جدال عرضه و تقاضا در سومین هفته تابستان بررسی شد
محرک‌های هفتگی بورس
عكس: صبا طاهریان
بازار سهام در هفته گذشته شاهد فرازوفرود خبری نیز بود. درحالی‌که مقاومت ۵۰هزار تومانی دلار آزاد در معاملات آخرین روز سه‌شنبه گذشته شکسته شد، وزیر اقتصاد نیز با وعده بررسی ریز معاملات سهامی در دو روز ۱۷ و ۱۸ اردیبهشت تا حدودی از فضای ملتهب حاکم بر بازار کاست. اگرچه سرمایهگذاران نسبت به صحبت‌های خاندوزی واکنش تند و تیزی نشان دادند. آنان می‌گویند در صورت محرز شدن تخلفات، اعداد و ارقام حاصل از جرائم به صندوق دولت بازخواهد گشت. به این ترتیب بازار از نتیجه بررسی تخلفات عایدی کسب نخواهد کرد؛ به طوری که این امر می‌تواند به بی‌اعتمادی بیشتر و خروج پول نیز بینجامد. شاخص کل پس از جولان ۱۶روزه در کانال ۱/ ۲میلیون واحدی در روز سه‌شنبه سرانجام توانست یک گام فراتر از کانال فوق بردارد. ارزش معاملات خرد (سهام و حق تقدم) نیز در این بازار با نوسان زیادی همراه شد و در برخی روزها به بالای ۴هزار میلیارد تومان پرواز کرد؛ اما به طور میانگین ارزش معاملات خرد (سهام و حق تقدم) طی هفته گذشته به سطح ۳۸۳۹میلیارد تومانی نزول کرد. اما از اواسط هفته قبل و همزمان با تداوم جهش نماگر اصلی بازار، ورود پول حقیقیها به بازار نیز سرعت گرفت.
حذف یک سناریو
در آخرین روزمعاملاتی هفته قبل هر دو نماگر بورس تهران افزایش ناچیز ۰۳/ ۰درصدی را به ثبت رساندند. به این ترتیب شاخص کل با ثبت رشد ۲۹/ ۲درصدی در مقیاس هفتگی در انتظار سومین هفته داغ تابستان است. حمید فاروقی، کارشناس بازار سرمایه، با بیان اینکه یکی از سناریوهای مطرح در هفته‌های گذشته سرانجام به گزینه‌ای منسوخ مبدل شد، توضیح داد: روند بازار سهام در هفته‌های قبل از یک سناریوی محتمل پرده‌برداری می‌کرد. با از دست رفتن ۳ کانال در بازه زمانی دو‌ماهه، برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که شاخص کل ممکن است حتی تا کانال ۸/ ۱میلون واحدی نیز سقوط کند. اما با قرار گرفتن نماگر اصلی بورس در سطح ۲/ ۲میلیون واحد، این سناریو تا حدود زیادی کمرنگ شده است. به این ترتیب مقاومت شاخص برای از دست ندادن سطوح کنونی را می‌توان امیدوارکننده دانست. اما به دلیل وضعیت متغیرهای اثرگذار بر روند بورس نمی‌توان نسبت به صعود پایدار نماگرها اظهار امیدواری کرد.
به گفته او عوامل متعددی در نااطمینانی مسیر حرکتی بازار سهام دخیل هستند. تجربه نشان می‌دهد به محض اینکه یک شوک (همانند اتفاق هفته قبل پیرامون نرخ خوراک) به بورس وارد شود، نرخ سهام با نوسان مواجه می‌‌شود. اما نکته مهم این است که بازار مذکور در مواجهه با شوک‌های پی‌در‌پی به‌سختی می‌تواند به وضعیت عادی بازگردد. به همین دلیل حتی اگر سهامداران به تخلیه اثرات شوک تن دهند باز هم بازگشت به مدار تعادلی و تخلیه هیجانات به‌سرعت ممکن نخواهد بود. البته تفکیک سهم اثرات شوک‌ها در بازار سهام کار ساده‌‌ای نیست، اما تردیدی وجود ندارد که این مهم در تغییر مسیر بازار موثر است.
