد. صحبت‌هایی مبنی بر تزریق نقدینگی به بازار توسط معاون اول رئیس‌جمهور شده که همچنان این اتفاق در بازار رخ نداده است. این کارشناس بازار ادامه داد: با توجه به افزایش دلار نیما به محدوده‌های ۴۴هزار تومانی و لغو مصوبه نرخ خوراک از هفته‌های گذشته، سایه ریسک‌های اخیر آن‌چنان سنگین بوده که رمقی برای سرمایه‌گذاران باقی نگذاشته است. امید می‌رود سطح ۲میلیون‌واحدی حمایت مستحکمی برای بازگشت روند بازار باشد. این کارشناس بازار در پایان افزود: پیش‌بینی می‌شود با توجه به محدودیت دامنه نوسان، بازار روزهای کم‌رمق و کم‌نوسانی را در روزهای آینده پیش رو داشته باشد.

مهدی دلبری، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص وضعیت بازار سرمایه اظهار کرد: به دلیل اینکه روز چهارشنبه سازمان بورس با اتفاق پیش‌بینی‌ناپذیری روبه‌رو شد، روند بازار با توجه به القای ریسک سیستماتیک به سمت‌و‌سویی رفت که عرضه‌ها قدرت و توان زیادی پیدا کردند و تابلوی معاملاتی بازار به سرخی رفت. روند منفی بازار روز شنبه تداوم پیدا کرد و نماگر اصلی بازار روز شنبه نیز حدود ۳درصد منفی بود. در این میان بود که سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به انتقاد فعالان بازار، دامنه نوسان را به مثبت و منفی یک‌درصد محدود کرد. با توجه به وضعیت روز یکشنبه بازار به نظر می‌رسد کارآیی چنین اقداماتی با توجه به گذشت زمان کاهش پیدا می‌کند. ارزش معاملات در روزی که دامنه نوسان محدود شد، کاهش شدیدی پیدا کرد و از سرعت اصلاح نمادهای بازار کاسته شد.