فرار ۵۱۱میلیارد تومانی پول حقیقی از گردونه معاملات
عقب‌نشینی از سنگر اطمینان
آنطور که شواهد نشان می‌دهد افزایش رسمی نرخ خوراک پتروشیمی‌‌‌‌‌‌ها از یک‌سو و شکست حمایت۵۰هزارتومانی دلار در روز یکشنبه شرایطی را در بازار سهام رقم زد تا چشمانداز این بازار پس از فراز و فرودی دوماهه مجددا غبارآلود به تصویر کشیده شود.کارشناسان بازار سرمایه‌بر این باورند که بورس تهران به دلیل کمبود نقدینگی و نبود محرک قدرتمند با امکان تشدید نوسانات منفی مواجه است. آنها می‌گویند برخی از سیاستگذاری‌های اقتصادی در بخش نرخ خوراک، هزینه سوخت، عرضه خودرو در بورس‌‌‌‌‌‌کالا و نرخ دلار همسو با وضعیت مبهم مسائل هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ایران و درگیری با رکود جهانی از محرک‌های جدی در خروج پول و بلاتکلیفی معامله‌گران محسوب می‌شوند، جایی‌که تنزل سطح اطمینان سرمایهگذاران در بازار سرمایه و بازگشت شاخصکل بازار سهام به سطح معاملاتی ۲۲خرداد را می‌توان از پیامد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های وزن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری سنگین شناسه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مالی رفتاری در بورس عنوان کرد.
تداوم سرکشی نماگرها
روزهای نخست سومین هفته تابستان هم نتوانست یخ معاملات بازار سهام را باز‌کند. پس از درجازدن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درپی شاخصکل، روز شنبه کانال ۲/ ۲میلیون‌واحدی این نماگر از دست رفت و در روز یکشنبه ارزش معاملات خرد سهام در بورس تهران نیز به کمتر از ۳هزار و۷۰۰میلیارد تومان نزول کرد. این روند در حالی ادامه دارد که همزمان با تداوم افت شاخصکل، خروج پول حقیقیها نیز از بازار شدت گرفت. در روز یکشنبه شاخصکل بورس تهران افت ۸۶/ ۰درصدی را به‌ثبت رساند، از سوی دیگر شاخص هموزن نیز برخلاف روز شنبه که توانسته بود راه خود را از شاخصکل جدا سازد، به فاصله ۲۴ ساعت گام در راه رو به افول شاخصکل نهاد و با کاهش ۸۵/ ۰درصدی مواجه شد.
البته باید این موضوع را درنظر گرفت که گروه‌های بزرگ نقش بسزایی در روند نزولی بازار ایفا کردند. در این روز اکثر نمادهای قدرتمند به‌ویژه ۵گروه فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی، شیمیایی‌ها، بانک و خودرو سبب افت بیشتر شاخصکل شدند و نتوانستند ناجی دماسنج اصلی بازار در دادوستدهای روز یکشنبه شناخته شوند. شاخصکل در حالی ابرکانال ۲/ ۲میلیون واحد را ازدست داد که پس از بازگشت به این محدوده حمایتی در هفته قبل یک سناریوی محتمل از روی میز معامله‌گران حذف شد. عقب‌نشینی شاخصکل به محدوده ۸/ ۱میلیون‌واحدی یک سناریوی محتمل از سوی کارشناسان و تحلیلگران بازار مذکور پس از روند نوسانی شاخص در سطح ۲/ ۱واحد به‌شمار می‌رفت که در عرض دو روز رنگ باخت، اما عملکرد نامطلوب نماگرها در روزهای گذشته باعث شد تا توجه‌‌‌‌‌‌ها یک‌بار دیگر به سمت این سناریو بازگردد. در فرابورس نیز شاخص اصلی این بازار با کاهش ۷۰/ ۰درصدی همراه شد. آنچه در خلال دادوستدهای دو روز اخیر اتفاق افتاده است نشان می‌دهد، سرمایهگذاران به دلیل افزایش‌تردیدهای معاملاتی رغبت چندانی برای وارد‌کردن پول به این بازار ندارند. روند معکوس خروج پول حقیقی به‌وضوح بر این مهم تاکید می‌کند. بررسی روند نماگرها نشان می‌دهد اگر تا روزهای قبل پول در صنایع مختلف در حال جابه‌جایی بوده‌است در روز گذشته هر دو شاخص بورس تهران حرفی برای گفتن نداشتند. بررسی عملکرد معامله‌گران در روزهای گذشته حاکی از غلبه احتیاط در تصمیمات آنها ناشی از تداوم ابهامات اقتصادی و سیاسی است، بااین‌حال به‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد در صورت استمرار افزایش ریسک‌های انتظاری در کنار چشمانداز کاهشی قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بتوانند روزهای رکودی بازار سرمایه را تداوم بخشند. در روز گذشته مبلغی در حدود ۵۱۱میلیارد‌‌‌‌‌‌تومان از گردونه معاملات حقیقیها خارج شد و ارزش معاملات خرد نیز به‌عنوان سنجه‌‌‌‌‌‌ای آماری در این بازار با حدود ۱۷درصد کاهش نسبت به روز معاملاتی گذشته در محدوده ۳۷۴۱میلیارد تومان قرار گرفت.