حال با عنایت به اتفاقاتی که در هفته قبل حول محور نرخ گاز خوراک پتروشیمیها رخ داد، می‌توان بیان کرد که تغییر موضع سیاستگذار در مورد نرخ گاز ۷هزار تومانی برای خوراک پتروشیمیها، اوره‌‌‌‌‌‌سازان و متانول‌‌‌‌‌‌سازها می‌تواند سیگنال مثبت به بازار قلمداد شود. در غیر این صورت تثبیت نرخ مذکور می‌تواند به صورت مستقیم سود صنایع مزبور را مورد هدف قرار دهد. بررسی‌ها حاکی از آن است که از اواسط هفته روند دادوستدها با رونق بیشتری همراه شود و کفه روزهای مثبت سنگین‌تر از روزهای منفی باشد. این امر در حالی محقق خواهد شد که شوک دیگری به بورس وارد نشود. اکنون بسیاری از سهام در کف‌های قیمتی در حال معامله‌اند.
فاروقی با اشاره به بهبود وضعیت نسبی برخی صنایع نسبت به دیگر صنایع افزود: به دلیل وجود ریسک‌های متعدد در بازار سرمایه، برخی از صنایع با ابهامات و تهدیدهای جدی مواجه‌اند. از سوی دیگر برخی صنایع دیگری نیز وجود دارند که با حداقل ریسک روبه‌رو هستند. به این ترتیب باید گفت ۴ صنعت از وضعیت نسبتا بهتری در کوتاه‌مدت برخوردار خواهند بود. صنعت داروسازی، صنایع غذایی، سیمانی‌ها و کاشی و سرامیک از جمله صنایعی هستند که با حداقل ریسک دست به گریبانند. افزون برآن از منظر P/ E نیز در محدوده‌های ارزنده‌ای به سر می‌برند. بنابراین می‌توانند چشم‌انداز روشنی برای سهامداران خود ترسیم کنند. صنایع مذکور به دلیل آنکه در دسته صنایع کوچک و متوسط قرار می‌گیرند معمولا از تصمیمات دولتی ضربه چندانی نمی‌بینند و در گروه کم‌ریسک‌ها قرار دارند.
از سوی دیگر افت حجم معاملات از اواسط اردیبهشت و فقدان پول قدرتمند در بازار شرایطی را به وجود آورده تا سهام شاخص‌ساز در سایه قرار بگیرند. این وضعیت فرصت جهش برای سهام کوچک و متوسط را فراهم خواهد آورد. در‌حال‌حاضر شاخص کل در محدوده حمایتی و اکثر P/ Eها در نقاط جذابی قرار دارند. شرایط مذکور در ظاهر امر بیانگر آن است که هنگامه عبور از کانال ۲/ ۲میلیون واحد فرارسیده است. بازار سهام از اوج‌های قبلی فاصله معناداری گرفته است و اکنون در مسیری متزلزل حرکت می‌کند. ورود پول حقیقی بعد از ۷ روز به این بازار نشان‌دهنده آن است که بورس نیز همانند سایر بازارهای موازی از تب‌و‌تاب تقاضا افتاده است. دلایل اصلی این شرایط را می‌توان در عوامل متعددی جست‌وجو کرد که بخشی از آن به تدابیر سیاستگذار بازمی‌گردد.
با این اوصاف اکثر کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که حداقل در فصل مجامع شاهد افزایش رونق بازار و حضور گرم سرمایهگذاران باشند. اما آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد، در دو سال گذشته نیز این عامل نتوانسته به‌تنهایی ورق معاملات بورسی را برگرداند؛ این در حالی است که هم‌اکنون یکی از مواردی که تحلیلگران و اهالی این بازار را دلگرم به بازگشت رونق کرده، همین امر بوده است. با‌این‌حال کاهش بیش از ۷۷درصدی ارزش معاملات خرد روزانه (سهام و حق تقدم) نسبت به ۱۶ اردیبهشت‌ماه، آن هم بعد از یک موج قدرتمند رونق، می‌تواند نشان‌دهنده تضعیف طرف تقاضا و پررنگ‌شدن ابهامات در کوتاه‌مدت باشد.