بورس در مسیر کاهشی
بدین‌ترتیب در روزی که دلار، سکه و طلا نیز روند کاهشی به خود گرفتند، دو شاخص بورس تهران نیز با کسب بازدهی منفی همگام با سایر بازارهای مالی حرکت کردند. به‌‌‌‌‌‌بیانی دیگر کارشناسان بازار سرمایه معتقدند منفی‌‌‌‌‌‌شدن بازدهی بورس تهران طی روزهای آتی می‌تواند حتی رویدادی دور از انتظار نباشد. تشدید فشار فروش از سوی معامله‌گران می‌تواند از منظر روانی سیگنالی منفی و محرکی قوی حتی برای خروج بیشتر از معاملات بازار نیزدر نظر گرفته شود، به‌ویژه آنکه نماگر هموزن نیز که معمولا روند معقول‌تری نسبت به شاخص داشت در روز گذشته در روندی همگرا با شاخصکل، تمایلی به سطوح مثبت نشان نداد. واکاوی این مساله از یک نکته مهم پرده‌برداری می‌کند. هرگاه بازار با افزایش تردید مواجه می‌شود خواه ناخواه مسیر حرکتی گروه‌های بزرگ، نمادهای کوچک‌تر را نیز از مسیر درپیش گرفته‌شده متاثر می‌سازد. خلاف این قضیه نیز بارها رویت شده‌است. به این‌صورت که در برهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که نمادهای بزرگ سوار بر موج خوش‌بینی حاصل از محرک‌های سیاسی و اقتصادی قرار گرفته‌‌‌‌‌‌اند، نماگر هموزن نیز توانسته بازدهی مطلوبی را برای سرمایهگذاران خود ایجاد کند، اما در شرایط کنونی که بازار سهام با تشکیک متغیرها دست‌به‌گریبان است باید دید چه عواملی می‌توانند بر ضرباهنگ ناخوش نماگرها خط بطلان بکشند. در حال‌‌‌‌‌‌حاضر P/ E بازار نیز به پایین‌ترین مقدار خود از ۲۷اسفند سال‌‌‌‌‌‌گذشته تاکنون رسیده‌است. بررسی‌های تکنیکالی نیز نشان می‌دهد اکنون بازار سهام با معیار P/ E آینده‌نگر در موقعیت متعادل قیمتی قرار دارد و به‌عبارتی می‌توان گفت قیمت سهام شرکت‌ها نه بسیار ارزنده است و نه بسیار گران، با این حال ریسک‌های داخلی و خارجی وزن سنگینی به معاملات آتی خواهد بخشید، اگرچه در بازارهای رقیب نیز بارقه‌‌‌‌‌‌های جدی امید دیده نمی‌شود اما حساسیت بازار سهام نسبت به ریسک‌های سیستماتیک وضعیت معاملات بازار یادشده را با خطرات بیشتری همراه کرده‌است. حال باید دید با درنظر گرفتن وضعیت فاندامنتال شرکت‌ها و نزدیکی به پایان فصل مجامع آیا باز‌‌‌‌‌‌هم معامله‌گران راه‌خروج را برمی‌گزینند؟
